Yetişkin tip II diyabetli bireylerde gıda güvenliği bilinç düzeyi ile sağlık okuryazarlığı düzeylerinin yeme farkındalıkları üzerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the impact of food safety awareness level and health literacy levels on eating awareness in adult type II diabetic individuals
- Tez No: 938295
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BERKİN ÖZYILMAZ KIRCALİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Tıp II Diyabet, Besin Güvenliği, Sağlık Okuryazarlığı, Yeme Farkındalığı, Type II Diabetes, Food Safety, Health Literacy, Eating Awareness
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Diyabet, bireylerin yaşam kalitesini ve sağlık durumunu etkileyen kronik bir hastalık olup, bu süreçte gıda güvenliği tutumu ve sağlık okuryazarlığı önemli bir rol oynamaktadır. Gıda güvenliği tutumu, bireylerin sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmesine katkıda bulunurken, sağlık okuryazarlığı, hastalık yönetimi ve bilinçli sağlık kararları alma süreçlerini desteklemektedir. Bu bağlamda, bireylerin diyabet yönetimindeki davranışlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi önemlidir. Bu çalışma, Çanakkale'nin Biga ilçesinde yaşayan Tip II diyabetli bireylerde gıda güvenliği tutumu ve sağlık okuryazarlığı düzeylerinin yeme farkındalıklarına etkisini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Biga Devlet Hastanesi Diyabet Polikliniği'ne başvuran 209 Tip II diyabetli birey üzerinde yürütülen kesitsel bir çalışma olup, katılımcılara demografik bilgi formu, Gıda Güvenliği Tutum Ölçeği (GGTÖ), Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (YSOÖ) ve Dört Faktörlü Yeme Farkındalığı Ölçeği (4F-YFÖ) uygulanmıştır. Verilerin analizinde frekans analizi, t-testi, ANOVA, Spearman korelasyon ve çoklu regresyon yöntemleri kullanılmıştır. Katılımcıların %74,2'si kadın ve %45,9'u 65 yaş ve üzerinde, %69,9'u evli ve %53,6'sı ilkokul mezunudur. Analiz sonuçları, erkek katılımcıların gıda güvenliği ve yeme tutumları konusunda daha bilinçli olduklarını, ancak sağlık okuryazarlığı düzeylerinde cinsiyet farkı olmadığını göstermektedir. Yaş, sağlık okuryazarlığı ve yeme farkındalığı üzerinde belirleyici bir faktör olup, genç yaş grubunda daha yüksek sağlık okuryazarlığı düzeyleri tespit edilmiştir. Medeni durum ve eğitim düzeyinin ise yeme tutumları üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. Katılımcıların gıda güvenliği tutumları, sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve yeme farkındalığı düzeylerinin, ailede diyabet hastası olma durumu ve diyabet hastası olma süresine göre anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Pearson korelasyon analizi, gıda güvenliği tutumu ile sağlık okuryazarlığı arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunduğunu göstermektedir. Regresyon analizi, gıda güvenliği tutumu ve sağlık okuryazarlığının yeme tutumları üzerinde önemli etkileri olduğunu göstermektedir. Bu iki değişken, yeme tutumlarındaki varyansın %29,4'ünü açıklamaktadır. Sonuçlar, gıda güvenliği tutumu ve sağlık okuryazarlığı düzeylerinin, bireylerin sağlıklı yeme tutumlarını geliştirmede önemli faktörler olduğunu göstermektedir. Bu bulgular, literatürde yer alan benzer çalışmalarla uyumlu olup, diyabet yönetiminde gıda güvenliği ve sağlık okuryazarlığının önemini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Diabetes is a chronic disease that affects individuals' quality of life and health status, and in this process, food safety awareness and health literacy play a significant role. While food safety awareness contributes to the development of healthy eating habits, health literacy supports disease management and the process of making informed health decisions. In this context, it is important to examine the factors affecting individuals' behaviors in diabetes management. This study was conducted to evaluate the impact of food safety awareness and health literacy levels on eating awareness among individuals with Type II diabetes living in the Biga district of Çanakkale. The research was designed as a cross-sectional study involving 209 individuals with Type II diabetes who applied to the Diabetes Clinic of Biga State Hospital. Participants were administered a demographic information form, the Food Safety Attitude Scale (FSAS), the Adult Health Literacy Scale (AHLS), and the Four-Factor Eating Awareness Scale (FF-EAS). For data analysis, frequency analysis, t-test, ANOVA, Spearman correlation, and multiple regression methods were used. Of the participants, 74.2% were female, 45.9% were aged 65 and above, 69.9% were married, and 53.6% were primary school graduates. The analysis results indicate that male participants were more conscious of food safety and eating attitudes; however, no gender differences were found in health literacy levels. Age was identified as a determining factor in health literacy and eating awareness, with younger age groups exhibiting higher levels of health literacy. Marital status and education level did not show a significant impact on eating attitudes. It was determined that participants' food safety attitudes, health literacy levels, and eating awareness levels did not differ significantly according to the presence of diabetes in the family or the duration of diabetes. Pearson correlation analysis revealed a significant positive relationship between food safety awareness and health literacy. Regression analysis demonstrated that food safety awareness and health literacy have significant effects on eating attitudes. These two variables explained 29.4% of the variance in eating attitudes. The findings reveal that food safety awareness and health literacy levels play a critical role in fostering healthy eating attitudes among individuals. These results align with similar studies in the literature and underscore the importance of food safety and health literacy in diabetes management.
Benzer Tezler
- Bir aile sağlığı merkezine başvuran tip 2 diabetes mellitus tanılı hastalarda tedaviye uyum ile sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Relationships between treatment compliance and health literacy for individuals with type 2 diabetes mellitus referral to a family health center
ECE ÖZONUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Hemşirelikİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEDİNE YILMAZ
- İnsülin direnci olan fazla kilolu ve obez yetişkin bireylerde akdeniz diyetine uyumun antropometrik ölçümler ve biyokimyasal göstergeler üzerine etkisi
The effect of mediterranean diet compliance on anthropometric measurements and biochemical indicators in overweight and obesity adult individuals with insülin resistance
NİLHAN ESİM ÇANKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikLOKMAN HEKİM ÜNİVERSİTESİBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİNÇ YÜCECAN
- Metabolik sendrom tanısı almış hastalarda medikal tedaviye ek olarak yapılan ılımlı egzersizin serum lipid, adipokin, sitokin ve apolipoprotein düzeylerine etkisi
The effect of moderate exercise plus medical treatment with MetS diagnosed patients on serum lipids, adipokine, cytokine and apolipoproteins levels
KUTLUHAN ERTEKİN
- Yetişkin bireylerde diyabet riski, uyku kalitesi, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve beslenme durumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between diabetes Risk, sleep quality, healthy lifestyle behaviors and nutritional status in individuals.
MELİKE ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERİM FATMA TÜRKER
- Tip 2 diyabet hastalarının duygudurumları, hastalık temsilleri ve üst bilişsel yapıları arasındaki ilişkilerin fennell dört evre modeli çerçevesindenincelenmesi
Investigation of mood, illness representations and metacognitive structures of patients with type II diabetes in the framework of fennell four phase model
DİDEM ACAR