İran-Osmanlı ilişkilerinde sürekli diplomasiye geçiş ve İstanbul Büyükelçiliğinin kuruluşu
The transition to permanent diplomacy in Iran–Ottoman relations and the establishment of the Embassy in Istanbul
- Tez No: 940104
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA TANRIVERDİ, PROF. DR. YILMAZ KARADENİZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 306
Özet
İran diplomasi tarihi üzerine birçok araştırmacı tarafından çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Ancak bu çalışma, İran diplomasisine dair mevcut araştırmalarda yeterince ele alınmamış bir konuya, İstanbul Büyükelçiliği özelinde odaklanılmıştır. Araştırmanın temelini, İran ve Türkiye arşivlerinde yer alan belgeler ile dönemin ana kaynakları teşkil etmektedir. İncelenen arşiv belgeleri, İran ile Osmanlı Devleti arasındaki resmî yazışmalardan oluşmaktadır. Bu belgeler, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin seyrini, karşılıklı diplomatik temsil süreçlerini ve elçilik faaliyetlerini ayrıntılı biçimde yansıtmaktadır. Bu yönüyle çalışma, İran-Osmanlı diplomatik ilişkilerinin kurumsal boyutunu ortaya koymayı ve söz konusu elçiliğin tarihsel gelişimini belgelere dayalı olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. İran'ın yabancı ülkelerde kurduğu diplomatik temsilciliklerin gelişimi, akademik literatürde hâlen kapsamlı bir incelemeye konu olmamıştır. Bu nedenle çalışmamızda, İran-Osmanlı ilişkilerinde sürekli diplomasiye geçiş süreci ve bu bağlamda İstanbul'daki İran Büyükelçiliğinin kuruluşu ve kurumsallaşması ele alınmıştır. İran ve Osmanlı Devleti, sınır komşusu olmaları nedeniyle tarih boyunca sık sık etkileşimde bulunmuşlardır. Ancak bu durum, gönderilen elçiler açısından bir avantajdan ziyade dezavantaj olarak tespit edilmiştir. İki devlet arasında ortaya çıkan sorunlar, diplomatik ilişkilerin zorunlu hâle gelmesine neden olmuştur. Özellikle; İran ve Osmanlı Devleti arasında ticaret yapan tacirlerin faaliyetleri, bağlı bulundukları devlete isyan ederek diğer devlete sığınan firariler, sınırdan izinsiz giren kaçaklar ve aşiretler, sınır bölgelerinde devlet görevlileri tarafından sık sık yaşanan sınır ihlalleri İran açısından Osmanlı Devleti'ne elçi tayin etme ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda, tayin edilen elçilerin İstanbul Büyükelçiliğini kurma sürecinde karşılaştıkları zorluklar ve diplomatik hiyerarşinin belirlenme aşamaları, konunun ne denli önemli olduğunu gözler önüne sermektedir. Bu durum, İran-Osmanlı ilişkilerinin hassasiyetini ve diplomatik mekanizmanın işleyişinde yaşanan yapısal sorunları açıkça ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Various studies on the history of Iranian diplomacy have been conducted by many researchers. However, this study focuses on a topic that has not been sufficiently addressed in the existing research on Iranian diplomacy, with a special focus on the Istanbul Embassy. The study is based on the documents in the archives of Iran and Turkey and the main sources of the period. The archival documents analysed consist of official correspondence between Iran and the Ottoman Empire. These documents reflect the course of diplomatic relations between the two countries, mutual diplomatic representation processes and embassy activities in detail. In this respect, the study aims to reveal the institutional dimension of Iranian-Ottoman diplomatic relations and to analyse the historical development of the embassy based on documents. The development of Iran's diplomatic missions established in foreign countries has not yet been the subject of a comprehensive study in the academic literature. For this reason, this study focuses on the transition to permanent diplomacy in Iranian-Ottoman relations and the establishment and institutionalisation of the Iranian Embassy in Istanbul in this context. Iran and the Ottoman Empire have frequently interacted throughout history due to their neighbouring borders. However, this situation was found to be a disadvantage rather than an advantage for the ambassadors sent. The problems that emerged between the two states caused diplomatic relations to become compulsory. In particular, the activities of merchants trading between Iran and the Ottoman Empire, fugitives who rebelled against the state to which they belonged and took refuge in the other state, fugitives and tribes who entered the border without permission, and frequent border violations by state officials in the border regions led to the need for Iran to appoint envoys to the Ottoman Empire. In this context, the difficulties encountered by the appointed envoys in the process of establishing the Embassy in Istanbul and the stages of determining the diplomatic hierarchy reveal the importance of the issue. This situation clearly reveals the sensitivity of Iranian-Ottoman relations and the structural problems in the functioning of the diplomatic mechanism.
Benzer Tezler
- Osmanlı-İran diplomatik ilişkilerinde sürekli diplomasiye geçiş ve Tahran sefareti'nin kuruluşu
Transition to continuous diplomatics in Ottoman-İran diplomatic relations and the establishment of the embassy of Tehran
AHMET ACAR
- Ortak enerji politikaları doğrultusunda Türkiye-Azerbaycan ilişkileri
Turkey-Azerbaijan relations in the light of historical developments and energy politics
ŞULE KÜRÜM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Siyasal Bilimlerİstanbul Gelişim ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH FUAT TUNCER
- XVI. yüzyıl Osmanlı Safevi ilişkilerinin ticari açıdan değerlendirilmesi
The trade evaluation of relationships between Ottoman and Safevids in sixteenth century
EMRAH YURDUNGÜZELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MELİKE SARIKÇIOĞLU
- Osmanlı belgelerinde Osmanlı Devleti'nin Basra politikası (1878-1907)
Documentation of The Ottoman State Ottoman Basra policy (1878-1907)
GÜLSENEM GÜNDÜZ