İklimsel değişimin Sazlıdere Barajı (Başakşehir-İstanbul) memba ve mansap sularının fiziksel ve kimyasal özelliklerine etkisi
The effect of climatic change on the physical and chemical properties of Sazlıdere Dam (Başakşehir-İstanbul) upstream and downstream waters
- Tez No: 924811
- Danışmanlar: PROF. DR. LEYLA KALENDER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Su bütün canlıların yaşam kaynağını oluşturan maddedir. Dünyada ve ülkemizde içilebilir su kaynakları kısıtlı bulunmaktadır. Suyun büyük miktarda depolanması ve güvenli saklanması barajlar vasıtasıyla yapılmaktadır. Uygarlık seviyesinin ve nüfusun artması sebebiyle akarsuların önemi artmıştır. Başlangıçta akarsuların doğal rejimine bağlı olan kullanım giderek yetersizleşmiş, çoğalan nüfus ve gelişen teknoloji için sular depolanmaya başlanmıştır. Diğer yandan, özellikle sanayi devrimi ile birlikte artan ve 20. yüzyılda en üst noktaya ulaşan enerji gereksinimini karşılamak için dünyanın hemen her yerinde hidroelektrik santralleri kurulmuştur. Böylece bir yandan kullanma suyu temin edilirken diğer yandan da ucuz ve çevre kirliliğine yol açmadan enerji elde edilebilmiştir. Anadolu'da özellikle Osmanlılar döneminden Cumhuriyet dönemine kadar bazı bentler yapılmıştır. Bunlar genellikle içme suyu sağlama amaçlardır ve çoğunlukla İstanbul çevresinde yoğunlaşmışlardır. Tez Çalışma alanı Sazlıdere Barajı (Başakşehir-İstanbul) içerisinde yer almakta ve 40 km uzunluğunda Sazlıdere üzerine kurulmuş İstanbul'un içme suyu temini amaçlı bir baraj olup İstanbul'da bulunan aynı amaçlı tüm barajlar içerisinde Ömerli, Terkoz, Büyükçekmece, Darlık, Alibeyköy Barajlarından sonra verimliliği 33,35 hm3/yıl altıncı sırada yer almaktadır. Barajın memba ve mansap sularının yıllara göre mevsimsel değişimini kapsamaktadır. Bu tez kapsamında yapılacak olan araştırmalar arazi çalışması ve büro çalışmaları şeklinde yürütülmüştür. Ön büro çalışmaları kapsamında tez alanı ve çevresinde konuyla ilgili yapılmış çalışmalar irdelenmiş sonra arazi çalışması gerçekleştirilmiştir. Arazi çalışmaları ile Baraj Gölü civarındaki jeolojik birimler ve örnek noktaları arasındaki ilişki ayrıntılı incelenmiştir. Büro çalışmaları ile İklim Değişikliği Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğünden alınan İstanbul'un 20 yıllık sıcaklık ve yağış bilgileri ile Devlet Su İşleri 14. Bölge Müdürlüğünden temin edilmiş Sazlıdere barajını besleyen derelerden ölçüm yapılan yılların aylık fiziksel ve kimyasal analiz sonuç ham verileri jeoistatistiksel değerlendirilmesi yapılmıştır. Sıcaklık ve yağış bilgileri su kalitesinin kimyasal ve fiziksel parametrelere bağlı değişiminin iklimsel veriler ile korelasyonunun, jeoistatistik veri analizi için SPSS istatistik programı ve Microsoft Excel den yararlanılmıştır. Ölçüm istasyonlarından alınan yağış verileri ile her bir yıl için aylık korelasyon analizi yapılmıştır. SPSS analiz programı ile veriler tanımlanmış ve bazı testler yapılmış, tablolar üretilmiştir. Bu analiz ile yıllık yağış miktarının su parametrelerine etkisine bakılmıştır. Değişkenler arasındaki bir ilişki olup olmadığını belirlemek için korelasyon analizi yapılmıştır. Yağış miktarı değişince suyun kimyası nasıl değişmiş, suyun kimyası değişince yağış miktarı nasıl etkilenmiş sorularına cevap bulunmuştur. Elde edilen veriler doğrultusunda memba ve mansap sularının Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğine göre değerlendirilmesi ve iklimsel değişimin su kalitesi üzerine etkisi diğer önceki çalışmalardan faydalanılarak belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Water is the source of life for all living beings. Potable water resources are limited both globally and in our country. The storage and safe preservation of large amounts of water are done through dams. Due to the increase in civilization level and population, the importance of rivers has increased. Initially, the usage was dependent on the natural regime of the rivers, but this became insufficient over time. With the growing population and advancing technology, water began to be stored. On the other hand, especially with the industrial revolution, and reaching its peak in the 20th century, hydroelectric power plants were