Türkiye'de Antep fıstığı üretiminde iyi tarım uygulaması yapılan ve yapılmayan işletmelerin karşılaştırmalı ekonomik analizi
Comparative economic analysis of enterprises with good agricultural practice and non-agricultural in pistachio production in Turkey
- Tez No: 932286
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UFUK GÜLTEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Dünya genelinde tüketicilerin güvenilir gıdaya ulaşabilmeleri için, önlemler alınmaya çalışılmakta, çevre dostu tarımsal üretim yöntemleri ve karar mekanizmaları tarafından birçok uygulama, yasa, politika geliştirilmektedir. İnsan, bitki, hayvan ve çevreye zarar vermeyen sürdürülebilir bir üretimin sağlanması, artan tüketici bilinci ve duyarlılığı ile tüketicinin güvenilir gıdaya ulaşabilmesini sağlamak amacıyla geliştirilen sistemlerden birisi İyi Tarım Uygulamaları'dır (İTU). İTU, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından,“tarımsal üretim sisteminin sosyal açıdan yaşanabilir, ekonomik açıdan karlı ve verimli, insan sağlığını koruyan, hayvan sağlık ve refahı ile çevreye önem veren bir hale getirmek için uygulanması gereken işlemler”olarak tanımlanmaktadır. İyi Tarım Uygulamaları insan sağlığına ve çevreye zarar vermeyecek şekilde tarımsal üretimin yapılmasını, doğal kaynakların korunmasını, tarımda izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik ile gıda güvenliğinin sağlanmasını amaçlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de Antep fıstığı üretiminde İTU yapılan ve yapılmayan işletmelerin özelliklerinin ortaya koyulması, bu üretim faaliyetinin karşılaştırmalarının yapılması ve İTU'nun tercih edilip edilmemesinde etkili faktörlerin belirlenmesidir. Çalışmanın ana materyalini, Gaziantep ve Şanlıurfa illerinde üretimi yoğun olarak yapılan Antep fıstığında, tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen iyi tarım uygulayan 179 ve uygulamayan 179 olmak üzere toplam 358 üretici ile yapılan anketlerden elde edilen birincil veriler oluşturmuştur. Anketlerden elde edilen veriler tanımlayıcı istatistikler, t-testi, ki-kare testi ve Lojistik Regresyon Analizi yöntemleri ile değerlendirilmiştir. İyi tarım uygulanarak ve uygulanmayarak yetiştirilen ürünlerin maliyetleri, brüt kâr, net kâr ve kârlılık oranları belirlenerek ekonomik anlamda karşılaştırmaları yapılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre; İTU yapan üreticilerin uygulamaya devam etmeyi tercih etmesinde başlıca etkenler destekleme, gelir artışı ve uygulamanın insan sağlığı ve çevreyi gözetmesi olarak tespit edilmiştir. İTU yapmayan üreticilerin İTU ile üretim yapmayı tercih etmemesinde ki etkenlerin başında ise bu üreticilerin İTU hakkında yeterli bilgilerinin olmaması, işletmelerinin yeterli büyüklükte olmaması ve devlet desteğinin yetersiz olması gelmiştir. Geleneksel üretim yapan işletmelerde nispi kâr 1,31 TL, İTU ile üretim yapan işletmelerde ise 1,44 TL bulunmuştur. Her iki yöntemde de Antep fıstığı üretiminin kârlı olduğu ancak, değişen masraflar ve verimde ki farklılıktan dolayı İTU ile üretim yapan işletmelerde kârın daha fazla olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In order for consumers worldwide to reach reliable food, measures have been tried, environmentally friendly agricultural production methods have been developed, and many applications, laws and policies are developed by decision-making mechanisms. Another system developed to ensure sustainable production that does not harm people, plants, animals and the environment, and to ensure that the consumer has access to reliable food with increased consumer awareness and sensitivity, is Good Agricultural Practices (GAP). GAP, the Food and Agriculture Organization (FAO) by the agricultural production system socially livable, economically profitable and efficient, protecting human health, animal health and welfare and the environment should be implemented to make an important process" is defined as. Good Agricultural Practices aim to ensure agricultural production in a way that does not harm human health and the environment, protection of natural resources, traceability and sustainability in agriculture and food safety. The aim of this study is to reveal the characteristics of the enterprises with and without GAP in pistachio production in Turkey, to make comparisons of this production activity and to determine the factors affecting whether GAP is preferred or not. The main material of the study consists of primary data obtained from surveys conducted with a total of 358 pistachio producers, 179 of whom practice good agriculture and 179 of whom do not, determined by the stratified sampling method, in the pistachios produced intensively in the provinces of Gaziantep and Şanlıurfa, representing Turkey and the Southeastern Anatolia Region. The data obtained from the surveys were evaluated using descriptive statistics, t-test, chi-square test and Logistic Regression Analysis methods. The costs of the products produced by good agricultural practices or not have been calculated by determining the gross profit, net profit and profit volume ratios and compared on economical basis. According to the study results; the main factors why producers who apply GAP prefer to continue the application are determined as support, income increase and the fact that the application protects human health and the environment. The main factors why producers who do not apply GAP do not prefer to produce with GAP are that these producers do not have sufficient information about GAP, their businesses are not large enough and state support is insufficient. The relative profit was found to be 1.31 TL in businesses that produce traditionally and 1.44 TL in businesses that produce with GAP. It was determined that pistachio production was profitable in both methods, but the profit was higher in businesses that produce with GAP due to the changing costs and the difference in yield.
Benzer Tezler
- Zaman serileri analizi yöntemi ile Güneydoğu Anadolu bölgesinde antep fıstığı üretim tahmini üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
OSMAN YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
EkonometriMarmara ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEMSETTİN BAĞIRKAN
- Antepfıstığında sıcaklığın çıtlama üzerine etkilerinin saptanması üzerine bir araştırma
A research on determınatıon of the effects of temperature on crackıng in pıstachıo
HASAN İHSAN CEM BİLİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
ZiraatHarran ÜniversitesiTarım Makineleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. REFİK POLAT
- Su tutucu polimerlerin antepfıstığı (Pistacia vera L.) çöğür üretiminde kullanım olanakları
Use of waterproof polymersin pistachio (Pistacia vera L.) seedling prioduction
TUBA KAYA
- Antepfıstığı (Pistacia vera L.) bitkisinin doku kültürü yöntemleri ile in vitro rejenerasyonu ve mikroçoğaltımı
In vitro regeneration and micropropagation of pistachio (Pistacia vera L.) plant by tissue culture techniques
YELDA ÖZDEN TOKATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
BiyolojiGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ABDÜLKADİR AKÇİN
- Şanlıurfa piyasasında açıkta satılan Antep fıstıklarında (Pistacia vera) Salmonella tarama çalışması
Salmonella surveillance study in pistachios (Pistacia vera) which sold in Sanliurfa bazaar
ASLİYE GÜMÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Gıda MühendisliğiHarran ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN VARDİN
YRD. DOÇ. DR. YEŞİM SOYER