Çerkeslerde dansın toplumsal ve kültürel rolü
Social and cultural role of dance in Circassians
- Tez No: 937741
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE CANATAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bale ve Dans, Halk Bilimi (Folklor), Sosyoloji, Ballet and Dance, Folklore, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 254
Özet
Kuzey Kafkasya'nın otokton (yerli) halklarından olan Çerkesler, 19. yüzyılda Çarlık Rusya'sının yayılmacı politikaları sonucunda kitlesel olarak Osmanlı topraklarına göç etmek zorunda kalmışlardır. Günümüzde Türkiye'de, net bir sayı olmamakla birlikte, yaklaşık üç milyon Çerkes nüfusun yaşadığı düşünülmektedir. Bu çalışmada, Çerkeslerin gündelik yaşamında önemli bir yeri olan halk dansları ve dansın toplumsal ve kültürel rolü konu edilmiştir. Dansın Çerkeslerin yaşamında ve kültüründeki yeri, bireysel sosyal ve kültürel işlevleri, kültürel bellek ve kimlik inşasındaki rolü araştırmanın temel odağını oluşturmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş ve fenomenolojik desen tercih edilmiştir. Veriler, kartopu örnekleme yöntemiyle belirlenen 117 kişiyle gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilmiş; ayrıca doküman analizi ve katılımlı gözlemlerle desteklenmiştir. Böylece kültürel pratikler hem deneyimsel hem de gözlemsel boyutlarıyla kapsamlı biçimde değerlendirilmiştir. Çalışma Türkiye'deki Çerkes topluluklarıyla sınırlandırılmış, Kafkasya'daki Çerkesler veya diasporadaki diğer gruplar araştırmaya dahil edilmemiştir. Verilerin analizinde tematik analiz ve betimsel analiz yöntemleri bir arada kullanılmıştır. Çalışma, işlevselcilik, sembolik etkileşimcilik, ritüel kuramı, performans teorileri, kolektif ve kültürel bellek yaklaşımları ile kimlik teorileri çerçevesinde yorumlanmıştır. Araştırmanın sonucunda, Çerkes toplumunda dansın aidiyeti ve grup içi dayanışmayı güçlendiren bir tutkal, kültürel kimliğin inşasında ise etkili bir araç olduğu belirlenmiştir. Dansın, yalnızca bir eğlence değil, toplumsal normların, değerlerin ve kültürel belleğin aktarıldığı ve yeniden üretildiği bir ritüel alanı olduğu; Çerkes kimliğinin sürdürülmesinde hem hatırlama pratiği hem de kültürel direniş aracı olarak işlev gördüğü anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Circassians, one of the autochthonous (indigenous) peoples of the North Caucasus, were forced to migrate en masse to Ottoman lands as a result of the expansionist policies of Tsarist Russia in the 19th century. Today, while an exact figure is unavailable, it is estimated that around three million Circassians live in Turkiye. In this study, folk dances, which have an important place in the daily life of Circassians, and the social and cultural role of dance are discussed. This research primarily examines the significance of dance in Circassian life and culture, its distinct social and cultural functions, and its contribution to cultural memory and identity formation. The place of dance in the life and culture of Circassians, its individual social and cultural functions, its role in cultural memory and identity construction constitute the main focus of the research. The study employed a qualitative research method and used a phenomenological design. The data were acquired via semi-structured interviews with 117 individuals selected by the snowball sampling approach, supplemented by document analysis and participant observations. Cultural practices were thoroughly assessed in both experience and observational aspects. The investigation was limited to Circassian populations in Turkey, excluding Circassians in the Caucasus and other diaspora groups. Thematic and descriptive analytic methodologies were employed concurrently to study the data. The study was analysed via the lenses of functionalism, symbolic interactionism, ritual theory, performance theories, collective and cultural memory frameworks, and identity theories. The research concluded that dance in Circassian society serves as a cohesive force that enhances belonging and unity within the group, while also functioning as an effective instrument in the formation of cultural identity. Dance serves not merely as entertainment but also as a ritualistic space where social norms, values, and cultural memory are conveyed and reproduced; it operates as both a practice of remember and a vehicle for cultural resistance in preserving Circassian identity
Benzer Tezler
- Çerkeslerde sosyal ve kültürel değişim: İstanbul ve Düzce örneği
Social and cultural change in Circassians: Example of İstanbul and Düzce
SEMRA ANGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiÇankırı Karatekin ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKKI KALAYCI
- Адыгэ унэгъo псэукіэхэр(тыркуем щыпсурэ адыгэхэм унэгъо кiоцiым, зэгъунэгъухэм язэфщытыкi)
Çerkeslerde aile yaşam tarzı (Çerkeslerin aile içi ve aileler arası ilişkileri)
ALAATTİN BAYRAM
Yüksek Lisans
Çerkezce
2019
SosyolojiDüzce ÜniversitesiÇerkez Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MIRA UNAROKOVA
- Kentleşme sürecinde Çerkeslerde kimlik ve din: Sivas örneği
Identity and religion of Circassians in the process of urbanization: The case of Sivas
MEHMET MUTLU
Doktora
Türkçe
2022
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULVAHAP TAŞTAN
- The relationship between age of language acquisition, ethnic identification and acculturation of circassians in Turkey
Türkiye'deki Çerkeşlerde dil edinim yaşı, etnik kimlik ve kültürel bütünleşim arasındaki ilişki
ALZİRA GAMZE GİREYHAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
PsikolojiYaşar ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EVRİM GÜLERYÜZ
- Circassian nationalism in the writings of Hayriye Melek Hunç
Hayriye Melek Hunç'un yazılarında Çerkes milliyetçiliği
CEMİLE ATLI