Toplumsal yapı ve şiddet örüntülerinin cinsiyet temelli farklılaşması: Acısu köyü örneği
Gender-based differentiation of social structure and violence patterns: the example of Acisu village
- Tez No: 925729
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN YADİGAROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Toplumsal Yapı, Şiddet, Toplumsal Cinsiyet, Köy Sosyolojisi, Social Structure, Violence, Gender, Village Sociology
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Toplumsal yapıya bağlı olarak şiddet ve cinsiyet örüntülerinin tüm toplumlarda farklılaştığını ve özellikle de küçük yerleşim yerleri olan kırsal alanlar gibi toplumsal yapılarda gözlemlenebilir bir toplumsal yapı, şiddet ve cinsiyet ilişkisi olduğunu söyleyebiliriz. Bu doğrultuda çalışmanın konusu, toplumsal yapı ve şiddet örüntülerinin kırsal yapılarda cinsiyet temeli üzerinden nasıl farklılaştığının anlaşılmasıdır. Çalışmanın amacı, kırsal toplumsal yapının derinlemesine incelenerek toplumsal ilişkiler içerisindeki şiddet örüntülerinin cinsiyetler arasında nasıl farklılaştığının ortaya koyulmasıdır. Bu amaç ışığında çalışma, Robert Merton'un“gerilim kuramı”(strain theory) yaklaşımı benimsenerek bireylerin toplumsal hedefleri ile bu hedeflere ulaşmadaki süreç arasında yaşanan çelişkiler üzerine yoğunlaşmaktadır. Araştırma uygulamalı bir saha çalışması olup öncelikle kavramsal ve kuramsal literatür taraması yapılmıştır. Araştırmanın yöntemi kısmında ise nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Sosyal bilimlerde kullanılan araştırma türlerinden, açıklayıcı araştırma türü benimsenmiştir. Nicel veri araştırma yöntemi kapsamında tarama (anket) araştırması yapılarak anket tekniğinden yararlanılmıştır. Trabzon'un Akçaabat ilçesi Acısu Köyü'nde ikâmet eden bireyler evren olarak belirlenmiştir. Bu evren içinden muhtarlıktan elde edilen 18 yaş üstü 575 nüfusun olasılıklı örnekleme yöntemiyle sistematik olarak seçilen 211 kişiye yüz yüze anket uygulanmıştır. Nitel araştırma kısmında ise amacına yönelik örnekleme yöntemi ile seçilen 15 kişiyle derinlemesine görüşme yapılmıştır. Toplanan nicel veriler SPSS analiz programı ile nitel veriler ise yapay zekâ destekli NVİVO programıyla betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen temel bulgu, Acısu Köyü'nde toplumsal yapıdaki dengesizlikler cinsiyetler arasındaki şiddet örüntülerini anlamlı ölçüde etkilediğidir. Tutum ve değerlendirmelerde ise toplumsal yapıdaki hedeflere ulaşmada oluşan kopukluklar özellikle erkeklerin ekonomik stres ve toplumsal prestij aksaklıkları ve kadınların geleneksel yapıda oluşan toplumsal cinsiyet rolleri ve“baskı”unsuru şiddet ve cinsiyet farklılaşmasını ortaya koymaktadır. Bu minvalde tez toplumsal yapının şiddet üzerindeki etkilerinin cinsiyetler arası nasıl değiştiğini anlamada literatüre önemli katkılar sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Depending on the social structure, violence and gender formations differ in all societies, and an observable relationship between social structure, violence and gender has been broken, especially in social structures such as small settlements and rural areas. The subject of progress in this direction is to understand how social structure and patterns of violence differ on the basis of gender in rural structures. The aim of the study is to examine rural social growth and reveal how patterns of violence in social violence differ between genders. For this purpose, the comprehensive study adopts Robert Merton's“tension theory”approach and focuses on what is played between the social goal and the process of achieving this goal. The research is an applied field study and primarily a conceptual and theoretical literature review was conducted. In the method part of the research, industrial mixed method was used together with qualitative and good research methods. Explanatory research type, one of the research types used in social sciences, was adopted. Within the scope of the quantitative data research method, a screening (survey) research was conducted and the survey technique was used. Individuals residing in Acısu Village of Akçaabat district of Trabzon were determined as the population. A face-to-face survey was applied to 211 people systematically selected by probability sampling method from the population of 575 over the age of 18, obtained from the headman's office. In the qualitative research part, in-depth interviews were conducted with 15 people selected by purposeful sampling method. The collected quantitative data were analyzed with the SPSS analysis program and the qualitative data with the descriptive analysis technique with the artificial intelligence-supported NVIVO program. The main finding obtained as a result of the research is that the imbalances in the social structure significantly affect the patterns of violence between genders in Acısu Village. In attitudes and evaluations, the discontinuities in achieving the goals in the social structure, especially men's economic stress and social prestige disruptions, and women's traditional gender roles and the“pressure”element reveal violence and gender differentiation. In this regard, the thesis makes significant contributions to the literature in understanding how the effects of social structure on violence vary between genders.
Benzer Tezler
- Modeling socio-spatial change: Impact of socio-technological factors on future urban space configuration
Sosyo-mekansal değişimin modellenmesi: Sosyo-teknolojik faktörlerin geleceğin kentsel mekan kurgusuna etkisi
ASLI ULUBAŞ HAMURCU
Doktora
İngilizce
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH TERZİ
- Futbol fanatizmi ve Türk televizyonlarında futbol programları ilişkisi
Football fanatism and relationship in football programmes on Turkish television channells
İSMAYIL HACIYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEŞE KARS
- Kadına yönelik ekonomik şiddet: İzmir ili örneği
Economic violence againist women: The case of Izmi̇r province
MAŞİTE YILDIZ DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriSakarya ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNEM YILDIRIMALP
- Bir şiddet biçimi olarak savaşın sosyolojik analizi
The sociological analysis of war as a form of violence
ONUR SEYİTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerKırıkkale ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEZHER YÜKSEL
- Türkiye'de boşanamayan ve boşanan kadınların yapabilirliklerinin boşanma eylemine geçiş veya geçemeyişleri üzerine olan etkisi
The impact of capabilities of the women who could and could not get divorced on their realization of their decision to get divorced
GİZEM ÇİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sosyolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AZER KILIÇ