Hüsameddin Bitlisi'nin Şerhu Istılâhâti's-Sûfiyye adlı eseri
Husameddin Bitlisi's work named Şerhu Istılâhâti's-Sûfiyye
- Tez No: 924084
- Danışmanlar: PROF. DR. SAFİ ARPAGUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 419
Özet
XIII. yüzyılın sonları ile XIV. yüzyılın başlarında yaşamış olan Abdürrezzak Kâşânî'nin Istılâhâtu's-Sûfiyye adlı eseri, hacimli tasavvuf kavramları sözlüklerinden biri olarak önemli bir kaynak niteliğindedir. İbnü'l-Arabî ve onu takip eden mutasavvıfların düşüncelerinde yoğun olarak yer alan terimler, okuyucular için anlamakta zorluk teşkil ettiğinden, bu tür terim sözlüklerine duyulan ihtiyaç giderek artmıştır. Ancak Kâşânî'nin eseri, içerdiği kavramların derinliği ve bazı terimlerin yalnızca birkaç cümle ile açıklanmış olması sebebiyle, söz konusu ihtiyacı tam anlamıyla karşılayamamıştır. Bu durum, sözlüğün şerh edilmesi gerekliliğini doğurmuş ve İbnü'l-Arabî mektebinin takipçilerinden biri olan Hüsâmeddin Bitlisî, Şerhu Istılâhâti's-Sûfiyye adlı eseri kaleme almıştır. Aynı zamanda Câmiu't-Tenzîl ve't-Te'vîl isimli kapsamlı bir Kur'ân tefsiri yazmış olması nedeniyle müfessir kimliğiyle de tanınan Bitlisî, bu şerhinde tasavvufî düşüncelerini ve kendine özgü bazı tasavvufî teorilerini eserin içerisine serpiştirerek yorumlamıştır. Bu çalışmada, çeşitli kütüphanelerde yazma eser olarak bulunan Şerhu Istılâhâti's-Sûfiyye dijital ortama aktarılmış ve iki farklı nüsha karşılaştırılarak tahkiki gerçekleştirilmiştir. Böylece eserin en güvenilir ve doğru metnine ulaşılması hedeflenmiştir. Ayrıca, Hüsâmeddin Bitlisî'nin hayatı, hakkında ileri sürülen bazı iddialar ve bu eserde ortaya koyduğu tasavvufî görüşler de detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
Abd al-Razzaq Kashani's Istilahatu's-Sufiyya, who lived in the late 13th and early 14th centuries, is one of the early extensive lexicons of Sufi terminology. In the post-Ibn al-Arabi Sufi tradition, the complexity of certain terms and concepts made it increasingly difficult for readers to fully grasp their meanings, thereby necessitating the compilation of specialized glossaries. However, Kashani's work did not entirely meet this need, as many of the concepts it addressed remained intricate, and some terms were explained only in a few sentences. This limitation led to the necessity of commentaries on the lexicon, and Husam al-Din Bitlisi, a follower of the Ibn al-Arabi school, authored Sharh Istilahati's-Sufiyya as a commentary on Kashani's work. Bitlisi, who is also known for his comprehensive Qur'anic exegesis Jami' al-Tanzil wa'l-Ta'wil, integrated his Sufi thoughts and some of his own mystical theories into his commentary, albeit in a somewhat scattered manner. In this study, Sharh Istilahati's-Sufiyya, which exists in manuscript form in various libraries, has been transcribed into a digital format, and a critical edition has been prepared by comparing two different copies. This process aimed to establish the most reliable and accurate version of the text. Additionally, the study explores Husam alDin Bitlisi's life, certain claims about him, and his Sufi views as reflected in this work.
Benzer Tezler
- Hüsâmeddin Bidlîsî ve 'Müntehab-ı Şerh-i Gülşen-i Râz' isimli eserin tahkîk ve tahlîli
Husamuddin Bidlisi and Muntakhab-i Sharh-i Gulshan-i Raz (Text edition and study)
İPEK ŞENGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECDET TOSUN
- Hüsameddin Bitlisi'nin 'Kitabu'n-Nusus' isimli eserinin tahkik ve tahlili
Critical edition and analysis of Hüsameddin Bitlisi's work which is entitled 'Kitabu'n-Nusus'
M. MUSTAFA ÇAKMAKLIOĞLU
- Hüsamuddin Bitlisî'nin Camiu't-Tenzil ve't Te'vil eserinin Fatiha ve Bakara 22. ayete kadar tahkiki
تحقيق سورة الفاتحة و (22) آية من بداية سورة البقرة من تفسير جامع التنزيل والتأويل لحسام الدين علي البد ليسي
HOSHANG KHALEEL AZEEZ
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NAİM DÖNER
- Hüsamuddin Ali Bitlisinin Câmiu t-Tenzil ve t- Te vil adlı tefsirinin A raf suresinin tahkiki
ىٍحٓش ٝطلو٤ن ٍُٔٞس ح٧ػَحف 'ظايغ انرُىٚم ٔانرؤٔٚم'ُ لٔخّ حُي٣ ٖػِ٢ رٖ ػزيهللا حُزيُ٤ٔ٢ حُٔظٞك٠٘ٓ ش )
MUHİALDİN MUSTAFA AHMAD
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NAİM DÖNER
- Hüsamuddin Ali Bitlisî'nin Câmiu't-Tenzîl ve't- Te'vîl adlı tefsirinin Tevbe suresinin tahkiki
دراسة وتحقيق لسورة التوبة من تفسير'جامع التنزيل والتأويل'لحسام الدين علي بن عبدالله البدليسي المتوفى سنة (909 هـ - 1495 م)
AWARAH ABDULHAMİD ALİ
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NAİM DÖNER