established almost everywhere in the world to meet the increasing energy needs. Thus, while water was being supplied for use, cheap energy was also obtained without causing environmental pollution.During the Ottoman period, up until the Republican period, some dams were built in Anatolia. These were generally intended to supply drinking water and were mostly concentrated around Istanbul. The thesis study area is located within the Sazlıdere Dam (Başakşehir-Istanbul) and is a dam built on Sazlıdere, 40 km long, with the purpose of supplying drinking water to Istanbul. Among all the dams in Istanbul with the same purpose, Sazlıdere Dam ranks sixth in terms of efficiency with 33.35 hm³/year, following Ömerli, Terkoz, Büyükçekmece, Darlık, and Alibeyköy dams. The study covers the seasonal changes of the upstream and downstream waters of the dam over the years. Research within the scope of this thesis was conducted in the form of field studies and office studies. In the preliminary office studies, works related to the subject conducted in and around the thesis area were examined, and then field studies were carried out. In the field studies, the geological units around the Dam Lake and the relationship between sample points were examined in detail. In the office studies, 20 years of temperature and precipitation data of Istanbul obtained from the Ministry of Climate Change, the General Directorate of Meteorology 1st Regional Directorate, and the raw physical and chemical analysis results data from the streams feeding Sazlıdere Dam obtained from the 14th Regional Directorate of State Hydraulic Works were statistically evaluated. For the correlation of the changes in the water quality's chemical and physical parameters with climatic data, the SPSS statistics program and Microsoft Excel were used. Monthly correlation analysis was performed for each year with the precipitation data obtained from measurement stations. The data were defined, some tests were conducted, and tables were produced using the SPSS analysis program. This analysis examined the impact of annual precipitation amounts on water parameters. Correlation analysis was conducted to determine if there is a relationship between the variables. Answers were found to the questions of how the chemistry of water changes when the amount of precipitation changes and how the amount of precipitation is affected when the chemistry of water changes. According to the obtained data, the upstream and downstream waters were evaluated according to the Water Pollution Control Regulation, and the impact of climatic change on water quality was determined by utilizing previous studies.
Benzer Tezler
- Comparing neutral and adaptive genetic variation in shaping phenotypic diversity of the polymorphic bush cricket Isophya rizeensis along an altitudinal gradient
Yükseklik gradyanı boyunca polimorfik çalı çekirgesi Isophya rizeensis'te fenotipik çeşitliliğin şekillenmesinde nötral ve adaptif genetik varyasyonun karşılaştırılması
UFUK TOPALAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
BiyolojiKoç ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL KUDRET SAĞLAM
- Uludağ'daki periglasiyal süreçlerin, periglasiyal yerşekillerinin ve bunlari denetleyen etmenlerin incelenmesi
Investigation of periglacial processes, periglacial landforms and associated control factors over Uludağ
MUHAMMED ZEYNEL ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
CoğrafyaÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT TÜRKEŞ
- Haliç Holosen polenleri
Polynomorphs from Holocene Golden Horn sediments
HATİCE KUTLUK
Doktora
Türkçe
1994
Botanikİstanbul ÜniversitesiJeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ EROL
PROF. DR. BURHAN AYTUĞ
- Yapay açıklıklı radar interferometre teknikleri ile tuz gölü dinamiklerinin analizi
Analysis of salt lake dynamics with artificial aperture radar interferometry techniques
BURHAN BAHA BİLGİLİOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİYE MUSAOĞLU
- Modeling of Mogan and Eymir lakes aquifer system
Mogan ve Eymir gölleri akifer sisteminin modellenmesi
ÖZLEM YAĞBASAN
Doktora
İngilizce
2007
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN YAZICIGİL