Türkiye-ABD stratejik ilişkileri bağlamında Türkiye'de karayollarının gelişimi (1947-1958)
The development of highways in Türkiye in the context of Türkiye-USA strategic relations (1947-1958)
- Tez No: 930431
- Danışmanlar: PROF. DR. SELAMİ KILIÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Tarih, Uluslararası İlişkiler, Political Science, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Türkiye, ABD, Soğuk Savaş, Karayolu, Amerikan Yol Grubu, Türkiye, USA, Cold War, Highway, American Road Group
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 402
Özet
Devletler arası ilişkiler bölgesel ve küresel gelişmelere bağlı olarak zamana içerisinde farklılıklar gösterebilir. Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasındaki ilişkilerde de böyle inişli çıkışlı süreçleri görmek mümkündür. Zira II. Dünya Savaşı sonrasında ismi geçen iki devlet arasındaki siyasi ilişkilerde önemli farklılıklar yaşanmıştır. Dünyayı derinden etkileyen bu dönem sonrasında oluşan Soğuk Savaş ortamı her iki devleti zorunluluk esasına dayalı olarak bir araya getirmiştir. Böylece Türk-Amerikan ilişkileri 1947'den itibaren Amerikan yardımlarıyla daha da yakın bir hâl almıştır. Bu tarihten sonra ABD, birçok açıdan Türkiye'nin gelişimine destek vermeyi kabul etmiştir. ABD'nin destek sağladığı alanlardan birisi de karayolları olmuştur. Nitekim askerî yardımlarda hedeflenen başarıya ulaşmak için lojistik destek önemlidir. Bu bağlamda ABD, Truman Doktrini dâhilinde yapılan askerî yardımlar içerisinde Türk karayolları için özel bir ödenek sağlamıştır. Ayrıca yol yapımı ve ekipmanlarının kullanımı için Türk personele eğitim vermiştir. Başlangıçta bir yıllık bir dönemi kapsayan karayolu programı Türkiye'nin isteği üzerine genişletilerek Amerikan Yol Grubu danışmanlığında 1947'den 1958'in sonuna kadar sürdürülmüştür. ABD'nin sağlamış olduğu bu destekle Türkiye, Cumhuriyet'in ilk yıllarından itibaren ağırlık verdiği demiryolu politikasından karayollarına yönelmiştir. Bu araştırma, ABD'nin karayolu projelerine yönelik sağladığı yardımların ardındaki temel motivasyonları ve bu yardımlar aracılığıyla gerçekleştirmeyi amaçladığı stratejik hedefleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Özellikle Türk-Amerikan ilişkileri kapsamında Türkiye karayollarının gelişiminde ABD'nin bir dayatmasının olup olmadığı üzerinde durularak tarihî spekülasyonlara arşiv belgeleri doğrultusunda cevaplar aranmıştır. Ayrıca Türkiye'de modernleşme, tarımsal üretim ve köyden kente göç gibi olgular üzerinde karayollarının ne denli pay sahibi olduğu tartışılmıştır. Çalışmanın kaynağını ağırlıklı olarak ABD arşiv kayıtları oluşturmuştur. Ayrıca Türk arşivleri, süreli yayınlar ve daha önce yapılan çalışmalardan da faydalanılmıştır. Bu şekilde dönemin sosyo-politik koşulları doğrultusunda değişen ulaşım politikası ile oluşan durum ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Relations between states can vary over time depending on regional and global developments. It is also possible to observe such fluctuating processes in the relations between Türkiye and the United States (USA). Indeed, significant differences have occurred in the political relations between these two states since the end of World War II. The Cold War era that emerged after this event, which deeply affected the world, brought both states together based on necessity. Thus, Turkish-American relations became even closer starting from 1947 with the support of American aid. After this date, the U.S. agreed to support Türkiye's development in many aspects. One of the areas the U.S. provided support for was highways. Indeed, logistical support is crucial for achieving the desired success in military assistance. In this context, the U.S. allocated a special fund for Turkish highways as part of the military aid under the Truman Doctrine. Additionally, it provided training to Turkish personnel on road construction and the use of equipment. Initially covering a one-year period, the highway program was extended at Türkiye's request and continued under the consultancy of the American Road Group from 1947 until the end of 1958. With the support provided by the U.S., Türkiye shifted its focus from the railway policy emphasized during the early years of the Republic to highways. This study aims to analyze the fundamental motivations behind the U.S. assistance for highway projects and the strategic objectives it sought to achieve through this aid. Particularly within the context of Turkish-American relations, the study investigates whether there was any imposition by the U.S. regarding the development of Türkiye's highways, seeking answers to historical speculations based on archival documents. Additionally, it discusses the extent to which highways contributed to phenomena such as modernization in Türkiye, agricultural production, and rural-to-urban migration. The study primarily draws upon U.S. archival records as its main source. Additionally, Turkish archives, periodicals, and previous studies were utilized. This approach aims to shed light on the situation that emerged from the evolving transportation policy shaped by the socio-political conditions of the period.
Benzer Tezler
- İkinci Körfez Harekatı sürecinde ABD-Barzani-Talabani yakınlaşmasının Türkiye'nin güvenliğine etkileri
Başlık çevirisi yok
İSMAİL ALAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Uluslararası İlişkilerHarp Akademileri KomutanlığıStrateji ve Stratejik Araştırmalar Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL ZEHİR
- Amerika Birleşik Devletlerinin Irak politikası bağlamında Türkiye ile ilişkileri (1990-2006)
U.S.A.?s relations with Turkey in context Iraq Policy of U.S.A.
YASİN USTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Uluslararası İlişkilerTrakya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Bölümü
PROF. DR. SİBEL TURAN
- Kırım'ın İlhakının Türkiye-Rusya İlişkisine Etkisi
The effect of Annexation of Crimea to Russia-Turkey relations
ŞERİFE GÖKÇEÇİÇEK YÖNTEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerUfuk ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YELDA HATİCE ONGUN
- Dolaylı tutum olarak ABD'nin Türkiye'yi çevreleme stratejisi ve Türkiye'nin güvenliğine yönelik tehditleri
The U.S. strategy for containment of Türkiye through indirect approach and its threats to security of Türkiye
SELÇUK ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Siyasal BilimlerTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN DEMİRAY
- The wavy cross: Australia, Turkey and The Us 1945-1975
Dalgalı Çapraz: Avustralya, Türkiye ve Abd 1945-1975
GÜROL BABA
Doktora
İngilizce
2010
TarihThe Australian National UniversityTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BILL GAMMAGE