Vergi ödeme istekliliği ve eşitsizlik algıları
Willingness to pay taxes and perceptions of inequality
- Tez No: 929033
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞANSEL ÖZPINAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Vergiler; birey ve devlet arasında; mali, ekonomik, sosyal, siyasi, hukuki alanlarda ilişki ağları ortaya çıkarır. Bu ilişki ağlarının oluşması ve düzgün sonuçlar üretebilmesi için tarafların bazı sorumlulukları yüklenmesi gerekir. Bu sorumluluklar en temelde; devlet açısından, minimum kaybı sağlayacak doğru vergi politikalarını uygulamaya geçirerek maksimum vergi hasılatına ulaşmaya yöneliktir. Bireyler açısından ise oluşturulan politikalar doğrultusunda ödeme yapmaktır. Ancak ödeme yapmak sevilmeyen bir eylemdir. Bu durumda bireyi vergi ödemeye iten faktörler nelerdir dediğimizde; başta ihtiyacımız olan kamu hizmetlerini finanse ediyor olması yer almaktadır. Bu gerekçe en temel ve makul olanıdır. Ancak yapılan araştırmalar; bireyleri vergi ödemeye iten tek faktörün bununla sınırlı olmadığını göstermektedir. Dahası vergi ödeme davranışını etkileyen etkenler oldukça çeşitlidir. Siyasi bir topluluğa ait hissetmek, üyesi olarak bu topluluğa güven duymak ve topluluğuna karşı fedakârlık yapma arzusu ile bu siyasi topluluğu yönetenlere karşı hissedilen adalet algıları ve duyulan güven vergi ödeme isteğini oluşturan temel faktörler arasında yer alır. Toplum çeşitli gerekçelerle sınıflara bölündüğünde; vergi ödeme isteğinin bundan zarar görmesi beklenebilir. Bu tezde toplumsal bölünmelere sebep olabilen eşitsizlik algıları ile vergi ödeme isteği arasındaki ilişkinin yönü ortaya konulmaya çalışılmıştır. Literatür bu konuda iki ayrı sonuca götürmektedir. Özellikle Meltzer ve Richard Hipotezi çerçevesinde, gelir ve servet eşitsizliğine yönelik yapılan çalışmalar; demokratik toplumlarda eşitsizlikler arttıkça, bunları ortadan kaldırmaya yönelik olarak dağıtımcı mekanizmalara desteğin artacağı şeklindedir. Bu durumda eşitsizliklerin; vergi ödeme istekliliğini olumsuz etkilemeyeceği yönünde bir ihtimal ortaya çıkmaktadır. Buna karşılık şu soru ortaya çıkmıştır: Eşitsizlikler neden artış gösteriyor? Literatürde buna ilişkin açıklamalar çeşitlidir. Ancak bir kesim ilişkinin yönünün farklı olduğunu savunmaktadır. Eşitsizlik algılarının işbirliği arzusunu zayıflatarak, vergi ödeme isteği üzerinde olumsuz etkiye sahip olduğu yönünde bulgulara ulaşmışlardır. Bu tezde OECD RTM anketinin 2022 yılı verileri kullanılarak logistik regresyon analizi yapılmıştır. Vergi ödeme istekliliği ve eşitsizliklere yönelik algılar bu iki farklı bakış açısından değerlendirilmiştir. Vergi ödeme istekliliği; genel olarak devlet politikalarına olan desteği ifade etmektedir. Eşitsizlik algıları ise muamele eşitsizliği, mübadele eşitsizliği, siyasi eşitsizlik, fırsat eşitsizliği, sonuç eşitsizliği ve toplumsal üyelikte eşitsizlik şeklinde altı kategoride ele alınmıştır. Mübadele, muamele, siyasi eşitsizliğe yönelik olumsuz algılamaların vergi ödeme istekliliğini olumsuz etkilemesi daha muhtemeldir. Sonuç eşitsizliği analiz verileri net bir tablo oluşturmamaktadır. Fırsat eşitsizliği ve toplumsal üyelik eşitsizliğine yönelik olumsuz algılamaların vergi ödeme istekliliği üzerinde olumlu etkiye sahip olması daha muhtemeldir.
