Ceza hukuku kurallarının yer bakımından uygulanması çerçevesinde evrensellik ilkesi
Universality principle within the framework of jurisdiction of criminal law rules
- Tez No: 932639
- Danışmanlar: PROF. DR. KORAY DOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 592
Özet
Ceza hukuku kurallarının yer bakımından uygulanmasındaki istisnai ilkelerden olan evrensellik ilkesi, uluslararası suçların işlendikleri yer veya fail ve mağdurlarının vatandaşlıkları gözetilmeksizin her devlet tarafından yargılanabilmesi düşüncesiyle başlamış, uluslararası organize suçlarla mücadele gerekliliğiyle birleşiminden sonra farklı uygulama biçimleri kazanmıştır. İlkenin düşünsel temeli, vatandaşına karşı yükümlülüklerini yerine getiremeyen devletin, cezai yargılama tekelini ileri süremeyişidir. Güvenlik ilkesi olarak anılan bu durumun yanında ülkede işlenen suçların yaygın veya sistematik olması nedeniyle uluslararası zarar oluşturması, uluslararası yargının müdahalesini meşru kılmaktadır. İlkeye tabi suçların özellikleri ilkenin uygulanma biçimine yansıdığından evrensellik ilkesi, ona tabi suçların ayrımına göre sınıflandırılmalıdır. İlkeye tabi suçlar, jus cogens normu ihlali oluşturan uluslararası suçlar ve diğer uluslararası suçlar olmak üzere ikiye ayrılabilir. Jus cogens normu ihlali oluşturan uluslararası suçlar, her devlete doğrudan yargılama yetkisi veren doğrudan evrensellik ilkesine tabiyken diğer uluslararası suçlar, ancak suçun işlendiği ülke devleti yargılama yapmakta isteksiz veya kabiliyetsizse uluslararası yargıya yetki veren dolaylı evrensellik ilkesine tabidir. Uygulamanın ilk örneklerinin jus cogens normu ihlali temeline dayandığı görülmektedir. Sonraki örneklerde ise yargılama yetkisi kanun ve uluslararası antlaşmalara dayandırılmaktadır. Bu nedenle jus cogens normu ihlallerinin hukuki düzenleme yapılmasını ve yapılan düzenlemenin mutlak ve amir bir hüküm olarak yorumlanmasını sağlama özelliklerinin ön plana çıktığı görülmektedir. Uygulamada gözlemlenen durumlardan diğeriyse devletin suça müdahil olması unsurunun failin devlet görevlisi olmasından ziyade uluslararası adli iş birliği ihtiyacı ile yorumlanmasıdır. İlkenin uygulanabilirliği uluslararası adli iş birliği hükümleriyle uyumluluğuna bağlıdır. Türk hukukunda, ilkenin teorideki ayrıma uygun şekilde düzenlenmemesi dolaylı evrensellik ilkesinin uygulamasında karışıklık yaratmakta, uluslararası adli iş birliği düzenlemelerinin uyumsuzluğuysa doğrudan evrensellik ilkesini uygulanamaz kılmaktadır.
Özet (Çeviri)
The principle of universality, which is one of the exceptional principles in the jurisdiction of criminal law rules, started with the idea that international crimes can be tried by every state regardless of where they were committed or the citizenship of the perpetrators and victims, and after its combination with the necessity of combating international organized crime, it has gained different forms of application. The intellectual basis of the principle is that a state that cannot fulfill its obligations to its citizens cannot claim the monopoly of criminal jurisdiction. In addition to this situation, which is referred to as the security principle, the fact that the crimes committed in the country cause international damage due to their widespread or systematic nature makes the intervention of international justice legitimate. Since the characteristics of the crimes subject to the principle are reflected in the way the principle is applied, the principle of universality should be classified according to the distinction of the crimes subject to it. Crimes subject to the principle can be divided into two as international crimes that constitute a violation of the jus cogens norms and other international crimes. International crimes that constitute a violation of the jus cogens norm are subject to the direct universality principle, which grants direct jurisdiction to every state, while other international crimes are subject to the indirect universality principle, which grants jurisdiction to international jurisdiction only if the state where the crime was committed is unwilling or unable to conduct a trial. It is seen that initial examples of the practice are based on the violation of the jus cogens norms. In later examples, the jurisdiction is based on law and international agreements. For this reason, it is seen that the characteristics of the violations of the jus cogens norms to ensure that legal regulations are made and that the regulation made is interpreted as an absolute and imperative provision come to the fore. Another situation observed in practice is that the element of the state's involvement in the crime is interpreted with the need for international judicial cooperation rather than the perpetrator being a state official. The applicability of the principle depends on its compatibility with the provisions on international judicial cooperation. In Turkish law, the fact that the principle is not regulated in accordance with the distinction in theory creates confusion in the application of the indirect universality principle, and the incompatibility of international judicial cooperation regulations makes the direct universality principle inapplicable.
Benzer Tezler
- Çocuklara özgü ceza muhakemesine hâkim ilkeler kapsamında suça sürüklenen çocuklar hakkında soruşturma evresi
Investigation process about juvenile delinquents under the principles governing criminal procedure peculiar to children
FATIMATÜZZEHRA TULA KOTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PINAR MEMİŞ KARTAL
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Ceza muhakemesinde tutukluluğun denetimi
Review of detention in criminal procedure
CANSU TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR MEMİŞ KARTAL
- Les aspects communs et différents des droit de la concurrence Américain et Européen
Avrupa Birliği rekabet hukuku ile Amerikan rekabet hukukunun ortak ve farklı yanları
ALİ CENK KESKİN
Yüksek Lisans
Fransızca
2003
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE IŞIL ERGÜVENÇ