Türkiye-NATO relations and Turkish commitment to the transatlantic alliance during the Cold War
Soğuk Savaş döneminde Türkiye-NATO ilişkileri ve Türkiye'nin transatlantik ittifaka bağlılığı
- Tez No: 925046
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEHRA NİLÜFER KARACASULU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Bu tez, Soğuk Savaş boyunca Türkiye-NATO ilişkilerinin kapsamlı bir analizini sunmayı amaçlamaktadır. Çalışma da, özellikle Türkiye'nin ittifak davranışları, Batı bloğu ile dengelenme konusundaki ısrarı ve süreç içerisinde ittifaka karşı değişen bağlılığı değerlendirilmiştir. Soğuk Savaş döneminde, Türkiye-NATO ilişkilerinin büyük ölçüde ABD'nin etkisi altında şekillendiği öne sürülmüştür. Bu bağlamda, Türkiye'nin NATO ile ilişkisinin ABD ile olan ilişkisine paralel bir seyir izlediği de varsayılmaktadır. Türkiye, ABD ve NATO için stratejik öneme sahip önemli bir partner olmuş, ancak ilişkilerde zaman zaman kriz dönemleri de yaşanmıştır. Türkiye'nin NATO'nun Güney Kanadı'na katılımı, İttifak'ın güvenlik tehditleriyle başa çıkma ve bölgesel istikrarı koruma stratejileri açısından kritik bir rol oynamıştır. Tez, İttifak'ın ve ABD ile kurulan stratejik ortaklığın Türkiye'ye sağladığı askeri destek, teknoloji transferi ve ekonomik yardımları da incelemektedir. Bununla birlikte, Johnson Mektubu, Kıbrıs meselesi ve 1974 Kıbrıs Barış Harekatı gibi olayların, Türkiye'nin ittifak davranışında ve NATO/ABD ile ilişkilerinde önemli dönüm noktaları olduğu vurgulanmaktadır. Çalışma, ilişkilerin kapsamlı analizinin hem sistemik hem de iç faktörlerin incelenmesini gerektirdiği kabulüyle, neoklasik realist teoriyi analitik çerçeve olarak benimser. Bu bağlamda, öncelikle iki kutupluluğun etkisi, Soğuk Savaş dünya düzeninin genel özellikleri ve değişen güç dinamikleri gibi yapısal faktörler ele alınmıştır. Ardından, Türkiye'nin karşı karşıya olduğu dış tehditler, fırsatlar ve stratejik çevre incelenmiştir. Yurtiçi düzeyde ise, lider imajları, ideolojik ve siyasi yönelimler, ülkenin stratejik kültürü, ulusal kimliği, tarihsel deneyimleri, ordunun rolü gibi temel müdahale değişkenleri analiz edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye'nin NATO üyeliği Soğuk Savaş döneminde ülkenin güvenlik politikalarının ana eksenini oluşturduğu belirtilir. İlişkilerin dinamik yapısı, Türkiye'nin zaman zaman kendi ulusal çıkarlarını önceliklendirerek daha bağımsız politikalar izleme eğilimlerini yansıtmaktadır. Kriz dönemleri ve belirli zaman dilimlerini kapsayan ilişkilerin bu inişli çıkışlı yapısı, uzun vadede Türkiye'nin Batı ve NATO'ya bağlılığının yeniden pekişmesiyle neticelenmiştir. Tez, NATO ittifakının yalnızca bir askeri ittifak olmanın ötesinde, siyasi amaçları da olan bir yapısı olduğunu ve Türkiye'nin NATO'ya katılımının sadece güvenlik endişeleriyle değil, aynı zamanda uzun süren bir aidiyet ve kimlik arayışının da etkisiyle şekillendiğini vurgulamaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma, tarihsel bir incelemenin ötesinde, teorik yaklaşımlarla günümüz ilişkilerinin dinamik yapısına da ışık tutmaktadır.
Özet (Çeviri)
The thesis aims to provide a comprehensive analysis of Türkiye-NATO relations. The study, particularly, evaluates Türkiye's alliance behavior, its insistence on balancing with the Western bloc, and its evolving commitment during the Cold War. The US has arguably had a strong influence on relations throughout the process. Thus, it is reasonable to assume that Türkiye's relationship with NATO parallels, to some extent, its relationship with the US. Despite some crisis moments in their relations, Türkiye has been a valuable partner for the Western Alliance. Its participation in NATO's Southern Flank was important to the Alliance's strategies for dealing with security threats and maintaining regional stability. the Alliance is generally assumed to provide Türkiye with military support, technology transfer, and economic assistance. Yet, especially the Johnson Letter, the Cyprus issue, and the 1974 Cyprus Peace Operation marked an important turning point in Türkiye's alliance behavior and bilateral relations. The study assumes that a comprehensive analysis of relations requires an examination of both systemic and domestic factors. In this context, the thesis adopts the neoclassical realist theory. It first examines the structural factors, particularly the impact of bipolarity, the Cold War order, and evolving power dynamics. Second, the external threats and opportunities faced by Türkiye are examined. At the domestic level, leader images, ideological/political orientations, strategic culture, national identity, some historical experiences, and the military's role are assessed. In conclusion, this thesis emphasizes that Türkiye's NATO membership has been perceived as central to the country's security policy in the process. However, the evolving nature of the relationship also reveals Türkiye's periodic tendencies to pursue independent policies at certain times that are in line with its national interests. These fluctuating dynamics reflect the crisis moments and specific time frames, ultimately reinforcing Türkiye's long-term commitment to NATO. The study also emphasizes that NATO is not merely a military alliance but also an institution with broader political objectives. Therefore, Türkiye's accession to NATO has been shaped by security concerns and a prolonged search for identity and belonging. As a result, this study goes beyond a historical examination and illuminates the evolving nature of contemporary relations through theoretical approaches.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin ittifak ilişkilerindeki dönüşüm: Suriye krizi ve NATO
Transformation of turkey's alliance relations: Syria crisis and NATO
GÜLSÜN ULUDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SONER KARAGÜL
- Dünya Gümrük Örgütü, küresel ticaretin kolaylaştırılması ve güvenli yapılması çalışmaları ve Türkiye
World Customs Organization, facilitating and securing global trade efforts and Turkey
MEHMET GÜZEL
Doktora
Türkçe
2022
Uluslararası İlişkilerMarmara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALAEDDİN YALÇINKAYA
- Soğuk savaş döneminde Türkiye'nin batı bloğunayakınlaşması: Marshall Planı, Truman Doktrini ve NATO'yakatılımı (1946-1952)
Turkey's relationship to the western block during the cold war: The Marshall Plan, the Truman Doctrine, and its joining of NATO (1946-1952)
İSHAK KARAYAZĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA EDİP ÇELİK
- Turkey's 'anomalies' in the nuclear nonproliferation regime
Türkiye'nin nükleer silahların yayılmasının engellenmesine ilişkin uluslararası rejimle 'uyumsuz' olduğu örnekler
GÜN ÜNAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Kamu YönetimiHacettepe ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEBNEM UDUM
- NATO'nun kamu diplomasi stratejisi: Afganistan örneği
NATO's public diplomacy strategy: Afghanistan example
ELÇİN AĞCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Halkla İlişkilerGazi ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL YARAR