Kentsel morfoloji açısından Antalya kenti
Antalya city in terms of urban morphology
- Tez No: 923831
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ERTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Şehircilik ve Bölge Planlama, Geography, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 277
Özet
Medeni birikimin bir eseri olan kentler, insanın yeryüzünde meydana getirdiği en karmaşık ve organize yaşam alanlarıdır. Her kent taşıdığı özel şartlara bağlı olarak farklı gelişim süreçlerine sahiptir. Bu nedenle kentlerin tek tek ele alınması ve her birinin benzersiz yapısının ayrıntılı bir şekilde araştırılması gereklidir. Kent araştırmaları içerisinde morfolojik gelenek, kentleri biçimsel yönden incelemenin yanı sıra gelişim süreçlerini dönemsel ve yapısal olarak irdeleyen bir anlayışı temsil etmektedir. Bu yönleriyle kentsel morfoloji, kent çalışmaları arasında kabul gören ve sıklıkla kullanılan bir bakış açısı olarak öne çıkmaktadır. Ülkemizin en önemli metropollerinden birisi olan Antalya, binlerce yıllık tarihe uzanan köklü bir yerleşim alanıdır. Kent, sahip olduğu konum, fiziki çevre ve iklim özellikleriyle özgün şartlar altında kurulup şekillenmiş, sosyal, demografik ve ekonomik faaliyetlerin etkisinde ise büyüyerek gelişmiştir. Kentin yaşam serüveninin anlaşılması, biçim ve doku gibi kentsel özelliklerinin irdelenmesi ve gelecek planlamalarının doğru yapılması adına kapsayıcı bir analize ihtiyaç duyulmaktadır. Gerçekleştirdiğimiz bu çalışmada Antalya'nın kentsel gelişimi, kentsel morfoloji anlayışı içerisinde tarihi-coğrafya yaklaşımı doğrultusunda ele alınmıştır. Bu kapsamda kentin büyüme süreçleri dönemsel bazlı olarak incelenmiş ve morfolojik bölge, parsel döngüsü ve çeper kuşak analizleri gerçekleştirilerek morfolojik gelişim ortaya konulmuştur. Bunun yanında fiziki çevre, nüfus, fonksiyon ve çevre ilişkileri gibi özellikler, kentsel morfolojiye etkileri bağlamında ele alınarak kentsel gelişim eksik yön bırakılmayacak şekilde araştırılmaya ve bir gelecek perspektifi sunulmaya çalışılmıştır. Elde edilen bulgular ışığında Antalya'nın farklı mekânsal ve sosyokültürel dokuları bir arada barındıran heterojen bir kentsel yapıya sahip olduğu ifade edilebilir. Binlerce yıllık tarihe sahip olmasına rağmen son 60 yılda ekonomik faaliyet ve göçlerin etkisi altında büyüyen kentin merkezinde, geleneksel bir yerleşim deseni hakimken kent çeperlerine doğru planlı veya plansız konut bölgeleri, ızgara şekilli veya biçimsiz sokak düzenleri görülebilmektedir. Kentin her bölümü ayrı bir ekonomik faaliyet türünde yoğunlaşmış ve kıyı hattında turizm, kuzeyde sanayi ve doğusunda tarım odaklı bir doku oluşturmuştur. Gerçekleşen hızlı büyüme sürecinde kentin doğal çevre özellikleri göz ardı edilmiş ve kent kimliğine aykırı kararların alınması geri dönülemez hatalar meydana getirmiştir. Kentin planlamasında fiziki çevre ve beşeri yapıya uyumlu stratejilerin öncelik haline getirilmesi ve kentsel büyümenin sınırlanması elzemdir.
Özet (Çeviri)
Cities, which are the products of civilisation, are the most complex and organised living spaces created by humans on earth. Each city has different development processes depending on the special conditions it carries. For this reason, it is necessary to examine cities one by one and to investigate the unique structure of each in detail. In urban studies, the morphological tradition represents an understanding that examines cities from a formal perspective as well as their development processes periodically and structurally. With these aspects, urban morphology stands out as an accepted and frequently used perspective among urban studies. Antalya, one of the most important metropolises of our country, is a deep-rooted settlement area dating back thousands of years. The city was established and shaped under unique conditions with its location, physical environment and climate characteristics, and has grown and developed under the influence of social, demographic and economic activities. A comprehensive analysis is needed to understand the city's life adventure, to examine its urban characteristics such as form and texture, and to make correct future plans. In this study, the urban development of Antalya was addressed in line with the historical-geographical approach within the understanding of urban morphology. In this context, the growth processes of the city were examined on a periodic basis and morphological development was revealed by performing morphological region, parcel cycle and perimeter belt analyses. In addition, characteristics such as physical environment, population, function and environmental relations were examined in the context of their effects on urban morphology and an attempt was made to investigate urban development in a way that would not leave any gaps and to present a future perspective. In the light of the findings obtained, it can be stated that Antalya has a heterogeneous urban structure that includes different spatial and sociocultural textures. Although it has a history of thousands of years, a traditional settlement pattern dominates the city center, which has grown under the influence of economic activities and migrations in the last 60 years, while planned or unplanned housing areas, grid-shaped or irregular street patterns can be seen towards the city peripheries. Each section of the city has concentrated on a different type of economic activity and has created a texture focused on tourism on the coastline, industry in the north and agriculture in the east. During the rapid growth process, the natural environmental characteristics of the city were ignored and decisions taken against the city identity have caused irreversible mistakes. In city planning, it is essential to prioritize strategies that are compatible with the physical environment and human structure and to limit urban growth.
Benzer Tezler
- Yerleşme tarihi çalışmaları için bir çerçeve: Antakya örneği
A framework for settlement history studies: Case of Antakya
SAADET TUĞÇE TEZER ÇILĞIN
Doktora
Türkçe
2019
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU FİRİDİN ÖZGÜR
- İklime duyarlı kentsel planlama aracı olarak soğuk ada potansiyellerinin incelenmesi: Antalya örneği
Investigation of cold island potentials as a climate responsive urban planning tool: The case study of Antalya
ELİF GÜLDÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Jeodezi ve FotogrametriSivas Cumhuriyet ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇAĞDAŞ KUŞÇU ŞİMŞEK
- Turizmin çevresel etkilerinin değerlendirilmesi ve çevre duyarlı sürdürülebilir turizm modeli
Environmental impact assesment of tourism and environment sensitive sustainable tourism model
FUAT GÜNDÜZ
- Archipelago as a tool to study urban form: The case of Ankara
Kentsel formu inceleme aracı olarak Arhcipelago (takımadalar): Ankara örneği
EZGİ NUR GÜNGÖR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mimarlıkİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GIORGIO GASCO
DR. ÖĞR. ÜYESİ YİĞİT ACAR