İbn Zencele'nin Hüccetü'l-Kıraat eseri bağlamında kıraat ilminde ihticâc olgusu
The phenomenon of necessity in the science of kiraat in the context of Ibn Zanjala's Hujjat Al-Kiraat
- Tez No: 939409
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İHSAN SÜTŞURUP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Kıraat ilminde ihticâc olgusu, kıraatlerin nahiv, sarf, Kur'ân, Arap şiiri, konuşma ve lehçeler gibi güvenilir kaynaklara dayanarak sıhhatinin beyan edilmesini sağlayan eleştirel bir yaklaşım olup kıraat ilimlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bir diğer adıyla tevcîhü'l-kıraat olarak bilinen bu ilim, Hicrî III/IX. yüzyılda tedvin faaliyetleriyle sistematik bir yapı kazanmıştır. Bu literatürün önde gelen temsilcilerinden biri olan İbn Zencele, Hüccetü'l-Kıraat adlı eseriyle kıraatlerin hüccetlendirilmesi konusunda kendine özgü metotları bulunan bir âlimdir. Bu bağlamda, kıraat ve Arap dili alanında önemli bir yere sahip olan müellifin, kıraat farklılıklarını gerekçelendirme biçimleri ve yöntemleri çalışmamızın temel inceleme konusunu oluşturmaktadır. Çalışmamız giriş, iki ana bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Giriş bölümünde, İbn Zencele'nin hayatı, ilmî şahsiyeti ve eserleri ele alınmış; Hüccetü'l-Kıraat adlı eserinin kaynakları hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, ihticâc olgusunun kavramsal çerçevesi ele alınarak, kıraatlerin seçimi ve tercihini gerekçelendiren temel kavramlar açıklanmış ve ihticâcın tarihi gelişim süreci incelenmiştir. Ayrıca, bu olgunun klasik ve modern literatürdeki yeri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, İbn Zencele'nin kıraat farklılıklarını hangi yöntemlerle hüccetlendirdiği analiz edilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda, müellifin kıraat farklılıklarını naklî deliller ve Arap dilbilimi çerçevesinde gerekçelendirdiği tespit edilmiştir. Ayrıca, bazı bölümlerde dil âlimleri ve müfessirlerin görüşlerine yer vererek hüccetlendirme sürecini güçlendirdiği görülmüştür. Bu bağlamda, çalışmamızda İbn Zencele'nin Hüccetü'l-Kıraat adlı eserinin kıraat ilmine katkılarını ortaya koymak, müellifin kıraat anlayışını tespit etmek ve tanıtmak hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
The phenomenon of Ijtihijāj in the science of Qiraat is a critical approach that enables the declaration of the authenticity of the qiraat based on reliable sources such as grammar, spelling, Qur'an, Arabic poetry, speech and dialects, and is considered as one of the sciences of Qiraat. This science, also known as tawjih al-qiraat, gained a systematic structure with the editing activities in the third century Hijri. Ibn Zanjala, one of the prominent representatives of this literature, is a scholar who has his own unique methods on the justification of qiraat with his work entitled Hujjat al-Qiraat. In this context, the ways and methods of the author, who has an important place in the field of Qiraat and Arabic language, to justify the differences of Qiraat constitute the main subject of our study. Our study consists of an introduction, two main chapters and a conclusion. In the introduction, Ibn Zanjala's life, scholarly personality, and works are discussed, and information is given about the sources of his work entitled Hujjat al-Qiraat. In the first chapter, the conceptual framework of the phenomenon of ihtijāj is discussed, the basic concepts that justify the selection and preference of qiraat are explained, and the historical development process of ihtijāj is analyzed. In addition, the place of this phenomenon in classical and modern literature is emphasized. In the second part, the methods by which Ibn Zanjala justifies the differences of qiraat are analyzed. As a result of the analysis, it was determined that the author justified the Qiraat differences within the framework of narrative evidence and Arabic linguistics. In addition, in some chapters, he strengthens the process of justification by including the opinions of linguistic scholars and commentators. In this context, the aim of this study is to reveal the contributions of Ibn Zanjala's Mujjjat al-Qiraat to the science of Qiraat and to identify and introduce the author's understanding of Qiraat.
Benzer Tezler
- El-Ezheri'nin Meʿâni'l-Kırâʾât adlı eserinin kırâatlerin hücceti açısından incelenmesi
An examination of al-Ezhari's work called Meʿâni'l-Kirâʾât in terms of proof of the qiraats
MURAT GÜNEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESRİŞAH SAYLAN
- İbn Nâkiyâ'nın makâmeleri
Makamat İbn Naki̇ya
AHMET BİRİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDRETTİN AYTAÇ
- İbn Hacer el-Heytemî (ö. 974/1567), hayatı, eserleri ve 'el-Fetâvâ el-hadîsiyye' özelinde hadisciliği
İbn Hacer el-Heytemî (ö. 974/1567), his life, works and his position as a muhaddith regarding to el-Fetâvâ el-hadîsiyye'.
İSA UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜNYAMİN ERUL
- İbn Meserre ve felsefesi
İbn Masarra and hi̇s phi̇losophy
AHMET BOZYİĞİT
Doktora
Türkçe
2015
FelsefeAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜFİT SELİM SARUHAN
- İbn Arabî'nin el-Futûhâtü'l-Mekkiyye adlı eserindeki fıkhî görüşlerinin değerlendirilmesi
The evelation of jurisprudential opinions in iİbn Arabi's work called al-Futuhat al-Makki
ŞUHEDA BOZYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK BEŞER