Adli makamlarca vesayet ve ilişkili sebeplerle psikiyatrik değerlendirme istenen hastaların sosyodemografik ve klinik özelliklerinin retrospektif incelenmesi
The retrospective analysis of sociodemographic and clinical characteristics of patients referred for psychiatric evaluation due to guardianship and related reasons by judicial authorities
- Tez No: 924585
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN KAYA
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Vesayet, Vasi, Yasal danışman, Kısıtlama, Koruma ve Tedavi, Guardianship, Legal Representative, Restriction, Legal Advisor, Protection and Treatment
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Ankara Bilkent Şehir Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Giriş: Türk Medeni Kanunu'nda belirtildiği üzere her insanın hak ehliyeti vardır ve buna göre bütün insanlar, hukuk düzeninin sınırları içinde, haklara ve borçlara ehil olmada eşittirler. Ancak sadece ayırt etme gücüne sahip bireyler fiil ehliyetine sahiptir ve medeni haklarını özgürce kullanabilirler. Ayırt etme gücüne sahip olmayan bireylere ise bu haklarını kullanmak üzere bir yasal temsilci atanır. Literatür incelendiğinde adli psikiyatrik açıdan vesayet ile ilgili çok az çalışma vardır. Biz bu çalışmayla hem ülkemizdeki adli psikiyatrik uygulamalara dikkat çekmek hem de literatüre katkı sağlamayı amaçladık. Gereç ve Yöntem: Çalışmamızın örneklemi 01.01.2023-31.12.2023 tarihleri arasında adli makamlarca gönderilerek hakkında kısıtlanması, kısıtlılığın kaldırılması veya koruma ve tedavi kararıyla özgürlüğünün kısıtlanması hususlarında rapor düzenlenmesi istenen ve hastanemiz sağlık kurulunda psikiyatrik açıdan değerlendirilen 1296 olgudan oluşmaktadır. İlgili olgulara ait sistem kayıtları incelenmiş, düzenlenen raporlara ilişkin bilgiler, sosyodemografik ve klinik durumları istatistiksel olarak incelenmiştir. Bulgular: Genel popülasyonumuzun sosyodemografik verilerini incelediğimizde %52,1'inin erkek, %34,1'inin bekar, %22'sinin lise ve %20,2'sinin üniversite mezunu olduğu, %49,7'sinin çalışmıyor olduğu görüldü, olguların yaş ortalaması ise 51,78±22,59 'dur. Olguların sıklık sırasına göre %23,7 oranda psikotik bozukluk, %22,8 genel psikiyatrik muayene,%18,8 nörobilişsel bozukluk tanılarıyla değerlendirildiği, olguların ortalama hastalık süresinin 122,13±147,27 ay olduğu görüldü. Olguların %50,2'sine vasi, %4,3'üne yasal danışman gerektiği yönünde rapor düzenlendiği, %23,7'sinin kısıtlanması gerekmediğinin belirtildiği ve %16,7'sine ise kanaat bildirilemediği tespit edildi. Vesayet altına alınan olguların %36,3'ünün nörobilişsel bozukluk, %26,3'ünün psikotik bozukluk, %15,4'ünün entelektüel yetersizlik, yasal danışman atanan olguların %39,3'ünün entelektüel yetersizlik, %23,2'sinin bipolar bozukluk, %16,1'inin psikotik bozukluk tanısıyla değerlendirildiği saptandı. Olguların %16,7'sinin yatışının yapıldığı görüldü, yatışı yapılan olguların ortalama yatış sayısı 2,86±2,53 ortalama yatış süresi ise 18,76±25,19 gündür. Yatışı yapılan olguların verileri incelendiğinde yatış sonrası vesayet altına alınan olguların %82,1'inin psikotik bozukluk tanısıyla değerlendirildiği , yasal danışman atanan olguların ise %66,7'sinin bipolar bozukluk tanısıyla değerlendirildiği görüldü. 65 yaş ve üzeri olguların değerlendirmesinde ise hem vesayet altına alınan hem de yasal danışman atanan grup içerisinde en büyük kesimi nörobilişsel bozukluk tanısıyla değerlendirilen olguların oluşturduğu görüldü. Ayrıca mini mental test uygulanan 65 yaş ve üzeri olguların kısıtlama kararları değerlendirildiğinde vesayet altına alınan grupta sadece %3,2'sinin 24 puan ve üzerinde puan aldığı, vesayet altına alınması gerekmeyen grup içerisindeki bireylerin ise %70,7'sinin 24 puan ve üzerinde aldığı saptandı. Sonuç: Çalışmamızın vesayet ile ilgili çalışmalar arasında, bugüne kadar ki en büyük örneklemli çalışma olması ve konuyu bütüncül bir biçimde incelemiş oluşumuz çalışmamızın güçlü yönlerindendir.Yaptığımız istatistiksel analizlerde olguların sosyodemografik özellikleri, tanıları, yatış yapılma durumu, geçmiş vesayet durumu ile kısıtlama kararları arasında belirgin fark bulunmuştur. Türkçe literatürde bu alanda yapılmış az miktarda çalışma olması sebebiyle farklı örneklemlerde benzeri çalışmaların ileriye dönük olarak yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Özet (Çeviri)
