Şeyh Ahmed Fethullah el-Câmî'nin hayatı, eserleri ve tasavvufi görüşleri
The life, works, and sufi views of Sheikh Ahmed Fethullah Al-Jami
- Tez No: 936272
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT ÖZAYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 299
Özet
Şeyh Ahmed Fethullah el-Câmî 1921 yılında Türkiye'nin şark bölgesinin Muş vilayetinde dünyaya gelmiş bir Cumhuriyet Dönemi müellifidir. Birinci dünya savaşı esnasında ailesinin büyük bir kısmını kaybeden Câmî, küçük yaşlarından itibaren kardeşiyle beraber hem hayatın çetin zorluklarıyla mücadele etmiş hem de ilim tahsili için farklı bölgelere ilmî seyahatler yapmış dönemin önde gelen âlimlerinden ilim tahsil etmiş zâhid, âbid ve takvâ ehli bir zat olarak temayüz etmiştir. Çok velûd bir müellif olan Câmî'nin dinî ilimlerin muhtelif alanlarına ilişkin yazdığı sekiz eseri mevcuttur. Tasavvuf ile alakalı telif ettiği en önemli eserleri Sevânihü Kalbiyye, ed-Dürerü'l-behiyye fî'l-vesâyâ'l-Câmiyye ve Tenzîhu'l-kulûb li Nazari Allâmi'l-ğuyûb adlı eserleridir. Bunun yanı sıra Mü'minlerin özeliklerine dair önemli bilgiler içeren Min Sifâti'l-mü'minîn fî'l-Kur'âni'l-Kerîm ve Nidâu'l-mü'minîn fî'l-Kur'âni'l-Mubîn adlı eserleri de bizce tasavvuf açısından büyük bir öneme haizdir. Ayrıca Kâdî el-Beydâvî'nın tefsiri ile alakalı yazmış olduğu el-Mücerredu'l-muhtasar min Tefsîri'l-Kâdî el-Beydâvî adlı eseri de tefsir alanında yazılmış önemli telifatıdır. Bu çalışmada yukarıda bahse konu eserler minvalinde Câmî'nin hem tasavvufa dair görüş ve düşünceleri hem de ilmî ve sûfî şahsiyeti etraflıca ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu çalışma, Kur'ân ve Sünnete dayalı bir tasavvuf anlayışını öne çıkaran Şeyh Ahmed Fethullah el-Câmî'nin Şâzeliyye tarîkatı eksenli irfân geleneğinin tesirinde kaldığını ve bu geleneğin şark uleması arasındaki en önemli takipçisi ve öncülerinden biri olduğunu ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Sheikh Ahmed Fethullah al-Jami was born in 1921 in the Muş province of the eastern region of Turkey, and he was a prominent author of the early Republican era. Having lost much of his family during the First World War, Sheikh Ahmed Fethullah al-Jami, from a young age, struggled with the hardships of life alongside his brother, and embarked on scholarly journeys to various regions to pursue education, learning from leading scholars of the time. He emerged as a significant figure known for his piety, devotion, and scholarly pursuits. As a prolific author, Sheikh Ahmed Fethullah al-Jami wrote eight works covering various aspects of religious sciences. Among his most important works on Sufism are“Sevânihü Kalbiyye,”“ed-Dürerü'l-behiyye fî'l-vesâyâ'l-Câmiyye,”and“Tenzîhu'l-kulûb li Nazari Allâmi'l-ğuyûb.”Additionally, his works“Min Sifâti'l-mü'minîn fî'l-Kur'âni'l-Kerîm”and“Nidâu'l-mü'minîn fî'l-Kur'âni'l-Mubîn”contain significant information about the qualities of believers. Furthermore, his work“el-Mücerredu'l-muhtasar min Tefsîri'l-Kâdî el-Beydâvî”focusing on the commentary of Kadı el-Baydawi is an important contribution to the field of exegesis. This study aims to thoroughly explore Sheikh Ahmed Fethullah al-Jami's views and thoughts on Sufism, as well as his scholarly and Sufi personality, based on the aforementioned works. Moreover, it highlights that Sheikh Ahmed Fethullah al-Jami advocated a Sufi understanding based on the Quran and Sunnah, and was deeply influenced by the Sufi tradition within the Shadhiliyya order, being one of its most significant followers and pioneers among the scholars of the eastern regions.
Benzer Tezler
- Tarih-i Burhaneddin-i Belhi (Lady Sheil'in anıları)
History of Burhaneddin-i Belhi (Memories of Lady Sheil)
NİHAL ÇANKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiFars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KANAR
- Bitlis'te bir Kadiri Şeyhi: Şeyh Safiyuddin Geylani'nin hayatı, eserleri ve tasavvuf anlayışı
A Qadri Sheikh in Bitlis: Biography of Sheikh Safiyuddin Geylani and his understanding of Islamic sufism
RIDVAN GEYLANİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SAKİ ÇAKIR
- Şeyh Muhammed Diyauddin'in hayatı ve tasavvufi görüşleri
Sufi̇ Master Muhammed Di̇yauddi̇n hi̇s li̇fe and hi̇s sufi̇ i̇deas
ÖMER TAYFUR YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AŞKAR
- Nuruosmaniye Kütüphanesi No:4959'da kayıtlı şiir mecmuası (İnceleme-metin)
Poetry compilation registered as Nuruosmaniye Library No: 4959 (Textual analysis – transcription)
NECLA KOCAGÖZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL KOCAER
- Şeyh Feyzullah Erzen'in Levâmiu'l-Cevâhir adlı eserinde tefsir ve Kur'ân ilimlerine dair görüşleri
Sheikh Feyzullah al-Erzen's opinions on tafseer and Ulumu'l-Qur'an in the work titled Levamiu'l-Cevahir
FATMA AGİTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET GÜL