An it project investment evaluation framework based on spherical fuzzy TOPSIS methodology from a sustainability perspective
Sürdürülebilirlik perspektifinden küresel bulanık TOPSIS metodolojisine dayalı BT proje yatırım değerlendirme çerçevesi
- Tez No: 940249
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT LEVENT DEMİRCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Günümüzün hızla değişen teknolojik ortamında, organizasyonların hangi BT projelerine yatırım yapması gerektiğine karar vermek, çeşitli gereksinimler ve kriterler nedeniyle karmaşık bir sorun olarak durmaktadır. Bu makale, yatırım gerektiren BT projelerinin sürdürülebilirlik perspektifinden değerlendirilmesi için kapsamlı bir karar alma çerçevesi sunmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, ekonomik, çevresel, sosyal ve kültürel sürdürülebilirlik boyutları temel alınarak belirlenen kriterlerin seçimi ve ağırlıklandırılması ile çok kriterli karar verme (ÇKKV) yaklaşımını benimsemektedir. BT projelerinin sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumuna göre sıralanmasında Küresel Bulanık TOPSIS yöntemi kullanılmıştır. Çeşitli projelerin sürdürülebilirlik etkilerini değerlendirmek için Küresel Bulanık TOPSIS uygulaması için teorik bir çerçeve geliştirilmiştir. Sonuçlar, yüksek maliyet ve uygulama riski taşımasına rağmen, Uçuş Planlama Sisteminin Optimizasyonu projesinin en sürdürülebilir BT projesi olarak öne çıktığını, onu Karbon Offset projesinin izlediğini göstermektedir. Bu bulgular, havacılık endüstrisi gibi karmaşık teknolojik ortamlarda, operasyonel verimlilik ve kaynak optimizasyonu üzerinde doğrudan etkisi olan projelerin, özellikle uzun vadeli faydalar (yakıt tasarrufu, artan bağlantı kapasitesi ve iyileştirilmiş karar verme gibi) dikkate alındığında, sürdürülebilirlik değerlendirmelerinde daha yüksek puan aldığını ortaya koymaktadır. Genel olarak, bulgular, yüksek maliyetli projelerin önemli riskler taşımasına rağmen, operasyonel verimlilik, çevresel etki azaltma ve müşteri deneyimini geliştirme gibi stratejik önceliklerle uyumlu olduğunda önemli sürdürülebilirlik avantajları sunabileceğine dair güçlü bir gösterge sunmaktadır. Mevcut literatürde, BT projelerinin sürdürülebilirlik analizinde belirgin bir eksiklik bulunmaktadır. Bu çalışma, sürdürülebilirlik perspektiflerini değerlendirme sürecine dahil ederek ve karar vericileri projeleri bu bakış açısıyla değerlendirmeye teşvik ederek bu eksikliği ele almaktadır. Önerilen çerçeve organizasyonların ; sürdürülebilirlik stratejileri ve operasyonel kısıtlamalarıyla en iyi şekilde uyumlu olan BT projelerini değerlendirmesine ve seçmesine olanak tanımaktadır. Ayrıca, çoğu çalışmanın geleneksel proje değerlendirme kriterlerine dayanmasına karşın, bu araştırma Müşteri Deneyimine Etki, Esneklik ve Mevcut Sistemlerle Uyum gibi yeni kriterler sunarak, BT proje değerlendirmesine daha bütüncül bir yaklaşım getirmektedir.
Özet (Çeviri)
IT project investmen decision is a challenging process in the current technological dynamic environment because of the multiple criteria and requirements that need to be taken into account. The purpose of this paper is to design a suitable decision model to assess the IT projects, with a unique emphasis on the sustainability context. This study uses the MCDM technique with criteria selected and weighted according to sustainability aspects, including economic, environmental, social, and cultural. Consequently, the Spherical Fuzzy TOPSIS approach is applied to prioritize the IT projects based on their correspondence to the sustainability criteria. A theoretical background of Spherical Fuzzy TOPSIS is introduced to evaluate the sustainability effect of different undertakings. Reviewers of this study identified that Optimization on Flight Planning System as the most sustainable IT project among all the projects in this study and closely followed by the Carbon Offset Project. Based on these findings, this study concludes that projects that are most sustainable are those that directly influence the operational efficiency and resource usage within highly technological industries like the aviation industry especially if one considers long term gains such as; fuel conservation, integration, and effective information processing. To sum up, the conclusions give a clear signal that even though the high-cost projects imply a high level of risk, the achievement of sustainability concerns in many organizations' strategic objectives like operating efficiency, environmental sensitivity, and customer experiences would be enormously beneficial. Currently, there is a lack of information about sustainability analysis of IT projects in the existing literature. This study fills that void by considering sustainability issues in the assessment process and urging decision-makers to approach projects from this perspective. The proposed framework enables organizations to evaluate and select IT projects that best align with their sustainability strategies and operational constraints. Unlike previous studies, which often rely on traditional project evaluation criteria, this research introduces novel criteria such as Impact on Customer Experience, Flexibility, and Compatibility with Existing Systems, offering a more holistic approach to IT project evaluation.
Benzer Tezler
- A data-driven approach to identifying and selecting temporary disaster debris management sites: The case of Istanbul
Geçici afet moloz yönetim alanlarının belirlenmesi ve seçimi için veri odaklı bir yaklaşım: İstanbul örneği
BURAK KABAKLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEYDA SERDAR ASAN
- Teknoloji yetkinlik değerlendirmesine yönelik geliştirilen çok ölçütlü bir karar verme modeli
A multi criteria decision making model developed for assessment of technology competency
UFUK BÖLÜKBAŞ
Doktora
Türkçe
2016
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ FUAT GÜNERİ
- Development of new methods for prioritization and evaluation of investment projects in the context of technology management
Yatırım projelerinin teknoloji yönetimi bağlamında önceliklendirilmesi ve değerlendirilmesine yönelik yeni yöntemlerin geliştirilmesi
SERKAN ALTUNTAŞ
Doktora
İngilizce
2014
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGaziantep ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKAY DERELİ
- Smart sustainable building-city integration evaluation model (SSB-CIEM)
Akıllı sürdürülebilir bina-şehir bütünleşmesi değerlendirme modeli (ASB-ŞBDM)
FATMA HANDAN SARIGÜL
Doktora
İngilizce
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSNÜ MURAT GÜNAYDIN