Özet (Çeviri)
Taxes establish networks of interactions between individuals and the state across financial, economic, social, political, and legal domains. For these relationship networks to develop and yield effective outcomes, the involved parties must undertake specific tasks. These obligations primarily involve the state striving to attain optimal tax income through the implementation of appropriate tax policies that minimize losses. Individuals are required to comply with the policies regarding payment. Nonetheless, payment is an unpopular action. The key element motivating citizens to pay taxes is the financing of essential public services. This rationale is the most fundamental and logical one. Nevertheless, studies indicate that this is not the sole determinant influencing individuals to fulfill their tax obligations. Furthermore, the determinants influencing tax payment behavior are notably varied. The sense of belonging to a political community, trust in that community as a member, the inclination to make sacrifices for it, and perceptions of justice and trust in its governance are primary factors influencing the willingness to pay taxes. When society is stratified into classes for several reasons, the propensity to remit taxes may be anticipated to decline. The present thesis seeks to clarify the relationship between perceptions of inequality, which may lead to societal divisions, and the willingness to pay taxes. The literature presents two distinct conclusions regarding this problem. Particularly within the context of the Meltzer and Richard Hypothesis, studies on income and wealth inequality indicate that when disparities escalate in democratic societies, the endorsement for redistributive methods aimed at rectifying them will also rise. In this particular case, it is possible that inequities will not adversely impact the willingness to pay taxes. Consequently, the inquiry emerges: Why do inequities escalate? Literature has multiple explanations. However, some contend that the trajectory of the relationship is distinct. Perceptions of inequality adversely impact the motivation to pay taxes by diminishing the inclination to collaborate. The present thesis utilized logistic regression analysis on the OECD RTM survey data from 2022. The willingness to pay taxes and perceptions of inequality are evaluated from these two distinct viewpoints. The willingness to pay taxes signifies endorsement of governmental policy overall. Perceptions of inequality were classified into six categories: treatment inequality, exchange inequality, political inequality, opportunity inequality, result inequality, and social membership disparity. Adverse impressions of exchange, treatment, and political inequality are more likely to diminish the motivation to pay taxes. The examination of outcome inequality data does not yield a definitive understanding. Adverse views of opportunity disparity and social membership inequality are more likely to positively influence the willingness to pay taxes.
Benzer Tezler
- Cool marka özelliklerinin marka ayırt ediciliği ve primli fiyat ödeme istekliliğine etkisi: Y kuşağı üzerine bir çalışma
Effect of cool brand features on brand distinctiveness and willingness to pay price premium: A study on generation Y
KAAN ARTUK
- Gastronomik deneyim için müşterilerin yüksek fiyat ödeme istekliliğinin belirlenmesi: Uzak Doğu restoranları üzerine bir çalışma
Determining customers' willingness to pay high prices for gastronomic experience: A study on Far Eastern restaurants
HAVVA GÖZGEÇ MUTLU
Doktora
Türkçe
2022
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıBalıkesir ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT DOĞDUBAY
- Turistlerin coğrafi işaretli ürün algılamalarının destinasyon yiyecek imajı ve daha fazla fiyat ödeme isteğine etkisi: Yiyecekte çeşitlilik arayışının düzenleyici rolü
The Impact of tourists' perception of geographical indication product on destination food image and willingness to pay more: The Moderating role of the search for variety in food
UĞUR LOKMAN
Doktora
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİ BUYRUK
- Gastronomik imajin gastronomik tatmin, tekrar ziyaret etme niyeti ile yüksek fiyat ödeme istekliliğine etkisi
The effect of gastronomic image on gastronomic satisfaction, intention to visit again with willingness to pay higher prices
GÖRKEM GİRGİN
Doktora
Türkçe
2025
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıBalıkesir ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖNDER MET
- Yaratacılık ve hayal gücü ile ortak yaratımın marka sadakatine etkisi
The effect of creativity and imagination with co-creation on brand loyalty
İSMAİL HAKAN UYAR