Sekizinci sınıf öğrencilerinin istatistiksel akıl yürütme düzeyleri ve orantısal akıl yürütme becerileri ile problem çözme sürecinde bilişötesi farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between eighth grade students' statistical reasoning levels, proportional reasoning skills and metacognitive awareness in problem solving process
- Tez No: 935915
- Danışmanlar: PROF. DR. AYTEN PINAR BAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: İstatistiksel akıl yürütme, orantısal akıl yürütme, bilişötesi farkındalık, matematik başarısı, problem çözme, Statistical reasoning, proportional reasoning, metacognitive awareness, mathematics achievement, problem-solving
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Bu çalışmanın amacı, sekizinci sınıf öğrencilerinin istatistiksel akıl yürütme düzeyleri, orantısal akıl yürütme becerileri ve problem çözme sürecindeki bilişötesi farkındalıkları arasındaki ilişkilerin çeşitli değişkenler açısından incelenmek ve değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Çalışmanın örneklemini 2023-2024 eğitim öğretim yılında Adana ilindeki dört farklı devlet ortaokulundan 265 erkek 258 kız öğrenci ile toplam 523 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada yer alan veriler; istatistiksel akıl yürütme düzeylerinin belirlenebilmesi için araştırmacı tarafından geliştirilen bir ölçek olan İstatistiksel Akıl yürütme Düzeyi Belirleme Testi ile, öğrencilerin orantısal akıl yürütme becerileri ise Ergene ve Karaboğaz (2023) tarafından geliştirilen Orantısal Akıl Yürütme Başarı Testi ile, problem çözme sürecinde bilişötesi farkındalık düzeylerini ise Akın, Abacı ve Çetin (2007) tarafından geliştirilen Bilişötesi Farkındalık Envanteri kullanılarak toplanmıştır. Öğrenciler ilk olarak İstatistiksel Akıl yürütme Düzeyi Belirleme Testi ölçeğini ardından Orantısal Akıl Yürütme Başarı Testi ölçeğini çözmüştür. Son olarak Bilişötesi Farkındalık Envanteri ölçeği kullanılarak farkındalıkları test edilmiştir. Bu araştırmada, değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Verilerin analizi yapılırken betimsel istatistikler, bağımsız örneklem t-testi ve çoklu korelasyon teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularında cinsiyet faktörünün istatistiksel akıl yürütme düzeyi, orantısal akıl yürütme becerisi ve bilişötesi farkındalık düzeyleri ile arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenirken, matematik başarısı faktörünün istatistiksel akıl yürütme düzeyleri, orantısal akıl yürütme becerileri ve bilişötesi farkındalık düzeyleri ile arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca sonuçlar istatistiksel akıl yürütme düzeyleri, orantısal akıl yürütme becerileri ve bilişötesi farkındalık düzeyleri arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler bulunduğunu göstermektedir. Bu ilişkiler, öğrencilerin problem çözme süreçlerinde daha derinlemesine düşünme ve stratejik akıl yürütme becerilerini geliştirebilmeleri için bilişötesi farkındalık düzeylerinin önemli bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Ayrıca, istatistiksel ve orantısal akıl yürütme becerilerinin gelişimi, öğrencilerin problem çözme süreçlerindeki başarılarını artırmakta ve bu becerilerin birbirleriyle olan etkileşimi, öğrencilerin genel matematiksel düşünme kapasitelerini iyileştirmektedir. Çalışmanın sonuçları, bilişötesi farkındalık düzeylerinin yüksek olduğu öğrencilerin, problem çözme sürecinde daha bilinçli ve etkili stratejiler geliştirdiklerini göstermektedir. Bu bulgular, eğitimde bu becerilerin artırılmasına yönelik öğretim stratejilerinin geliştirilmesi gerektiğine işaret etmektedir. Öğrencilerin bilişötesi farkındalık, istatistiksel ve orantısal akıl yürütme becerilerini bütüncül bir şekilde geliştirmek, matematiksel düşünme süreçlerini iyileştirmek için etkili bir yaklaşım olabilir. Sonuç olarak, bu çalışma, sekizinci sınıf öğrencilerinin matematiksel düşünme becerileri üzerinde bilişötesi farkındalığın, istatistiksel ve orantısal akıl yürütme becerileriyle olan ilişkisini derinlemesine inceleyerek, eğitimde bu üç becerinin entegrasyonuna dair önemli bilgiler sunmaktadır. Elde edilen bulgular, öğretim programlarının ve ders kitaplarının, bu becerileri içeren daha etkili ve bütünleşmiş bir yapıya kavuşturulması gerektiğini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the relationships among eighth-grade students' statistical reasoning levels, proportional reasoning skills, and metacognitive awareness in the problem-solving process in terms of various variables and to determine the correlations