Tarih ders kitaplarında Ortaçağ'ın sunumu: Akdeniz özelinde bir inceleme
Representation of the Middle ages in history coursebooks in Turkey: Focus on the Mediterranean
- Tez No: 929116
- Danışmanlar: PROF. DR. ARDA ARIKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Tarih, Education and Training, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Akdeniz Ortaçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Türkiye'deki Tarih ders kitaplarında Ortaçağ Avrupa'sının yazılı ve görsel temsillerini çözümlemek ve bunu yaparken de Akdeniz havzasıyla ilgili olan kısımları öne çıkararak Akdenizlilik ile ders kitapları aracılığıyla öğrencilere kazandırılmak istenen tarih şuuru arasındaki ilişkiyi açıklamak bu tezin temel amacıdır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır ve ders kitaplarındaki görsel ve dilsel unsurlar incelenerek Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca kullanılmış seçili Tarih ders kitaplarında Ortaçağ'ın hangi vasıflarla sunulduğu Ortaçağ'ın siyasi, askeri, ticari, sosyal ve kültürel bağlamlarıyla okuyucuya aktarılmaktadır. Çalışmada 1941-2024 tarihleri arasında yayımlanmış bulunan toplam 10 adet ders kitabı incelenmiştir ki bunlar 1941, 1976, 1987, 1990 (2 adet), 1994, 1995, 2009, 2017 ve 2024 yıllarında yayımlanmış kitaplardır. Yapılan inceleme, son döneme ait ders kitaplarının, Ortaçağa ilişkin konuların aktarılmasında pedagojik olarak farklılaştığını göstermektedir ki bu da son yıllarda etkisini artıran teknolojinin eğitim-öğretim araç-gereçlerinde kullanılmasının artması gerçeği ile yakından ilintilidir. Kontrol listesi ile yapılan değerlendirmeler sonucundaysa kitapların içerikleri ve içeriklerin sunuluşları arasında farklara bakılmış ve elde edilen bulgular, tarih ders kitaplarının içeriklerinde geçmişten bugüne gelinceye kadar içerik üzerindeki ideolojik yargıların etkilerini ortaya koymuştur ki bunlardan en önemlileri dönemde yaşanan büyük teknolojik ve bilimsel gelişmelerin göz ardı edilerek Ortaçağın karanlık bir dönem olarak addedilmesi ve Ortaçağ kavimlerine etnosentrik yaklaşımlardır. Ders kitaplarının tarihsel düzlemde değerlendirildiği bu çalışmanın en önemli doğurgusu, gelişen teknolojiler ışığında, ders kitaplarının öğrenme süreçlerine entegre edilmesinde içeriğin de Akdeniz coğrafyasının Ortaçağın önemli bir sahası olduğunun unutulmadan yeniden düzenlenmesidir.
Özet (Çeviri)
The primary purpose of this thesis is to analyze the written and visual representations of the Middle Ages in History textbooks in Turkey and to explain the relationship between the concept of Mediterraneanness and the historical consciousness intended to be imparted to students through textbooks by highlighting the parts related to the Mediterranean basin. The document analysis technique, a part of the contemporary qualitative research methods, was used in the study. By examining the visual and linguistic elements in the textbooks, the qualities with which the Middle Ages were presented in the selected History textbooks used throughout the history of the Republic of Turkey are conveyed to the reader with the political, military, commercial, social, and cultural contexts of the Middle Ages. A total of 10 textbooks published between 1941 and 2024 were examined in the study, which are books published in 1941, 1976, 1987, 1990 (2 pieces), 1994, 1995, 2009, 2017, and 2024. As a result of the evaluations made with the checklist, the differences between the textbooks' content and the content's presentation were examined. The findings obtained revealed the effects of ideological judgments on the content of history textbooks from the past to the present, the most important of which are ignoring the significant technological and scientific developments experienced in the period and the acceptance of the Middle Ages as a dark period and the ethnocentric approaches to the medieval tribes. The most important outcome of this study, in which the textbooks are evaluated on a historical level, is that the content is rearranged in the light of developing technologies while integrating the textbooks into the learning processes, without forgetting that Mediterranean geography was an important area of the Middle Ages.
Benzer Tezler
- Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ortaöğretim tarih dersi öğretim programı'na göre hazırlanmış 9. sınıf tarih ders kitabı'nda yer alan Orta Çağ Medeniyetleri ünitesi'nin incelenmesi
Review of the Medieval Civilizations unit included in the 9th grade history textbook prepared according to the Turkish Century Education Model secondary education history course teaching program
HATİCE YEŞİLBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KORAY TOPTAŞ
- Lise tarih ders kitaplarında Artuklular Beyliği'nin yeri ve öğretimi (1923-2022)
The place and teaching of the Artuqid Dynasty in high school history textbooks (1923-2022)
ADNAN ERKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN DEMİRCAN
- Kosova tarih ders kitaplarında Osmanlı/Türk imajı
The image of the Ottomans/Turks in history textbooks of Kosova
FATİH FUAT TUNCER
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
TarihAkdeniz ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RAMAZAN İZOL
- Sovyet ideolojisinin Azerbaycan tarihçiliğine ve tarih eğitimine etkisi
The Influence of the Soviet ideology on the Azerbaijan history writing and the history education
ELNUR AGAYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
TarihHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. MURAT HATİPOĞLU
- Maverdi'nin el-Ahkamü's-Sultaniyye adlı eserinde halk anlayışı
In his book Maverdi el-Ahkamü's-Sultaniyye public understanding
HASAN GÖRAL