Geleneksel ve farklı organik gübreler ile yetiştirilen keten (linum usitatissimum L.) çeşitlerinin tarımsal ve teknolojik özellikler yönünden değerlendirilmesi
Evaluation of flax (linum usitatissimum L.) varieties growed with traditional and different organic fertilizers in terms of agricultural and technological properties
- Tez No: 933240
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMA BAŞBAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Dünya genelinde yağ ve lif üretimi için yetiştirilen keten (Linum usitatissimum L.) bitkisi, yağ ve lif üretiminin yanı sıra sağlık açısından çok sayıda fayda sağlaması nedeniyle potansiyel bir fonksiyonel gıda maddesi olarak kabul gören önemli bir endüstriyel üründür. Bu çalışma, kimyasal ve organik gübrelemenin keten bitkisinin (Linum usitatissimum L.) büyümesi, verimi ve yağ içeriği üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. 2022 ve 2023 yıllarında yaz sezonunda yürütülen çalışma, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri deneme alanı ile bölüme ait organik tarım sahasında, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseni uyarınca dört tekerrürlü olarak kurulmuştur. Ana parseller keten çeşitlerinden (Kara Kız, Sarı Dane, Beyaz Gelin), alt parseller ise gübreleme yöntemlerinden (solucan gübresi, hayvan gübresi, deniz yosunu, hümik asit, geleneksel yöntem ve kontrol) oluşmuştur. Çalışmada, ketenin tarımsal özellikleri arasında yer alan bitki boyu, bitkide dal sayısı, yan dal sayısı, bitkide kapsüllü dal sayısı, bitki başına kapsül ağırlığı, bitki başına tohum sayısı, biyolojik ağırlık, kapsül eni, kapsül boyu ile ketenin teknolojik özelllikleri arasında yer alan yağ oranı, palmitik asit oranı, steraik asit oranı, oleik asit oranı, linoleik asit oranı, α-linoleik asit oranı, heneikosanik asit oranı, araşidik asit oranı ve behenik aist oranı parametreleri değerlendirilmiştir. Yapılan çalışma neticesinde, yağ oranının çeşitler arasında %31,54-35,42, gübre uygulamaları arasında %32,25-34-74, bitki boyunun çeşitler arasında 39,52-46,7 cm, gübre uygulamaları arasında 40,37-46,01 cm, teknik sap uzunluğunun çeşitler arasında 15,80-18,28 cm, gübre uygulamaları arasında 14,25-19,68 cm, palmitik asit oranının çeşitler arasında %6,65-7,60, gübre uygulamaları arasında %7,09-7,34, oleik asit oranının çeşitler arasında %28,69-31,92, gübre uygulamaları arasında %28,75-32,20, linoleik asit oranının çeşitler arasında %18,83-20,14, gübre uygulamaları arasında %18,13-20,44 olduğu ortaya konulmuştur. Kara Kız keten çeşidinin, çalışmanın yürütüldüğü bölgede yağ asidi profili ve tarımsal verimlilik açısından en iyi sonuçları sunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, Geleneksel gübreleme yöntemi, birçok tarımsal özellik açısından üstün sonuçlar sağlarken, çalışmada kullanılan farklı organik gübreleme yöntemleri de özellikle sürdürülebilir tarım açısından dikkat çekmiştir.
Özet (Çeviri)
Flax (Linum usitatissimum L.), which is grown worldwide for oil and fiber production, is an important industrial product that is considered a potential functional foodstuff due to its numerous health benefits as well as oil and fiber production. This study was conducted to determine the effects of chemical and organic fertilization on the growth, yield and oil content of the flax plant (Linum usitatissimum L.). The study, which was conducted in the summer season of 2022 and 2023, was established in the Dicle University Faculty of Agriculture Field Crops experimental area and the organic farming field of the department, according to the split-plot trial design in randomized blocks with four replications. The main plots consisted of flax varieties (Kara Kız, Sarı Dane, Beyaz Gelin), and the sub-plots consisted of fertilization methods (vermicompost, animal manure, seaweed, humic acid, traditional method and control). In the study, the agricultural properties of flax such as plant height, number of branches per plant, number of side branches, number of capsule branches per plant, capsule weight per plant, number of seeds per plant, biological weight, capsule width, capsule length and technological properties of flax such as oil ratio, palmitic acid ratio, stearic acid ratio, oleic acid ratio, linoleic acid ratio, alphalinoleic acid ratio, heneicosanic acid ratio, arachidic acid ratio and behenic acid ratio were evaluated. As a result of the study, it was revealed that the oil rate was 31.54-35.42% among varieties, 32.25-34-74% among fertilizer treatments, plant height was 39.52-46.7 cm among varieties, 40.37-46.01 cm among fertilizer treatments, technical stem length was 15.80-18.28 cm among varieties, 14.25-19.68 cm among fertilizer treatments, palmitic acid rate was 6.65-7.60% among varieties, 7.09-7.34% among fertilizer treatments, oleic acid rate was 28.69-31.92% among varieties, 28.75-32.20% among fertilizer treatments, linoleic acid rate was 18.83-20.14% among varieties, 18.13-20.44% among fertilizer treatments. It was determined that the Kara Kız flax variety provided the best results in terms of fatty acid profile and agricultural productivity in the region where the study was conducted. In addition, while the traditional fertilization method provided superior results in terms of many agricultural characteristics, the different organic fertilization methods used in the study also attracted attention, especially in terms of sustainable agriculture.
Benzer Tezler
- Organik ve geleneksel tarım yöntemleri ile yetiştirilen bazı sebzelerin kimi kalite kriterleri bakımından karşılaştırılması
Comparisons of organically and conventionally grown some vegetable crops in terms of quality parameters
HALİL DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERSİN POLAT
- Kahramanmaraş koşullarında organik silajlık mısır üretiminde farklı kökenli gübrelerin kullanılma olanakları
Possibilities of using different fertilizers in organic silage maize production in Kahramanmaraş conditions
TUĞBA GÜNAYDIN
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KIZILŞİMŞEK
- Kireçli toprakta biyokömür ve farklı azotlu gübrelerin mısır bitkisinin gelişimi ve azot kullanımına etkileri
The effects of biochar and different nitrogen fertilisers on the growth and nitrogen utilisation of maize in calcerous soil
ŞERİFE AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatSelçuk ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA GÖKMEN YILMAZ
- Sürdürülebilir tarım ilkeleri kapsamında Kahramanmaraş şartlarında silajlık sorgum (Sorghum bicolor L.) çeşitlerinde farklı organik gübre kullanım olanakları
Usage opportunities of different organic fertilizers in silage sorghum (Sorghum bicolor L.) cultivars in Kahramanmaraş within the scope of sustainable agriculture principles
FATMA AKBAY
Doktora
Türkçe
2022
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADEM EROL
PROF. DR. MUSTAFA KIZILŞİMŞEK
- İnorganik ve organik toprak düzenleyicilerin sulu ve kuruda nohut (Cicer arietinum L.)'un tarımsal özelliklerine etkisi
The effect of inorganic and organic soil conditioners on the agricultural properties of chickpea (Cicer arietinum L.) under dry and irrigated conditions
ENGİN TAKIL
Doktora
Türkçe
2022
ZiraatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAL KAYAN