Akdeniz bölgesi geleneksel su yapılarının kaş örnekleri ile incelenmesi
Analysis of the mediterranean region's traditional water structures with the examples of Kaş
- Tez No: 931684
- Danışmanlar: PROF. DR. MERYEM ATİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Su dünyadaki en önemli fiziksel bileşenlerden biridir. Yaşamın devamı için gerekli olan bu kaynağa ulaşmak tüm canlıların ilk hedefidir. Uygarlığın ve kentleşmenin ilk örnekleri daima verimli sulak alanların kenarında ortaya çıkmış ve basit su iletimi yapıları ile ilerlemiştir. Kentler büyüdükçe insanların suya olan ihtiyacı artmış, yeterli miktarda su bulmak bir problem haline gelmiştir. Bu problemle başa çıkmak gereksinimi su yapılarının inşa edilmesini sağlamıştır. Barajlar, kanallar, su kemerleri, tüneller, kuyular, çeşitli türde ve boyutta borular, çeşmeler, sarnıçlar gibi yapılar sayesinde suyun taşınımı, depolanması ve dağıtımı ile ihtiyaç duyulan temiz suya her daim erişim mümkün kılınmıştır. Günümüzün vazgeçilemez altyapı unsurlarından olan bu yapılar toplumların su yönetim kararlarını, iklimsel krizlerle başa çıkma yeteneklerini, su kullanımındaki sürdürülebilirlik prensiplerine katkılarını ve kırsal alanlarda geliştirilmiş örnekleri gösteren eserlerdir. Bu çalışma Antalya ili Kaş ilçesine bağlı köy yerleşimlerinde bulunan geleneksel su yapılarının (havuz, kuyu ve sarnıç) tarihî, mimarî ve işlevsel özelliklerini incelemeyi amaçlamaktadır. Kaş, Likya uygarlığından Osmanlı İmparatorluğu'na ve günümüze kadar uzanan süreçte, su kaynaklarının sınırlılığı nedeniyle farklı dönemlere özgü su yönetimi çözümleri geliştiren önemli bir bölge olmuştur. Bu bağlamda, geleneksel su yapıları, bölgenin hem fiziki hem de kültürel peyzajını şekillendiren temel unsurlar arasında yer almaktadır. Çalışma üç temel aşamadan oluşmaktadır: hazırlık ve literatür taraması, arazi çalışması ve veri toplama süreci ile verilerin analiz ve değerlendirilmesi. İlk aşamada, bölgenin tarihî, coğrafi ve kültürel bağlamını anlamaya yönelik kapsamlı bir literatür taraması gerçekleştirilmiş, geleneksel su yapılarının genel özellikleri ve Kaş ilçesindeki dağılımı belirlenmiştir. Arazi çalışması sırasında, yerinde gözlemler yapılmış; yapıların mevcut durumlarını belgelemek amacıyla görüşme formları doldurulmuş, fotoğraf çekimi, ölçümler ve rölöve çizimleri yapılmış bu yöntemlerle veri toplama işlemi sağlanmıştır. Elde edilen veriler, geleneksel su yapılarının tipolojik sınıflandırılması, mekânsal dağılımı ve işlevsel özelliklerinin değerlendirilmesi amacıyla analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, Kaş ilçesindeki geleneksel su yapılarının bölgenin iklimsel koşullarına uyum sağlamak amacıyla tasarlandığını ve suyun sürdürülebilir kullanımını destekleyen önemli yapılar olduğunu ortaya koymuştur. Bu yapılar, teknik ve estetik açıdan dikkat çekici özelliklere sahip olmakla birlikte, modernleşme ve kentleşme süreciyle işlevlerini yitirme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Çalışma, bu yapıların kültürel ve tarihî miras olarak önemini vurgulamakla kalmayıp, aynı zamanda bu yapıların sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği gibi çağdaş sorunlar bağlamında yeniden değerlendirilmesine yönelik bilimsel bir temel sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Water is one of the most important physical components in the world. Access to this resource, which is essential for the continuation of life, is the first goal of all living things. The first examples of civilization and urbanization have always emerged at the edge of fertile wetlands and progressed with simple water transmission structures. As cities grew, people's need for water increased and finding enough water became a problem. The need to cope with this problem led to the construction of water structures. Thanks to structures such as dams, canals, aqueducts, tunnels, wells, pipes of various types and sizes, fountains, cisterns, etc., the transportation, storage and distribution of water has made it possible to access the clean water