Geri Dön

Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde af uygulamaları (1923-2001)

Amnesty practices in the Republic of Turkey (1923-2001)

  1. Tez No: 939570
  2. Yazar: GÖKHAN SELCİK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET ÖKSÜZ, PROF. DR. RAHMİ ÇİÇEK, PROF. DR. MEHMET OKUR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Tarih, Türk İnkılap Tarihi, History, History of Turkish Revolution
  6. Anahtar Kelimeler: Suç, Ceza, Tarihsel Süreç, Hukuk, Siyaset, Türkiye Cumhuriyeti, Crime, Punishment, Amnesty, Historical Process, Law, Politics, Republic of Turkey
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 541

Özet

Tarihsel süreçte her siyasi oluşum toplumsal düzenini korumak amacıyla tedbirler almaya çalışmıştır. Bu tedbirler arasında en etkili olanının, suç unsuru barındırdığı düşünülen eylemlere karşılık olarak düşünülen ve/veya konulan cezalar olduğu düşünülmüştür. Ancak kurulu toplumsal düzeni korumada suç oluşturmanın ve cezai müeyyideler koymanın tek başına yeterli olmadığı da düşünülenler arasında olmuştur. Af olgusunun suç ve ceza kavramlarına koşut bir biçimde ortaya çıkmasının temel nedeni bu düşüncedir. Bu alanda yapılan çalışmaların müellifleri af kurumunun varlığının insanlık tarihi kadar eski ve düzeni sağlamada, suç ve cezanın varlığı gibi, etkili olduğunu iddia etmektedirler. Günümüzde dahi aflar, devletlerin politik ve sosyal açmazlarına, adalet mekanizmalarının çıkmazlarına çare olarak düşünülen hukuki düzenlemeler arasında yer almaktadır. Osmanlı Devleti'nde her alanda görülen padişah iradesinin yerini yeni Türk Devleti'nde milli iradenin alması af siyaseti ve uygulamalarında da kendini gösterecektir. Sadece bir yasama organı olmayan, yürütme ve yargı erklerini de bir müddet elinde bulunduran Birinci TBMM, af yetkisini de bu süreçte kendinde görmüştür. Hatta bu Meclis, diğer yasama dönemlerine nispetle bahsi geçen yetkiyi sayıca daha fazla da kullanmıştır. TBMM, Cumhurbaşkanlığı makamının kurulmasından sonra af yetkisini bahsi geçen makam ile birlikte üstlenmiştir. Bunun sınırı yürürlükteki anayasalar marifetiyle çizilmiştir. Türkiye'de aflar sadece sosyal bir tedbir olarak değil bir atıfet olarak da düşünülmüş, aflarla zanlı ve/veya suçluyu topluma yeniden kazandırılmak amaçlanmış, affın mevzuata aykırı eylem içerisinde olan bireyleri ıslah araçlarından biri olduğu kabul edilmiştir. Altı bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde af kurumu ve Türk tarihindeki gelişim süreci üzerinde durulmuştur. İkinci bölümünde Birinci TBMM Dönemi (1920-1923), üçüncü bölümde CHP Dönemi (1923-1950) af siyaseti ve uygulamaları detaylandırılmıştır. Dördüncü bölümde DP Dönemi (1950-1960), beşinci bölümde 1960-1980, altıncı bölümde ise 1980-2001 yılları arasındaki af siyaseti ve uygulamalarını incelenmiştir. Sonuç olarak çalışma, af müessesinin Türk devlet yapılarındaki durumunu yekpare bir şekilde ele almakta ve alanındaki çalışmalara özellikle bu yönüyle katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Throughout history, every political formation has tried to take measures to protect social order. It has been thought that the most effective of these measures are the penalties considered and/or imposed in response to actions considered to contain criminal elements. However, it was also thought that creating a crime and imposing penal sanctions alone were not sufficient to protect the established social order. This idea is the main reason why the concept of forgiveness emerged parallel to the concepts of crime and punishment. Authors of studies in this field claim that the existence of the institution of amnesty is as old as human history and is as effective in maintaining order as the existence of crime and punishment. Even today, amnesties are among the legal regulations considered as a solution to the political and social impasses of states and the deadlocks of justice mechanisms. The replacement of the sultan's will, which was seen in every field in the Ottoman Empire, with the national will in the new Turkish State will also show itself in amnesty policies and practices. The First Grand National Assembly of Turkey, which was not only a legislative body but also held executive and judicial powers for a time, also saw itself with the power to grant amnesty during this period. In fact, this Assembly has used the aforementioned authority more in number compared to other legislative periods. After the establishment of the Presidency, the Turkish Grand National Assembly assumed the power of pardon together with the said office. .The limits of this have been drawn by the constitutions in force. In Turkey, amnesties have been considered not only as a social measure but also as a reference, with amnesties aiming to reintegrate the suspect and/or criminal into society, and it has been accepted that amnesty is one of the means of rehabilitating individuals who act against the law. In the first part of the six-chapter study, the institution of amnesty and its development process in Turkish history are emphasized. In the second part, the amnesty politics and practices of the First TBMM Period (1920-1923) and in the third part, the CHP Period (1923-1950) are detailed. In the fourth section, the DP Period (1950-1960), in the fifth section, the amnesty politics and practices between 1960-1980, and in the sixth section, the amnesty politics and practices between 1980-2001 are examined. As a result, the study addresses the status of the institution of amnesty in Turkish state structures in a holistic manner and aims to contribute to the studies in the field especially in this respect.

Benzer Tezler

  1. Erken Cumhuriyet Döneminde dil üzerinden ulus inşa süreci

    The process of nation building on language in the early republican period

    TUĞBA YAŞAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Dilbilimİstanbul Ticaret Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OYA DAĞLAR MACAR

  2. İzale-i Şekavet Kanunu ve Cumhuriyet dönemi eşkıyalık olayları (1923-1938)

    The law on the elimination of banditry and Republic period banditry events (1923-1938)

    MUHAMMET KUVEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    TarihDüzce Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL KÜÇÜKKÜLAHLI

  3. Bir siyaset adamı portresi: Refik Koraltan

    The portrait of a politician: Refi̇k Koraltan

    ÖZLEM YILDIRIM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    BiyografiGazi Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NECDET HAYTA

  4. Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era

    11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü

    CANAN BAYRAM ÇUBUK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2014

    Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL

  5. Meşrutiyetten Cumhuriyete Türkiye'de siyasî af (1908-1923)

    Political Pardons in Turkey from the Ottoman Constitutional Era to the Turkish Republic (1908-1923)

    CİHAT TANIŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    TarihSelçuk Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FERUDUN ATA