Mezheplerin ihtilâfında hadis kültürünün ve usûlünün etkisi (Bidâyetü'l-müctehid örneği)
The effect of hadith culture and its methods regarding the disagreements of the Islamic schools of law (The example of Bidâyat al-mujtahid)
- Tez No: 932878
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN AKGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 281
Özet
Fıkıh âlimleri hadisleri değerlendirirken metin, sened, bağlam ve diğer şer'î kaynaklarla olan ilişkisini dikkate alarak çeşitli metodolojik yaklaşımlar geliştirmişlerdir. Hadislerin tespiti ve anlaşılmasındaki bu metot farklılıkları, farklı fıkhî görüşlerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. İbn Rüşd'ün (öl. 595/1198) telif ettiği Bidâyetü'l-müctehid ve nihâyetü'l-muktesid isimli eseri fıkhın temel meselelerini içine alacak şekilde fukahanın ittifak ve ihtilâf ettiği meselelerden bahsetmesinin yanı sıra bu ihtilâfların arka planını açıklaması bakımından önemli bir yere sahiptir. Bu araştırmada İbn Rüşd'ün Bidâyetü'l-müctehid kitabı özelinde müctehidlerin hadis kültürü ve usûlünden kaynaklanan fıkhî ihtilâfları incelenmiştir. Ayrıca İbn Rüşd'ün hadis anlayışı ve hadislerle ilgili değerlendirmelerine yer verilmiştir. Araştırmanın giriş bölümünde konu ile ilgili çalışmalar ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. İkinci bölümde ahkâm hadisleri ile fıkıh ilminin irtibatı irdelenmiş, Hz. Peygamber (s.a.v) döneminden mezhep imamları dönemine kadar uzanan süreçte hadis ilminin fıkhî ihtilâflara etkisi incelenmiştir. İbn Rüşd'ün ilmî kişiliği, hadis anlayışı ve hadis ilmi ile ilgili değerlendirmelerinden bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde hadis kültürü ve usûlünden kaynaklanan fıkhî ihtilâflar ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise müctehidlerin usûlünden kaynaklanan fıkhî ihtilâflardan bahsedilmiştir. Bidâyetü'l-müctehid'de hadis kültürü ve usûlünden kaynaklanan fıkhî ihtilâflar başlıklar halinde tespit edilip usûl ve fıkıh kitaplarından istifade edilmiş, ardından tespit edilen örneklerden önemli görülenler tercih edilerek meseleler izah edilmiştir. Böylece müctehidlerin hadis kültürü ve usûlünden kaynaklanan fıkhî ihtilâflarının Bidâyetü'l-müctehid çerçevesinde tespit ve tahlil edilmesi hedeflenmiştir. Tespit edilen örneklerin incelenmesi neticesinde müctehidlerin hadisleri tespit ve değerlendirme hususundaki farklı yaklaşımlarının birçok fıkhî ihtilâfa neden olduğu ortaya çıkmıştır. Bu ihtilâfların; hadislerin bilinmemesi, sıhhatinin tespitindeki ictihad farklılıkları, hadislerin delâletinin yorumlanmasındaki yöntem ayrılıkları, hadislerin delillerle teâruzu ve teâruzun giderilmesi aşamasındaki çözüm metodlarındaki farklılıklardan kaynaklandığı görülmüştür. Bu sebepler arasında fıkhî ihtilâflar üzerinde en çok etkili olan sebebin hadislerin delillerle teâruzu olduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The scholars of fiqh have developed various methodological approaches to the hadîths, taking into consideration the text, script, context and their relationship with other shar'î sources. These methodological differences in the identification and understanding of the hadîths paved the way for the emergence of different fiqh opinions and sects. Ibn Rushd's (d. 595/1198) work, Bidâyat al-mujtahid wa Nihâyat al-muqtasid, has an important place in terms of explaining the background of these disagreements as well as mentioning the issues in which the jurists agree and disagree in a way to cover the basic issues of fiqh. This study, based on Ibn Rushd's Bidâyat al-mujtahid, aims to identify, and understand the causes of the jurisprudential disagreements arising from the hadîth culture and methodology of the mujtahids (scholars) in a general manner. In the first chapter of this study, studies related to the subject are discussed in detail. In the second chapter, the connection between hadîths of ahkâm (rulings) and the science of fiqh (jurisrudence) is examined, and the effect of the science of hadîth on fiqh disputes from the period of the Prophet (PbuH) to the period of the founders of the four schools of law is examined. Ibn Rushd's scholarly personality, his understanding of hadîth in Bidâyat al-mujtahid, and his evaluations on the science of hadîth are given. In the third Chapter, the jurisprudential disputes arising from the hadîth culture and methodology are given. In the fourth chapter, jurisprudential disputes arising from the methodology of the mujtahids are mentioned. In Bidâyat al-mujtahid, the jurisprudential disputes arising from the hadîth culture and methodology are identified under headings and subheadings on methodology and jurisprudence, and then the issues are explained by choosing the important ones from the examples identified. Thus, it is aimed to identify and analyse the jurisprudential disputes of the mujtahids arising from hadîth culture and methodology within the framework of Bidâyat al-mujtahid. As a result of the examination of the identified examples, it has been clearyfied that the different approaches of the mujtahids in identifying and evaluating the hadîths have caused many jurisprudential disagreements. It was seen that these disagreements arose from the ignorance of hadîths, differences in ijtihâd in determining the authenticity of hadîths, differences in the methods of interpreting the evidence of hadîths, the conflict of hadîths with evidence and the differences in the solution methods in the process of eliminating the conflict. It has been concluded that the most effective reason among these reasons on jurisprudential conflicts is the hadîths' interference with evidences.
Benzer Tezler
- İbn Rüşd'ün Bidâyetü'l-Müctehid adlı eserinin namaz kitabında yer alan hadislerin Muhtelifü'l-hadis açısından değerlendirilmesi
The evaluation of hadiths in the prayer book of Ibn Rusd's work titled Bidâyetü'l-Mujtehid in terms of Muhtelifü'l-hadis
KADİR ETİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinBayburt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEVHİT BAKAN
- قانون التنظيم القضائي العراقي رقم (160) لسنة 1979م (مقارنة بالفقه الإسلامي)
1979 yılında 160 sayılı olan Irak Adli Düzenleme İslam Hukukuyla karşılaştırması / Iraqi Judicial Organization Law no. (160) of 1979, a comparative jurisprudential study
DHEYAA SATEA KAFI KAFI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YAGOOB
- آراء أبي يعلى والجويني في الإمامة من خلال كتابيهما: الأحكام السلطانية وغياث الأمم دراسة تحليلية
Ahkâmu's-Sultaniye ve Giyasü'l-Ümem bağlamında Ebû Ya'lâ ve Cüveynî'nin yönetimle ilgili görüşlerinin analizi
AHMAD ALİ HUSSEİN AL-EZZİ
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH ÖZCAN
- Şâfiî mezhebinde had cezaları
Hadd punishments in the Shafi'i sect
HÜSAMETTİN ECER
Doktora
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BOYNUKALIN
- Kâdî Abdülcebbar'ın hadis anlayışı
Kâdi Abdulcebbar's understanding of hadith
MUHAMMED KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERKAN ÇELİKAN