between these variables. The sample of the study consists of 523 students, including 265 male and 258 female students, from four different public middle schools in Adana during the 2023-2024 academic year. The data were collected using the Statistical Reasoning Level Determination Test, developed by the researcher to assess statistical reasoning levels, the Proportional Reasoning Achievement Test, developed by Ergene and Karaboğaz (2023) to measure students' proportional reasoning skills, and the Metacognitive Awareness Inventory, developed by Akın, Abacı, and Çetin (2007) to assess students' metacognitive awareness in the problem-solving process. The students first completed the Statistical Reasoning Level Determination Test, followed by the Proportional Reasoning Achievement Test, and finally, their metacognitive awareness was assessed using the Metacognitive Awareness Inventory. A correlational survey model was employed in this study to investigate the relationships among the variables. Descriptive statistics, independent samples t-tests, and multiple correlation techniques were used to analyze the data. The findings revealed no significant differences in statistical reasoning levels, proportional reasoning skills, and metacognitive awareness levels based on gender. However, a statistically significant relationship was found between mathematics achievement and statistical reasoning levels, proportional reasoning skills, and metacognitive awareness levels. Furthermore, the results indicate that statistical reasoning levels, proportional reasoning skills, and metacognitive awareness levels are positively and significantly correlated. These relationships highlight the critical role of metacognitive awareness in fostering deeper thinking and strategic reasoning skills in students' problem-solving processes. Additionally, the development of statistical and proportional reasoning skills enhances students' success in problem-solving and contributes to the overall improvement of their mathematical thinking capacity. The findings suggest that students with higher levels of metacognitive awareness develop more conscious and effective strategies in problem-solving. These results emphasize the need for instructional strategies aimed at enhancing these skills in education. A holistic approach to developing students' metacognitive awareness, statistical reasoning, and proportional reasoning skills may be an effective means to improve mathematical thinking processes. Ultimately, this study provides significant insights into the integration of these three competencies in education by thoroughly examining the relationship between metacognitive awareness and students' statistical and proportional reasoning skills. The findings underscore the necessity of structuring curricula and textbooks in a more integrated and effective manner to encompass these competencies.
Benzer Tezler
- 8. sınıf öğrencilerinin orantısal ve olasılıksal akıl yürütme becerileri ile problem çözme sürecinde üstbilişsel öz düzenlemelerine ilişkin farkındalıklarının incelenmesi
Investigation of 8th grade students' proportional and probability reasoning skills and awareness of their metacognitive self-regulations in the problem solving process
NEZİHA TUHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜBRA AÇIKGÜL
- İlköğretim öğrencilerinin orantısal akıl yürütme becerileri ile oran-orantı problemlerini kurma becerileri arasındaki ilişki
The relationship between elementary school students? proportional reasoning skills and problem posing skills
AHMET ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesiİlköğretim Bölümü
DR. ELİF YETKİN ÖZDEMİR
- Sekizinci sınıf öğrencilerinin istatistiksel akıl yürütme düzeylerinin incelenmesi
The investigation of the statistical reasoning levels of 8th grade students
LEYLA ÖZTÜRK ZORA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PINAR ANAPA SABAN
- 8.sınıf öğrencilerinin veri işleme süreçlerindeki istatistiksel akıl yürütme düzeylerinin incelenmesi
Examining 8th grade students' statistical reasoning levels in data-handling processes
HATİCE GİZEM YAĞIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖNÜL ERHAN
- İstatistiksel akıl yürütme öğrenme ortamının 8. sınıf öğrencilerinin istatistiksel okuryazarlıkları, istatistiksel akıl yürütmeleri ve istatistiksel düşünmeleri üzerindeki etkisinin incelenmesi
An analysis of 8th grade students' statistical literacy, statistical reasoning and statistical thinking
GÜLNUR KILIÇTEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE TUĞBA ÖNER