Eski Türkçeden Orta Türkçeye fiilimsilerin sentaktik işlevleri
From Old Turkic to Middle Turkic the syntactic fuctions of verbals
- Tez No: 925500
- Danışmanlar: PROF. DR. FİKRET TURAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Sentaks, Fiilimsiler, Kelime Grupları, Cümle, Türkçenin Dönemleri, Syntax, Verbal nouns, Word Groups, Sentence, Periods of Turkish
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 418
Özet
Türkçenin tarihî dönemlerine ışık tutan metinler için fonetik (ses bilgisi) ve morfolojik (şekil bilgisi) unsurların yanında sentaks (sözdizimi) da önemli bir yer tutmaktadır. Cümledeki ögelerin doğru bir şekilde belirlenmesi metnin hem Türkiye Türkçesine aktarımı hem de metinlerdeki sözcük ve cümle öbeklerinin doğru bir şekilde belirlenebilmesi hususunda önemlidir. Bu çalışmada, Eski ve Orta Türkçe dönemlerinde gerek taşlara gerekse kağıda yazılmış olan eserlerdeki“isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil”unsurlarının cümle içerisindeki işlevlerinin ortaya konularak Türkçe cümle yapısının çok katmanlılığını belirtmek amaçlanmaktadır. Bu çalışma Giriş bölümü hâricinde,“Söz Dizimi: Kelime Grupları ve Cümle Bilgisi”,“İsim-fiillerin Özellikleri ve Sentaktik İşlevleri”,“Sıfat-fiillerin Özellikleri ve Sentaktik İşlevleri”ve“Zarf-fiillerin Özellikleri ve Sentaktik İşlevleri”olmak üzere dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; söz dizimi üzerine geliştirilen tanımlar, kelime grupları ve cümle bilgisi hakkında yapılan çalışmalar üzerinde durulmaktadır. Tezin özünü oluşturan diğer üç bölümde ise isim-fiiller, sıfat-fiiller ve zarf-fiillerin kelime grupları ve cümlenin ögeleri içindeki işlevleri Göktürk, Eski Uygur, Karahanlı, Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesinden manzum ve mensur olmak üzere seçilen metinler çerçevesinde ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
For texts that shed light on the historical periods of Turkish, syntax also has an important place in addition to phonetic and morphological. Correctly determining the elements in the sentence is important both for the transfer of the text to Turkish and for correctly determining the words and sentence groups in the texts. This study aims to reveal the functions of the“verb-noun, participle-adjective and adverbial-verb”elements in sentences in the works written on stones and paper in the Old and Middle Turkish periods and to indicate the multi-layered nature of the Turkish sentence structure. This study consists of four main sections, except for the Introduction section, as“Syntax: Word Groups and Sentence Information”,“Characteristics and Syntactic Functions of Verbs-Nouns”,“Characteristics and Syntactic Functions of Verbs-Adjectives”and“Characteristics and Syntactic Functions of Verbs-Adverbs”. In the first section; The definitions developed on syntax, word groups and studies on sentence information are emphasized. In the other three sections that constitute the core of the thesis, the functions of verbal nouns, participle verbs and adverbial verbals within word groups and sentence elements are revealed within the framework of selected texts in verse and prose from Gokturk, Old Uyghur, Karahanli, Khwarezm, Kipchak and Chagatai Turkish.
Benzer Tezler
- Orta Türkçede fiilimsiler
Verbalia suffixes in Middle Turkic
NESRİN BAYRAKTAR
Doktora
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜLKÜ ÇELİK ŞAVK
- Eski Türkçeden Orta Türkçeye nesneye yönelik olumsuz niteleyiciler
Negative qualifiers for objects from Old Turkish to Middle Turkish
SEVDA KARAYİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN ŞEN
- Şor ağzının eski Türkçeye göre söz varlığı
Vocabulary of Shor dialect according to old Turkish
MELİKE OKUTANSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM AYAZLI
- Orta Türkçede isim çekim eklerinin kullanılış şekilleri ve fonksiyonları
Usage ways and functions of noun's infexional affixes in middle Turkish
BURHAN BARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MÜNİR ERTEN
- Orta Türkçede organ adlarının kullanım alanları
Usage areas of organ names in Middle Turkish
MERVE GÜLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACER TOKYÜREK