Romantik ilişkilerde akıl bulandırma (Gaslighting) deneyimlerinin yansımaları: Fenomenolojik bir çalışma
Reflections of gaslighting experiences on romantic relationships: A phenomenological study
- Tez No: 940566
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜDAYAR CIHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Akıl bulandırma (Gaslighting), Duygusal manipülasyon, Romantik ilişki, Fenomenolojik desen, Nitel araştırma, Gaslighting, Emotional manipulation, Romantic relationship, Phenomenological design, Qualitative research
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Romantik İlişkilerde Akıl Bulandırma (Gaslighting) Deneyimlerinin Yansımaları: Fenomenolojik Bir Çalışma Akıl bulandırma (gaslighting) failin, mağdurun zihni üstünde sistematik bir biçimde çalışarak, mağdurun şüpheye düşmesine ve fikirlerinin etkilenmesine, mağdurun yetersiz olduğu bir konuda herhangi bir kanıt olmaksızın onu suçlayarak, mağdurun gerçeklik algısını sorgulamasına ve aklını kaybettiğini düşünmesine neden olan bir duygusal manipülasyon yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Akıl bulandırma üzerine yeterince bilimsel çalışmaların yapılmamış olmasının konunun halen daha araştırılmaya ve geliştirilmeye değer bir konu olduğunu göstermektedir. Akıl bulandırmanın yaygınlığının henüz bilinmiyor oluşu, mağdurlarda oluşan etkilerini belirsiz kılmaktadır. Mevcut çalışmanın amacı da Türkiye'de yaşayan, halihazırda romantik ilişkisi bulunan, ilişkisinde akıl bulandırmaya maruz kalan bireylerin deneyimledikleri akıl bulandırma sürecini anlamaya çalışmaktır. Çalışma, 2023-2024 yılları arasında yapılmıştır. Nitel araştırma yaklaşımı olan fenomenolojik desen kullanılmıştır. Çalışmanın dahil edilme kriterlerine uyan 18 yaş üstü, en az dört aylık romantik ilişkisi bulunan ve ilişkisinde akıl bulandırmaya maruz kaldığını düşünen yedisi kadın dördü erkek olmak üzere toplamda 11 katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşme verileri tematik analiz yoluyla analiz edilmiştir. Analizler neticesinde toplamda dört temaya ulaşılmıştır. Bu temalar mağdur profili, fail özellikleri, fail davranışları ve mağdur-fail ilişkisi olmuştur. Bulgular, faillerin akıl bulandırma taktiklerini şekillendirmede hem faillerin hem de mağdurların özelliklerinin nasıl rol oynadığını ortaya koymaktadır. Bulgular, Türkiye'nin dini ve toplumsal yapısı ile güç eşitsizliği teorisi çerçevesinde ele alınarak tartışılmıştır. Çalışmanın sonunda gelecek araştırmacılar için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Reflections of Gaslighting Experiences on Romantic Relationships: A Phenomenological Study Gaslighting is defined as a form of emotional manipulation in which the gaslighter systematically works to influence the gaslightee's mind, leading them to doubt themselves and their perceptions. This often involves unfounded accusations of inadequacy, prompting the gaslightee to question their grasp on reality and even their sanity. The limited amount of scientific research on gaslighting suggests that it remains a topic worthy of further exploration and scholarly attention. The current lack of clarity regarding the prevalence of gaslighting contributes to the uncertainty surrounding its psychological impact on survivors. This study aims to understand the gaslighting process as experienced by individuals residing in Turkiye who are currently in romantic relationships and believe they have been subjected to gaslighting. Conducted between 2023 and 2024, the study adopts a qualitative research approach with a phenomenological design. Semi-structured interviews were conducted with a total of 11 participants—seven women and four men—who met the inclusion criteria: being over the age of 18, having been in a romantic relationship for at least four months, and believing they had experienced gaslighting in that relationship. The data collected were analyzed through thematic analysis. Four main themes emerged from the analysis: gaslightee profile, characteristics of the gaslighter, gaslighter behaviors, and the gaslightee–gaslighter relationship. The findings highlight the roles that both gaslightees' and gaslighters' characteristics play in shaping gaslighting tactics. The results are discussed within the framework of Turkiye's religious and sociocultural dynamics and the theory of power imbalance. The study concludes with recommendations for future researchers.
Benzer Tezler
- Predictive role of irrational beliefs and self-efficacy in romantic relationship on perceived relationship quality
Romantı̇k ı̇lı̇şkı̇lerde akıl dışı ı̇nançların ve öz-yeterlı̇ğı̇n algılanan ı̇lı̇şkı̇ kalı̇tesı̇ üzerı̇ndekı̇ yordayıcı rolü
MERYEM BEYZA AYDIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve Öğretimİbn Haldun ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAİME DOĞRU
- Ehl-i Sünnet kelamında taassup ve romantizm
Bigotry and romanticism at Ahl-i Sunna kalam
MERVE ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AYDIN
- Beliren yetişkinlik döneminde romantik ilişkisi olan ve olmayan bireylerin varoluşsal kaygı düzeylerinin kıyaslanması
Comparison of existential anxiety levels of individuals with and without romantic relationships during emerging adulthood
EMRULLAH BATUHAN CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEN ERDOĞAN
- Dışavurumcu tavrın romantik kökleri
The Romantie roats of the ekspressionist attitude
EMEL AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜNGÖR TANER
- Une etude sur le concept de negation dans le cadre de la critique Hegelinne de l'ironie romantique
Hegel'in romantik ironi eleştirisi çerçevesinde olumsuzlama kavramı üzerine bir inceleme
SEMA ÖZTEKİN
Yüksek Lisans
Fransızca
2024
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ÖKSÜZAN