Bitlis'in jeoçeşitliliği ve jeolojik miras potansiyelinin sürdürülebilir kalkınma açısından incelenmesi
Investigation of the geodiversity and geological heritage potential of bitlis in terms of sustainable development
- Tez No: 931650
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YILDIRIM GÜNGÖR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Yaklaşık olarak 4.6 milyar yıl yaşında olan Dünya Merkür, Venüs ve Mars ile birlikte kaya gezegenler olarak anılmaktadır. Bu gezegenler içinde canlı yaşamına ev sahipliği yaptığı için çok önemli bir yere sahip olan Dünya'da levha tektoniği nedeniyle kayaç çevrimi yaşanmaktadır. Bu çevrim farklı kayaçların oluşmasına ve zengin bir jeoçeşitliliğin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kabuğu oluşturan kayaçlar oluştukları dönemlere ait tüm bilgileri bünyelerine kaydederler. Bu kayıtlar yerbilimciler tarafından çözüldüğü zaman dünyanın geçmişi hakkında çok özel bilgiler elde edilir. Bu bilgilerin bazıları eşsizdirler ve mutlaka korunmaları gerekmektedir. Bu özel jeolojik oluşumlar, hem bilimsel hem de görsel olarak korunması gereken jeolojik miras öğeleridir. Bu jeolojik miras öğelerinden türünün iyi örneklerini temsil eden ve yok olma riski altında olanlar jeosit olarak tanımlanmaktadır. Bir bölgedeki zengin jeosit varlığı, jeopark düzenlemelerinin önünü açar. Jeoparklarla birlikte hızla gelişen jeoturizm faaliyetleri, abiyotik varlıklar olan jeolojik miras öğelerinin, tüm dünyada sürdürülebilir kalkınma objeleri olmasını sağlamıştır. Çalışma alanının en yaşlı kayaçlarını Prekambriyen yaşlı Bitlis Masifi kayaçları, Nemrut ve Süphan stratovolkanlarının ürünleri ise en genç kayaçları oluşturur. Prekambriyen ve Kuvaterner arasındaki sürede oluşan magmatik, metamorfik ve sedimanter kayaçlar, bölgeyi Türkiye'nin jeoçeşitliliği en zengin alanlarından biri yapmıştır. Çalışma alanı, Bitlis ilinde 5.000 km2 bir alanı kapsar ve jeolojik mirasın yanı sıra kültürel, arkeolojik ve biyolojik miras öğelerini de barındırır. Bu çalışmada 5 jeorota üzerinde 54 jeolojik miras öğesi belirlenmiş, bunlardan 24'ü jeosit, 5'i ise antropojenik jeosit olarak tanımlanmıştır. Bu zenginlik, Bitlis'te Küresel Jeopark Ağı'na üye olabilecek bir jeopark oluşturulması için bilimsel destek sağlamaktadır. Ancak jeoparkın ulusal veya küresel ağa üye olabilmesi için yönetim planı ve sürdürülebilir ekonomik katkı stratejilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bu tez, Bitlis'in jeoçeşitliliğini ve jeolojik miras potansiyelini ortaya koyarak sürdürülebilir kalkınma amaçlı bir jeopark önerisi sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Approximately 4.6 billion years old, Earth is referred to as one of the rocky planets, along with Mercury, Venus, and Mars. Among these planets, Earth holds a particularly significant place as it hosts life. Due to plate tectonics, the rock cycle occurs on Earth, leading to the formation of different types of rocks and resulting in rich geodiversity. The rocks that make up the crust record all the information from the periods in which they were formed. When these records are deciphered by geoscientists, very unique information about Earth's past is obtained. Some of this information is irreplaceable and must be preserved. These special geological formations are elements of geological heritage that need to be protected both scientifically and visually. Geological heritage elements that represent good examples of their type and are at risk of extinction are defined as geosites. A rich presence of geosites in a region paves the way for geopark initiatives. With geoparks, rapidly developing geotourism activities have enabled geological heritage elements, which are abiotic assets, to become objects of sustainable development worldwide. The oldest rocks in the study area are the Precambrian-aged Bitlis Massif rocks, while the products of the Nemrut and Süphan stratovolcanoes represent the youngest rocks. Magmatic, metamorphic, and sedimentary rocks formed between the Precambrian and Quaternary periods have made the region one of Turkey's richest areas in terms of geodiversity. The study area covers 5,000 km² within the Bitlis province and includes not only geological heritage but also cultural, archaeological, and biological heritage elements. In this study, 54 geological heritage elements were identified across 5 georoutes, of which 24 were defined as geosites and 5 as anthropogenic geosites. This richness provides scientific support for the creation of a geopark in Bitlis that could potentially join the Global Geoparks Network. However, for the geopark to join either the national or global network, a management plan and strategies for sustainable economic contribution need to be developed. This thesis proposes a geopark aimed at sustainable development by highlighting Bitlis's geodiversity and geological heritage potential.
Benzer Tezler
- Bitlis'in Akşar köylerinde kadınlığın toplumsal inşasında masalların rolü
The role of tales in the social construction of womanhood in Akshar villages in Bitlis
NURHAN ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK EROĞLU
- Bitlis'in iktisadi ve kültürel durumu (1920-1950)
Economic and cultural status of Bitlis (1920-1950)
FAYSAL YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihBitlis Eren ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SALİH MERCAN
- İkinci Meşrutiyet döneminde Bitlis Sancağı(1908-1914)
Bi̇tli̇s i̇n the Second Consi̇tuti̇onal era (1908-1914)
BÜLENT CIRIK
- Bitlis ilinin dış ticaret yapısının analizi
Analysis of foreign trade structure of Bitlis province
İSMAİL YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiVan Yüzüncü Yıl Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER KANBEROĞLU