Şeyh Fethullah Verkanisi'nin 'Kitabü'l- Küfr ve'l-Kebair' adlı eserinin tercüme, tahlil ve değerlendirmesi
Translation, analysis and evaluation of Sheikh Fethullah Verkanisi's 'Kitāb al-Kufr wa-al-Kabāir'
- Tez No: 934026
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RAMAZAN TARİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bitlis Eren Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Osmanlı dönemi âlimlerinin devamı niteliğinde olan Şeyh Fethullah elVerkanisi yetiştiği doğu coğrafyasında sahip olduğu ilmi birikim sayesinde birçok risale kaleme almıştır. Ohin medresesinin kurucusu kabul edilen ve çeşitli ilmi faaliyetlerde bulunması bölgenin ilmi ve kültürel yönden gelişmesine katkı sunmuştur. Bu bağlamda kaleme aldığı birçok basılı ve yazma eseri ile günümüze ışık tutan Şeyh Fethullah, Ohin kütüphanesini daha da uğrak bir mekân haline getirmiştir. Çalışmamızın asıl konusu olan ve günümüze ulaşan yazma eserlerden biri de“Kitabü'l-küfr ve'l-kebair”adlı eseridir.“Elfâz-ı küfür”literatüründeki bu eserin aslında Osmanlı duraklama dönemine ait âlimlerin yazdığı küfür risâlelerin devamı niteliğindedir. Eser toplumsal hayatta insanların birbirilerine karşı hak ve sorumluluklarının olduğunu hatırlatmakla birlikte, Müslüman bir kimsenin İslâm'ın emrettiği tarzda yaşaması gerektiğini de vurgular. Nitekim kulun kul üzerinde hakkı olduğu gibi Allah'ın da kullar üzerinde hakkı vardır. Eserde ele alınan büyük günahlar konusunda ise yalnızca Allah'a karşı işlenen günahlar değil aynı zamanda peygambere karşı işlenen günahların yanı sıra kadınların giyiminden eşlerin birbirine nasıl davranması gerektiğine kadar pek çok alanda büyük günah kabul edilen husustan bahseder. Bu çalışmada, ilk olarak Şeyh Fethullah Verkanisi'nin doğumu, nesebi, aile yapısı, ilim hayatı, hocaları ve yetiştirdiği talebeleri, eserleri ile fıkhî ve tasavvufi yönüne ve Ohin medresesi ile ilişkisine yer verilmiştir. Ayrıca çalışmada küfür, günah ve büyük günah kavramı ve bu kavramın ilimler nazarındaki manalarına temas edilmiştir. Bununla birlikte çalışmada Şeyh Fethullah'ın Kürtçe olarak kaleme aldığı ve oğlu Şeyh Alâeddin tarafından Arapçaya çevrilen Kitabü'l-küfr ve'l-kebair adlı yazma eserin yeniden yazım, tercüme ve değerlendirmesi gibi bütün yönleriyle ele alınmaya çalışılmıştır. Ayrıca çalışmada söz konusu risâlenin Arapça ve Molla Nurullah Godişkî tarafından istinsah edilen manzum Kürtçe el yazma nüshalarına ait bilgiler çalışmanın ekler kısmında verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The rich madrasah tradition, which has continued uninterrupted since the Ottoman Empire until today, still continues its activities in some provinces located in the Southeastern and Eastern Anatolia regions. As a matter of fact, Ohin Madrasa, built in 1890 in the Yukarı Koyunlu Village of Mutki district of Bitlis Province, by Sheikh Fethullâh Verkânisî and later handed over to his son Sheikh Alâeddin, is one of these madrasahs and is an educational center with a history of 125 years. Sheikh Fethullâh Verkânîsi, the founder of this madrasah, is an important name who made both scientific and scientific efforts in the region. In this context, the printed and manuscript works he wrote have survived to the present day. One of the manuscripts in question that has survived to the present day is his work called Kitāb al-kufr wa-alkabāir. Although the work says that people have rights and responsibilities towards each other in social life, it also emphasizes that a Muslim person should live in the manner commanded by Islam. As a matter of fact, just as the servant has the right over the servant, Allah also has the right over the servants. Regarding the major sins discussed in the work, he talks about not only the sins committed against Allah, but also the sins committed against the Prophet, as well as issues that are considered major sins in many areas, from the way women dress to how spouses should treat each other. In this study, firstly, the birth and ancestry of Sheikh Fethullâh Verkânisî, his family structure, his scientific life, his teachers and the students he educated, his works, his jurisprudential and Sufi aspects, and his relationship with the Ohin Madrasa are included. In addition, the concept of blasphemy, sin and great sin and the meanings of this concept in the eyes of sciences are touched upon in the study. In addition, in the study, all aspects such as rewriting, translation and evaluation of the manuscript called Kitāb al-kufr wa-al-kabāir, written by Sheikh Fethullâh in Kurdish and translated into Arabic by his son Sheikh Alâeddin, were tried to be discussed. In addition, information about the Arabic and verse Kurdish manuscripts of the pamphlet in question, copied by Molla Nurullah Godişkî, is given in the appendices of the study.
Benzer Tezler
- Şeyh Fethullah Verkânisî ve Menasikü'l Hacc ve'l-Umre adlı eserinin tahkik ve tahlili
The analysis and analysis of his work named Sheikh Fethullah Verkanisi and Menasiku'l-Hacc ve'l-Umre
NURULLAH ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN MEMDUHOĞLU
- Şeyh Alâuddin Ohinî'nin 'Hidâyetü's-Sıbyân' adlı manzum tecvid eserinin Nurullah Godişkî'ye ait 'El-Himyân bi Şerh-i Hidâyeti's-Sıbyân' isimli şerhi (İnceleme ve tahkîk)
Nurullah Godişki's commentary titied 'El-Himyân bi Şerh-i Hidâyeti's-Sıbyân' of Sheikh Alauddin Ohini's verse tajvid work named 'Hidâyetü's-Sıbyân' (Review and edition critique)
YUNUS EMRE KUMRU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinKocaeli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KERİM ÖZMEN
- Bitlis'te bir Kadiri Şeyhi: Şeyh Safiyuddin Geylani'nin hayatı, eserleri ve tasavvuf anlayışı
A Qadri Sheikh in Bitlis: Biography of Sheikh Safiyuddin Geylani and his understanding of Islamic sufism
RIDVAN GEYLANİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SAKİ ÇAKIR
- Şeyh Cüneyd Efendi ve tefsirdeki metodu
Şheikh Cüneyd and his commentary method
MEHMET TAHİR GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. MEHMET HALİL ÇİÇEK
- Şeyh Fethullah el-Verkânisî'nin fıkhi yönü ve fetvalarının tetkiki
In terms of fiqh Sheikh al Verkanisi's point of view and the analysis of his fatwas
ABDULVAHİT YIKILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN ÇEKER