Beliren yetişkinlik dönemi özerklik ve ilişkisellik ihtiyaçlarının kendini açma ile ilişkisinde otobiyografik bellek işlevlerinin, çocuk yetiştirme tutumlarının ve akran ilişkilerinin rolü
The role of autobiographical memory functions, child rearing attitudes and peer relations in the relationship between self- disclosure and need for autonomy and relatedness during emerging adulthood
- Tez No: 925435
- Danışmanlar: PROF. DR. İNCİ BOYACIOĞLU BAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Bu çalışma kapsamında beliren yetişkinlik döneminde özerklik ve ilişkisellik ihtiyaçlarının kendini açma davranışı ile ilişkisinde otobiyografik bellek işlevlerinin aracılık etkisi iki ayrı düzenleyici değişken çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın amacı beliren yetişkinlikte özerklik ve ilişkisellik ihtiyaçlarının ebeveyne ve arkadaşa kendini açma davranışı ile ilişkisine aracılık eden otobiyografik bellek işlevlerinin araştırılmasıdır. Bu amaçla iki ayrı çalışma yürütülmüştür. Çalışma 1'de 18-25 yaş aralığında yüksek öğretim kurumunda eğitim gören 378 kişiden, Özerk- İlişkisel Benlik Ölçeği, Kendini Açma Ölçeği, Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği ve Hayat Deneyimleri Hakkında Düşünme Ölçeği'nden yararlanılarak veri toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS paket programında yer alan PROCESS Makro eklentisi üzerinden oluşturulan model ile analiz edilmiştir. İlişkisellik ihtiyacıyla ebeveyne kendini dürüstlükle açma davranışı arasındaki ilişkide anıların yönlendirici işlevi ebeveynin kabul ediciliğinin yüksek olduğu koşulda anlamlıdır. Benzer şekilde ilişkisellik ihtiyacı ve ebeveyne kendini dürüstlükle açma davranışı arasındaki ilişki ebeveynin kontrolcü tutumunun düşük olduğu koşulda anıların yönlendirici işlevi tarafından yordanmaktadır. Çalışma 2'de 18-25 yaş arası yüksek öğretim kurumunda eğitim görmekte olan 313 kişiden veri toplanmıştır. Çalışma 2 kapsamında ise Çalışma 1'den farklı olarak Akran İlişkileri Ölçeği kullanılmış ve elde edilen veriler farklı kuramsal çerçevede benzer modeller ile analiz edilmiştir. Sonuçlar, akran ilişkilerinin arkadaşa kendini açma üzerinde genel olarak güçlü anlamlı etkiler göstermediğini, ancak belirli koşullarda etkili olabileceğini ortaya koymaktadır. Arkadaşlık ilişkilerinde kendini açma davranışı üzerinde ilişkisellik ihtiyacına ek olarak özerklik ihtiyacı da belirleyici bir unsur olarak öne çıkmıştır. Özerklik ihtiyacı ve arkadaşa kendini olumlulukla açma ilişkisinde, yakınlığın yüksek olduğu koşulda anıların benlik işlevi aracılık rolü sunmaktadır. Ayrıca, ilişkisellik ihtiyacı, anıların sosyal ve yönlendirici işlevleri aracılığıyla, arkadaşlara yönelik olumlu ve dürüst bir şekilde kendini açma davranışını anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Bu anlamlı ilişkiler, arkadaşlık bağlarının güçlü olduğu ve çatışmaların düşük olduğu koşullarda daha belirgin hale gelmektedir. Elde edilen bulgular, beliren yetişkinlik döneminin gelişimsel hedefleri ve yapısal özellikleri bağlamında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study examined the mediating role of autobiographical memory functions in the relationship between the need for autonomy and relatedness and self-disclosure behavior during emerging adulthood, considering two moderating variables. The aim was to explore how autobiographical memory functions mediate self-disclosure behaviors toward parents and friends in this developmental period. Two separate studies were conducted. Study 1 collected data from 378 individuals aged 18 to 25 in higher education using the Autonomous-Relational Self Scale, Self-Disclosure Scale, Child Rearing Attitudes Scale, and Thinking About Life Experiences Scale. Data analysis with the PROCESS macro in SPSS revealed that the directive function of memories significantly mediated the relationship between relatedness needs and honest self-disclosure to parents under conditions of high parental acceptance and low parental control. Study 2, involving 313 participants, employed the Peer Relations Scale and similar models within a different theoretical framework. Results indicated that peer relationships generally had limited effects on self-disclosure but could be impactful under certain conditions. Autonomy, along with relatedness needs, emerged as a key factor in self-disclosure to friends. The self-function of memories mediated positive self-disclosure when intimacy was high. Additionally, relatedness needs significantly predicted positive and honest self-disclosure to friends through the social and directive functions of memories, particularly in strong, low-conflict friendships. The findings were discussed within the developmental goals and characteristics of emerging adulthood.
Benzer Tezler
- Genç yetişkinlerin üniversiteye uyumunu etkileyen bireysel, ailesel ve sosyal faktörlerin incelenmesi
Examination of individual, family and social factors related to university adaptation of emerging adults
ÖZGE ALKANAT
- Beliren yetişkinlerin algıladıkları ebeveynlik davranışları, kimlik statüleri ve iyi oluşları arasındaki ilişkilerin incelenmesi
The investigation of relations between emerging adults' perceived parenting behaviors, identity statuses and well-being
YAĞMUR TELEFONCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TELAT GÜL ŞENDİL
- Mod Modeli temelli çevrimiçi grupla psikolojik danışmanın beliren yetişkinlerin şema modları ve psikolojik ihtiyaç doyum düzeylerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of Mode Model-based online group counseling on the schema modes and satisfaction levels of psychological needs of emerging adults
ECE EKEN
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK YELDA KAĞNICI
- Beliren yetişkinlik dönemindeki kadınlarda toplumsal cinsiyet rolleri ve anne baba tutumlarının erken dönem uyumsuz şemalar ile ilişkisinin incelenmesi
The investigation of relationship between gender roles, parenting styles and early maladaptive schemas of women in emerging adulthood
VEYSEL EREN BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF MUTLU
- COVID-19 pandemi sürecinde sosyal hizmet perspektifinden beliren yetişkinler; 'çevrimiçi grup çalışması örneği'
Emerging adulthood from the social service perspective during the COVID-19 pandemic: 'example of online group work'
BELİZ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sosyal HizmetBaşkent ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA ATTAPE ÖZDEN