The capabilities approach to the quality of urban life of women: Measuring the intra-urban disparities in the city of Amasya
Kadınların yapabilirlikler yaklaşımı temelli kentsel yaşam kalitesi: Amasya merkez ilçede kent içi farklılıkların ölçülmesi
- Tez No: 940428
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YÜCEL CAN SEVERCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 495
Özet
Herkes, değer verdiği işlevsellikleri gerçekleştirebilme özgürlüğüne sahip olduğu bir yerde, onurlu bir yaşam sürme hakkına sahiptir. Bu açıdan dezavantajlı konumda bulunan kadınlar, kentsel çevreyi erkeklerden farklı şekillerde deneyimlemekte, eylemde bulunabilme özgürlüklerini ve değerli hayatlar yaşama fırsatlarını genişleten bir kentsel ortamdan yoksun yaşamaktadır. Bu nedenle, kentsel mahallelerde yaşayan kadınların kentsel yaşam kalitesinin, değerli işlevselliklere erişebilme özgürlüğü çerçevesinde incelenmesi önem taşımaktadır. Teorik olarak bu çalışma ilgili yazındaki boşluğa dikkat çekerek, faydacı bakış açısına dayalı toplam memnuniyet ölçümünü sorgulamayı, kentsel yaşam kalitesi kavramını kadınlar ve kentsel mekân ilişkisi ile yapabilirlikler ve işlevsellikler yaklaşımı çerçevesinde yeniden kavramsallaştırarak geliştirmeyi amaçlayarak 'Yapabilirlikler Temelli Kentsel Yaşam Kalitesi' kavramını önermektedir. Tezin ampirik araştırma bölümünde, Amasya merkez ilçede 'Kadınların İnsani Gelişmişlik Düzeyleri' açısından farklılık gösteren iki kentsel mahalle kümesinde yaşayan kadınların yapabilirliklere dayalı kentsel yaşam kalitesinin farklılaşıp farklılaşmadığını ve hangi yönlerden farklılaştığını anlamak amaçlanmaktadır. Ayrıca, kadınların kentsel mekânda değerli işlevselliklere ulaşma yapabilirliklerini sınırlamada içsel/dışsal dönüşüm faktörlerinin ve seçim faktörünün etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Belirlenen amaçlar doğrultusunda, çalışmada nicel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Bu kapsamda, Amasya merkez ilçede kentsel alan niteliğine sahip mahalleler ArcGIS Pro programı ile tespit edilmiş, Kadınların İnsani Gelişmişlik Düzeyleri (WHDI) açısından farklılık gösteren kentsel mahalle kümelerinin belirlenmesinde SPSS Küme Analizi yönteminden yararlanılmış ve 470 kadından elde edilen anket verilerinin analizi için ise SmartPLS Kısmi En Küçük Kareler Yapısal Eşitlik Modeli (KEKK-YEM) kullanılmıştır. Kentsel yaşam kalitesi üzerine yapılan diğer çalışmalardan farklı olarak, bu çalışma, kadınların kentsel yaşam kalitesini, onlara erişilebilirlik, güvenlik ve katılım konularında değerli işlevselliklere ulaşmaları için özgürlük sağlayan bir çevre olup olmadığı üzerinden değerlendirmektedir. Bu çalışma, kadınların kentsel yaşam kalitesinin değerlendirilmesinde onların yapabilirliklerini, özgürlüklerini ve işlevselliklerini dikkate alan kentsel yaşam kalitesi çalışmalarının önünü açacaktır. Ayrıca, elde edilecek sonuçlar, kentsel fiziksel yapıda karşılaşılan sorunların eleştirel değerlendirilmesi ve gelecekte kentlerde kadınların eylemde bulunabilme özgürlüğünün arttırılmasına yönelik kentsel politikaların oluşturulması açısından önemli olacaktır.
Özet (Çeviri)
Everyone has the right to live their life with dignity in a place where they have the freedom to realize the functionings they value. Disadvantaged women experience their environments differently from men and arguably do not live in environments that enhance their agency, freedom, and opportunities to live valuable lives. There is a need to understand the quality of urban life of women living in urban neighborhoods in terms of freedom to achieve the valued functionings. Accordingly, this thesis theoretically aims to question the aggregate satisfaction measurement based on the utilitarian perspective, to further develop the concept of quality of urban life by reconceptualizing it within the framework of the relationship between women and urban space and the capabilities and functionings approach, and to introduce the concept of 'Capabilities-Based Quality of Urban Life'. In the empirical research part of the thesis, it is aimed to understand whether and in what aspects the capabilities-based quality of urban life differs for women living in two urban neighborhood clusters in the central district of Amasya classified by Women's Human Development Index levels. Additionally, it aims to evaluate the impact of internal/external conversion factors and the choice factor on limiting women's capabilities to achieve valued functionings in urban space. To achieve these aims, a quantitative research design was implemented. Within this scope, after identifying the neighborhoods exhibiting urban center characteristics using ArcGIS Pro, SPSS Cluster Analysis was employed to determine urban neighborhood clusters differing in terms of Women's HDI. Subsequently, SmartPLS Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) was used to analyze the survey data obtained from 470 women. Unlike other studies on the quality of urban life, this study explores whether the urban environment in which women live provides them with the freedom to achieve valued functionings related to accessibility, safety, and participation. Conducting this study will pave the way for the quality of urban life research that takes into account women's capabilities/freedoms and functionings in the evaluation of their quality of urban life. Additionally, the results obtained will be important for both the critical evaluation of problems encountered in the urban physical structure and the development of future urban policies to expand women's agency freedom in cities.
Benzer Tezler
- Humanitarian assistance policies of the European Union towards syrian refugees in Turkey
Avrupa Birliği'nin Türkiye'deki Suriyeli mültecilere yönelik insani yardım politikaları
CANSU ÇELİKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAŞAK KALE LACK
- İstanbul su dağıtımının lineer programlama ile optimizasyonu
Optimization of water distribution of istanbul with linear programming
ONUR SÜZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGER
- Kırsal yerleşimlerin değişen mekânsal ve sosyal örüntüsünün tarımköyler bağlamında değerlendirilmesi: karyağmaz örneği
Evaluation of the rural spaces under change on context of tarimköy projects: case of karyağmaz
ÖZGE ÖZKUVANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER
- Konya kentinde imar planı kararlarıyla oluşan yapılı çevrenin sokak ölçütleriyle incelenmesi
Examination of the built environment created by the zoning plan decisions using street measurements in Konya
BEYZA KÖPRÜLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaKonya Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN LEVEND
- Uzaktan çalışmanın sektörel, demografik, bireysel faktörlere göre farklılaşması ve adaptasyon düzeyleri: İstanbul-Kocaeli-Tekirdağ kent bölgesi analizi
Difference and adaptation levels of remote working according to sectoral, demographic and individual factors: Analysis of İstanbul-Kocaeli-Tekirdag city region
MUHAMMED NUMAN ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ YÜZER
DOÇ. DR. MUHAMMED ZİYA PAKÖZ