Osmanlı Devleti'nde avcılık teşkilatı (Kuruluşundan XVII. yüzyıla kadar)
Hunting organization in Ottoman State (From establishing to 17 th century)
- Tez No: 935110
- Danışmanlar: PROF. DR. BARIŞ SARIKÖSE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Spor, Tarih, Sports, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 316
Özet
İnsanlığın ilk dönemlerinde, yabanî hayvanlardan korunma, beslenme ihtiyacını karşılama ve geçim sağlama amacıyla yapılan avcılık, insanoğlunun en eski faaliyetlerinden biridir. Tarih boyunca büyük bir öneme sahip olan avcılık, Türk kültüründe sadece temel ihtiyaçları karşılamakla kalmayıp aynı zamanda savaş talimi, yiğitlik, harbe hazırlık, eğlence ve spor amacıyla da icra edilmiştir. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde olduğu gibi, Türk-İslam devletlerinde de önemli bir yere sahip olan avcılık, 15. ve 16. yüzyıllarda Osmanlı Devleti'nde ülke genelinde yönetimsel bir yapıya kavuşmuştur. Teşkilat mensupları Osmanlı avcılık merkez teşkilatında“şikâr halkı”veya“av halkı”, taşra teşkilatında bâzdâr, doğancı ve avcı kuş yetiştiricisi gibi farklı isimlerle anılmışlardır. Osmanlı Devleti'nde avcılık teşkilatı ülke genelinde idari olarak yapılanmış ve bu çercevede çeşitli görev ve yetkilerle donatılmışlardır. Devletin erken dönemlerinden itibaren kurumsallaşmış olan avcılık teşkilatı görevlilerin sayıları padişahların av tutkularının ve ava olan ilgilerinin değişimine bağlı olarak zaman içinde artmış veya azalmıştır. Osmanlı Devleti'nde padişahların sürek avları küçük çapta askerî manevra olarak görülmüştür. Av merasimleri bir yandan savaşa hazırlık, dinlenme, eğlenme ve güvenlik gayesiyle vahşi hayvanlardan yöre halkını koruma amacı güderken öte yandan da hükümdara ülkenin ve halkın vaziyetini görme, yöneticileri teftiş etme, tebaasıyla yakın temas kurmasına imkân sağlayarak halkın dertlerini dinleme olanağı vermiştir. Bu nedenle, Osmanlı Devleti'nin yönetiminde belirgin bir rol oynayan av merasimleri, çok yönlü bir amaca hizmet etmiştir. Bu çalışmada Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan, XVII. yüzyıla kadar olan dönemde avcılık teşkilatının kurumsal yapısı ile Anadolu ve Rumeli bölgesindeki konumu, idari yapılanması ve faaliyet alanları arşiv belgelerine dayalı olarak ele alınmıştır. Arşiv kaynakları dışında seyahatnamelerden, minyatürlerden, av ve avcılık üzerine yapılmış araştırma eserlerinden faydalanılmıştır. Çalışmanın ekler kısmına Osmanlı Devleti'nde avcılık teşkilatının idari yapılanmasını ortaya koyan haritalar, teşkilat mensuplarını gösteren temsili fotoğraflar ve av sahnelerini içeren minyatürler konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Hunting, which was carried out for the purpose of protection from wild animals, meeting nutritional needs, and making a living in the early periods of humanity, is one of the oldest activities of humankind. Hunting, which has been of great importance throughout history, has been practiced in Turkish culture not only for meeting basic needs but also for combat training, bravery, preparation for war, entertainment, and sports. As in the pre-Islamic Turkish states, hunting, which was carried out in an official structure during the Turkish-Islamic states period, gained an administrative structure throughout the Ottoman Empire in the 15th and 16th centuries. While the officers of the hunting organization were called“Şikar halkı”or“av halkı”(hunting folk) in the center, they were called by different names such as bazdâr, hunter bird breeders, and falconer in the rural areas. In addition, they were administratively structured throughout the country and endowed with various duties and powers. The hunting organization, which was institutionalized from its early periods, may have enlarged or diminished over time depending on the change in the hunting passions of the sultans, but the officers associated with hunting managed to maintain their place both in the central administration and in the provincial organization. The big hunts, which were organized as battue, on the one hand, aimed to protect the local people from wild animals for the purpose of preparation for war, rest, entertainment, and security; on the other hand, they provided the ruler the opportunity to see the condition of the country and the people, inspect the rulers, and listen to the concerns of the people. For this reason, hunting ceremonies, which played a prominent role in the administration of the Ottoman Empire, served a multifaceted purpose. In this study, the institutional structure of the Ottoman Empire in the period from its establishment to the 17th century, its position throughout the country, especially in the Rumelia region, its administrative structure, and fields of activity are discussed based on archival documents. In addition to the data provided by archival sources, travel books, miniatures, and research works on hunts and hunting were also used. In the appendix of the study, there are maps that reveal the administrative structure of the hunting organization in the Ottoman Empire, representative photographs showing the members of the organization, and miniatures containing hunting scenes.
Benzer Tezler
- 17. yüzyılda Osmanlı Devletinde Istabl-ı Amire (has ahûr) teşkilâtı
The royal stables (has ahûr) organization in the Ottoman State in the senveteenth century
FATİH ÖZDEMİR
- Kuyud-ı Kadime Arşivi 10 numaralı Mufassal Şahinciyan Defteri örneğinde Osmanlı Devleti'nde taşra avcı kuşu yetiştiriciliği
Birds of prey breeding in Ottoman Empire in the example of detailed Sahinciyan Tax book number 10
FATMA ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihKırıkkale ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ESAT SARICAOĞLU
- 1907-1913 yılları arası polis nizamnamelerine göre polis ve polis eğitimi
Police and police education according to police regulations between 1907-1913
KADİR ÇAVUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimKafkas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY KIZILKAYA
- Tanzimat'tan cumhuriyet'e Türkçede modern spor metinleri ve spor dili
Modern sports texts and sports language in Turkish from Tanzimat to Republic
MERVE BURCU MARAL
Doktora
Türkçe
2025
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET TURAN
- Klasik Dönemde Osmanlı Devleti'nde tarım
Agriculture in the Age of Classic Ottoman
DURMUŞ VOLKAN KARABOĞA