Muhammed Senâullah Pânîpatî'nin et-Tefsîru'l-Mazharî isimli eserinin kıraat ilmi açısından değerlendirilmesi
Evaluation of Muhammed Senâullah Pânîpati's work named et-Tefsîru'l-mazhari in terms of recitation science
- Tez No: 930163
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EYÜP YAKA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Din, Linguistics, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
Kur'ân-ı Kerîm, Allah (c.c.) tarafından Hz. Peygamber'e (s.a.s.) lafız, kıraat şekli ve manasıyla vahyedilmiş, ondan da sahâbeye bütün eda keyfiyeti ve nazil olduğu haliyle aktarılmıştır. Hicrî ilk üç asırda Arap yarımadası ve yakın çevresinde yoğunlaşan kıraat faaliyetleri, fetihlerle birlikte toplumların İslâm'a geçiş sürecine paralel olarak Mısır, Kuzey Afrika, Endülüs, İran, Anadolu ve Orta Asya'ya kadar yayılmıştır. Kaynaklar, Kur'an kıraatlerinin Hindistan'da dördüncü hicrî asırdan daha önce yaygınlaşmış olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca, günümüze kadar bölgedeki Müslümanların kıraate ilgileri hiç kaybolmamış ve bu sahada mahir üstatlar yetişmiştir. Söz konusu üstatlardan biri de 19. yüzyılda yaşamış olan Muhammed Senâullah Pânîpatî'dir. Çalışma, müellifin Arapça olarak telif ettiği ve en meşhur eseri kabul edilen et-Tefsîru'l-Mazharî'nin kıraat ilmi açısından değerlendirilmesini konu edinmektedir. Bu bağlamda, araştırma, kıraatlerin Hindistan coğrafyasındaki yaygınlığını temsil eden bir tefsiri ve çok yönlü bir âlim olan müellifini incelemesi açısından büyük bir öneme sahiptir. Ayrıca tez, eseri kıraat ilmi yönüyle ele alan doktora seviyesindeki ilk müstakil çalışma olması bakımından da özel bir değer taşımaktadır. Giriş ve üç ana bölümden oluşan tezde, ilk asırdan Senâullah Pânîpatî'ye kadar uzanan kıraat tarihine yer verilmiş; kıraatlerin müellifin yaşadığı coğrafyaya intikalinin tarihsel serencamı kronolojik bir yaklaşımla ele alınmıştır. Bununla beraber eserin kıraat ilmi açısından değerlendirilmesi yapılarak, müellifin kıraat çeşitlerine bakışı, kıraat farklılıklarını ele alış biçimi ve eserin kıraat yönünün sahih kıraat ilkeleriyle uyumu incelenmiş; kıraat ile Arap dili arasındaki ilişki ise fonetik (savtî), morfolojik (sarfî) ve sentaktik (nahvî) yönleriyle analiz edilerek elde edilen bulgular sonuç bölümünde sunulmuştur. Senâullah, eserinde kıraatleri mütevâtir ve şâz olarak iki kategoride ele almaktadır. On kıraatin tamamını mütevâtir kabul ederek, hepsini fazilet veya sened açısından eşit derecede görmekte ve aralarında herhangi bir tercihin uygun olmadığını ifade etmektedir. On kıraatin dışında kalan tüm kıraatleri ise şâz olarak nitelendirmektedir. Bu nedenle, mütevâtir kıraatleri asıl hüccet, şâz kıraatleri ise tefsirde ikinci derecede delil saymaktadır.
Özet (Çeviri)
The Qur'ân al-Karîm was revealed by Allah (swt) to the Prophet (pbuh) with its wording, recitation and meaning, and from him it was transmitted to the Companions in all its performance and as it was revealed. In the first three centuries of the Hegira, the Qur'anic activities, which were concentrated in the Arabian Peninsula and its immediate vicinity, spread to Egypt, North Africa, Andalusia, Iran, Anatolia and Central Asia in parallel with the conversion of societies to Islam with the conquests. Sources point out that Qur'anic Qira'ahs were widespread in India before the fourth Hijri century. In addition, the interest of the Muslims in the region in Qiraat has never disappeared until today and skilful masters have been trained in this field. One of these masters was Muhammad Senāullah Pānīpatī, who lived in the 19th century. This study deals with the evaluation of al-Tafsīr al-Mazharī, which was written by the author in Arabic and is considered to be his most famous work, in terms of the science of qiraat. In this context, the study is of great importance in the sense that it analyses a tafsīr that represents the prevalence of Qiraat in the Indian geography and its author, who is a multifaceted scholar. In addition, the thesis has a special value as it is the first independent study at the doctoral level that deals with the work in terms of the science of qiraat. In the thesis, which consists of an introduction and four main chapters, the history of Qiraat from the first century to Senāullah Pānīpatī is included; the historical journey of the transfer of Qiraat to the geography where the author lived is discussed with a chronological approach. In addition to this, the evaluation of the work in terms of the science of qiraat is made, the author's view of the types of qiraat, the way of handling the differences of qiraat and the compatibility of the qiraat aspect of the work with the principles of authentic qiraat are examined; the relationship between qiraat and Arabic language is analysed in terms of phonetic (savtī), morphological (sarfī) and syntactic (nahwī) aspects and the findings obtained are presented in the conclusion section. In his work, Senāullah analyses the qiraat in two categories: mutawātir and shāz. He considers all ten qiraat as mutawâtir and considers them all equal in terms of virtue or script and states that any preference between them is not appropriate. He characterises all the qiraat other than the ten qiraat as shāz. For this reason, he considers the mutawâtir qiraat as the main evidence and the shāz qiraat as secondary evidence in exegesis.
Benzer Tezler
- Et-Tefsîrü'l-Mazharî'de kıraatlerin incelenmesi (Fatiha, Bakara ve Âl-i İmrân sûreleri bağlamında)
Analysis of qirāʾāt (Variants of recitation) in 'at-Tafsir al-Mazhari' (With reference to surat al-Fatiha, al-Baqara, and Ali İmran)
MEHMET GÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinGAZİANTEP İSLAM BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT AKKUŞ
- Muhammed Senâullah Pânîpetî'nin et-Tefsiru'l Mazharî isimli tefsirinde kırâatlere yaklaşımı: Nisâ ve Nûr sûreleri örnekliğinde
Qadi Muhammad Sanaullah Panipati's approach to variant readings in et-Tafsiru'l-Mazhari: Samples from surahs 'an-Nisa and an-Nur'
RAMAZAN ÜSTÜNDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYKUT KAYA
- Senâullah Pânîpatî ve et-Tefsîru'l-Mazharî isimli tefsirindeki metodu
Senaullah Panipati and Methodology of Quranic Exegesis in his Work Entitled 'et-Tefsiru'l-Mazhari'
BUZURMANKUL SARBAGYSHOV
- القرآنية في تفسير المظهري من خاللسورتياألنبياء والحج(دراسة وتوجيه)
Enbiya ve Hac Surelerin örnekliğinde Mazhari tefsir'inde kıraat (Araştırma ve analiz)
ARAS OSE
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYKUT KAYA
- Bir Hindu akımı olan Arya Samaj ile Müslümanlar arasındaki dinî diyalog ve tartışmalar
Religious dialogue and debates between Muslims and Arya Samaj, the Hindu movement
HANEEF CHUNDUNNUMMAL MUHAMMAD
Doktora
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SAMİ BAYBAL