always. These structures, which are indispensable elements of today's infrastructure, are works that show the water management decisions of societies, their ability to cope with climatic crises, their contribution to sustainability principles in water use, and examples developed in rural areas. This study aims to examine the historical, architectural and functional characteristics of traditional water structures (pools, wells and cisterns) in the village settlements of Kaş district of Antalya province. From the Lycian civilization to the Ottoman Empire to the present day, Kaş has been an important region that has developed water management solutions specific to different periods due to the limited water resources. In this context, traditional water structures are among the key elements that shape both the physical and cultural landscape of the region. The study consists of three main phases: preparation and literature review, fieldwork and data collection, and data analysis and evaluation. In the first stage, a comprehensive literature review was conducted to understand the historical, geographical and cultural context of the region, and the general characteristics and distribution of traditional water structures in Kaş district were identified. During the fieldwork, on-site observations were made; interview forms were filled out, photographs were taken, measurements and survey drawings were made to document the current conditions of the structures, and data collection was achieved through these methods. The data obtained were analysed with the purpose of evaluate the typological classification, spatial distribution and functional characteristics of traditional water structures. The research findings revealed that the traditional water structures in Kaş district were designed to adapt to the climatic conditions of the region and are important structures that support the sustainable use of water. Although these structures have remarkable technical and aesthetic features, they are in danger of losing their functions due to modernization and urbanization. The study not only emphasizes the importance of these structures as cultural and historical heritage but also provides a scientific basis for their re-evaluation in the context of contemporary issues such as sustainability and climate change.
Benzer Tezler
- Tarihî yapılarda avlu üst örtüsü tasarım senaryolarına yönelik enerji-termal konfor odaklı parametrik bir model önerisi
A parametric model proposal focused on energy and thermal comfort for courtyard roof design scenarios in historic buildings
MİHRİMAH ŞENALP
Doktora
Türkçe
2025
MimarlıkKonya Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. MEHMET EMİN BAŞAR
DOÇ. DR. ENES YAŞA
- Önemli zeytin (Olea europaea L.) çeşitlerinin izoenzim polimorfizmleri ve genetik özellikleri
Isoenzyme polymorphisms and genetic characteristics of important olive (Olea europaea L.) cultivars and types
SEVDA DÜLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ŞEKER
- Structural investigations of thin lustre layers developed by ion-exchange mechanism on lead alkali glazes
Kurşun alkali sırlar üzerinde iyon yer değişim mekanizması ile geliştirilen ince luster tabakalarının yapısal incelenmesi
CEREN İMER
Doktora
İngilizce
2017
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA LUTFİ ÖVEÇOĞLU
DR. ESİN GÜNAY
- Türkiye'deki Akdeniz tipi yel değirmenlerinin endüstriyel miras bağlamında korunması ve yeniden değerlendirilmesi
Preservation and revaluation of Mediterranean-type windmills in Turkey as a cultural heritage
MERVE ÇEKİRDEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BİNNUR KIRAÇ
- Pişmiş toprak tuğla, bimsbeton, gazbeton ve perlitli yapı malzemelerinin fiziksel, kimyasal ve mekanik özelliklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi
A Comparative study of brick, pumice concrete, autoclaved aerated concrete and perlite construction materials including physical, chemical and mechanical properties
YUNUS EMRE ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA E. KARAGÜLER