Varlık ve insan: Levinas'ın düşüncesi ile Bambara düşüncesi arasında bir karşılaştırma
Being and human: A comparison between Levinas' thought and Bambara thought
- Tez No: 938085
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZKAN GÖZEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Din, Felsefe, Anthropology, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 295
Özet
Bu çalışma, Emmanuel Levinas'ın varlık ve insan anlayışı ile Batı Afrika'nın Bambara halkının felsefi düşüncesi arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Levinas'ın felsefesi, varlığın ötesine geçerek“başka”ile ilişki kurma amacını güder. Bu bağlamda, ontolojinin birincil felsefe olmadığını savunur ve etik'in bu konumda yer alması gerektiğini ileri sürer. Levinas'a göre, insan varoluşunun temeli Başkası'yla kurulan etik ilişkidir ve bu etik ilişki ontolojiden önce gelir. Başka ile karşılaşma, bir tür ahlaki zorunluluk doğurur ve bu, varlığa dair her türlü ontolojik sorudan önce gelir. Bu yaklaşımıyla Levinas, Batı felsefesindeki geleneksel ontoloji merkezli düşünceyi eleştirir ve etik'i felsefenin merkezi konumuna yerleştirir. Levinas, insan varoluşunu ve etik sorumluluğu“Başkası”ile kurulan ilişki üzerinden temellendirirken, Bambara düşüncesinde ise bireyin topluluk içindeki yeri ve kozmosla olan bağı öne çıkar. Bambara düşüncesinde varlık, titreşim, enerji ve kuvvetten ibarettir. Bu enerjiye dayalı olarak, tüm varlıklar arasında sarsılmaz bir ilişki mevcuttur. Varlıklar, aynı ontolojik yapıdan köken almakta olup bu durum insanın bağımsız ve yalıtılmış bir varlık olmadığını göstermektedir. Aksine, insan, diğer varlıklarla kesintisiz bir bağ içerisindedir ve bu bağ metafiziksel olarak zorunlu bir nitelik taşır. İnsan, yaşamını sürdürebilmek için bu bağın içinde kalmak durumundadır. Dolayısıyla, Bambara düşüncesinde Başkası'yla ilişki kurmak kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu ilişkiler ağı, Bambaraların ahlaki teorilerinin temelini oluşturur; etik, yalnızca bireysel bir mesele değil, tüm kozmosla ilgilidir, başka bir deyişle etik kolektif bir şeydir. Etik, tüm varlıklar arasında simbiyotik bir ilişki kurmayı amaçlayan bir disiplindir. Bu bağlamda, etik yalnızca insanlar arasındaki ilişkilerle sınırlı kalmaz; aksine, tüm varlıklar arasındaki ilişkileri düzenlemeyi ve iyileştirmeyi hedefler. Etik anlayışı, bireyler arası ilişkilerin ötesine geçerek, insan dışı varlıklarla kurulan bağları da kapsar ve bu ilişkilerin adil, sürdürülebilir ve karşılıklı fayda sağlayacak şekilde yapılandırılmasını gözetir. Bu bakımdan, etik, kozmos ve insan arasındaki etkileşimlerde de önemli bir rol oynar. Bu iki felsefi yaklaşım, insanın varoluşsal sorulara verdiği farklı yanıtları inceleyerek Batı ve Afrika felsefeleri arasında bir diyalog geliştirmeyi hedeflemektedir. Bu çerçevede, çalışma; varlık, insan, etik ve sorumluluk kavramları üzerinden evrensel bir insanlık deneyiminin izini sürmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to compare the similarities and differences between Emmanuel Levinas's understanding of being and the human, and the philosophical thought of the Bambara people of West Africa. Levinas's philosophy seeks to go beyond being and establish a relationship with the“Other.”In this context, he argues that ontology is not the primary philosophy and suggests that ethics should occupy that position. According to Levinas, the foundation of human existence lies in the ethical relationship established with the Other, and this ethical relationship precedes ontology. The encounter with the Other generates a kind of moral obligation, which comes before any ontological question about existence. With this approach, Levinas criticizes the traditional ontology-centered thought in Western philosophy and places ethics at the center of philosophy. While Levinas grounds human existence and ethical responsibility on the relationship with the“Other,”in Bambara thought, the individual's place within the community and their connection to the cosmos come to the fore. In Bambara thought, being consists of vibration, energy, and force. Based on this energy, there exists an unbreakable relationship between all beings. Beings originate from the same ontological structure, showing that humans are not independent and isolated entities. On the contrary, humans are in an uninterrupted connection with other beings, and this connection is metaphysically necessary. Humans must remain within this bond to sustain their existence. Therefore, in Bambara thought, forming a relationship with others is an inevitable necessity. This network of relationships forms the foundation of Bambara moral theories; ethics is not merely an individual matter but concerns the entire cosmos—in other words, ethics is collective. Ethics is a discipline that aims to establish a symbiotic relationship among all beings. In this context, ethics is not limited to relationships between humans; rather, it seeks to regulate and improve the relationships among all beings. The ethical understanding extends beyond interpersonal relationships to encompass the bonds established with non-human beings, ensuring that these relationships are structured in a fair, sustainable, and mutually beneficial way. In this respect, ethics plays an important role in the interactions between nature broadly speaking, the cosmos and humans. These two philosophical approaches aim to foster a dialogue between Western and African philosophies by examining the different answers they provide to existential questions. The study traces a universal human experience through the concepts of being, the human, and ethics.
Benzer Tezler
- Hayao Miyazaki filmleri üzerine felsefi bir deneme
A philosophical essay on the films of Hayao Miyazaki
MERVE ATAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeAydın Adnan Menderes ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ONUR KARTAL
- Levinas'ta öteki sorusu
The Question of the other for Levinas
ŞAFAK GÜZELYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
FelsefeMersin ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KAMURAN GÖDELEK
- Levinas felsefesinde öteki ve yabancı sorunu
The problems of other and foreigner in Levinas' philosophy
ASLI YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
FelsefeNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI KAYA