Introduction: According to the Turkish Civil Code, every person has legal capacity, which grants them the ability to acquire and exercise civil rights within the boundaries of the legal system. However, only individuals with the capacity to discern (mental competence) possess the capacity to act, allowing them to freely exercise their civil rights. Those lacking such capacity are appointed a legal representative to act on their behalf. Only a few studies in the existing literature focus on guardianship from a forensic psychiatric standpoint. This study aims to highlight forensic psychiatric practices in our country and contribute to the literature. Materials and Methods: The sample of our study consists of 1296 cases referred by judicial authorities between January 1 2023 and December 31 2023 for psychiatric evaluation and reports concerning guardianship, revocation of guardianship, or restriction of freedom under protective and treatment measures. Data were obtained from hospital records, and information related to the prepared reports, sociodemographic, and clinical characteristics of the cases was subjected to statistical analysis. Results: Sociodemographic analysis of the study population showed that 52.1% were male, 34.1% were single, 22% had completed high school, and 20.2% were university graduates, Additionally, 49.7% were unemployed and the mean age of the cases was 51.78±22,59 years. The most frequent diagnoses were psychotic disorders (23.7%), general psychiatric evaluation (22.8%), and neurocognitive disorders (18.8%). The mean duration of illness was 122±147.27 months. It was found that 50.2% of the cases required guardianship, 4.3% required a legal advisor, 23.7% were deemed not to require restriction, and no opinion could be expressed for 16.7% of the cases. Among those placed under guardianship, 36.3% had neurocognitive disorders, 26.3% had psychotic disorders, and 15.4% had intellectual disability. Among those assigned legal advisors, 39,3% had intellectual disability, 23.2% had bipolar disorder, and 16.1% had psychotic disorders. Hospitalization was performed for 16.7% of the cases, the average number of hospitalizations was 2.86±2.53 and the mean duration of hospitalization was 18.76±25.19 days. Post-hospitalization data showed that 82.1% of those placed under guardianship were evaluated with psychotic disorder diagnoses, while 66.7% of those assigned legal advisors were evaluated with bipolar disorder diagnoses. In the assessment of cases aged 65 years and older, neurocognitive disorders were the most common diagnosis among both those placed under guardianship and those assigned legal advisors. Furthermore, Mini-Mental State Examination (MMSE) results for cases aged 65 and older indicated that only 3.2% of those placed under guardianship scored 24 or higher, whereas 70.7% of those not requiring guardianship scored 24 or higher. Conclusion: This study is the largest-sample study to date addressing guardianship and provides a comprehensive examination of the subject, which is one of its major strengths. Statistical analyses revealed significant differences in sociodemographic characteristics, diagnoses, hospitalization status, past guardianship status, and restriction decisions. Given the scarcity of Turkish-language studies in this area, further research on similar samples is warranted for future studies.
Benzer Tezler
- 2016-2020 yılları arasında Akdeniz Üniversitesi Adli Tıp Anabilim Dalına medeni hakların kısıtlanması veya sınırlandırılması (vesayet ve yasal danışmanlık) için yönlendirilen olguların değerlendirilmesi
Evaluation of the facts referred to Akdeniz University For Restriction or Limitation of Civil Rights (Legal guardianship and legal advisor) between 2016-2020
HÜSEYİN UĞUR BAKAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Adli TıpAkdeniz ÜniversitesiAdli Tıp Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAŞAR MUSTAFA KARAGÖZ
- Bir eğitim araştırma hastanesi psikiyatri polikliniğine yönlendirilen adli olguların retrospektif olarak değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
ESRA PUSE BAYRAMOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriKarabük ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEFİSE DEMİR
- İl özel idaresi üzerinde idari vesayet denetimi
Başlık çevirisi yok
MESUT YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Kamu YönetimiSakarya ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL ERYILMAZ
- Kocaeli üniversitesi çocuk koruma araştırma ve uygulama merkezi'nde değerlendirilen adli nitelikli olguların retrospektif incelenmesi
Retrospective examination of forensic cases evaluated at Kocaeli university child protection research and practice center
FATİH ALTUN