Korunan alanlarda erişilebilir turizm yaklaşımları: göreme milli parkı ve kapadokya kayalık sitleri
Accessible tourism approaches in protected areas: göreme national park and the rock sites of cappadocia
- Tez No: 940945
- Danışmanlar: PROF. DR. TAHSİN YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Geçtiğimiz on yıllarda engelli hakları hareketini kazanımları ile erişilebilirlik konusundaki farkındalık dünya genelinde artmıştır. Erişilebilirliğin insan hakkı olmasının yanında erişilebilir turizm pazarı büyüktür. Evrensel tasarım, farkındalık ve yatırım faktörleri, erişilebilir turizm pazarının artan talebini karşılamayı sağlamaktadır. Türkiye gibi turizmin önemli olduğu ülkelerde turizmin niteliğinin arttırılması da önemlidir. Bu araştırmanın amacı, korunan alanlarda erişilebilirliğinin önündeki tasarım ve planlama engellerinin belirlenmesi, erişilebilir turizmin ve korunan alanlardaki yaklaşımlarının ortaya konulmasıdır. UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan Göreme Milli Parkı ve Kapadokya Kayalık Sitleri, erozyon etkisiyle oluşmuş tarihi ve kültürel peyzajlardan oluşmaktadır. Bu alan, jeolojik yapısı ve kaya oyma yapıları ile turizm açısından büyük bir öneme sahip olmasına karşın planlama eksikliği nedeniyle aşırı turizm sorunu yaşamaktadır. Araştırma, toplanan nicel ve nitel verilerin analizini birleştiren karma bir yöntem yaklaşımını benimsemektedir. Nicel veriler, alanın erişilebilirliği ile ilgili ölçümleri, saha gözlemlerini, hava fotoğraflarını ve uydu görüntülerini; nitel veriler ise alanın planlanmasında bilimsel ve yönetimsel rol oynayan uzmanlarla yapılan görüşmeleri içermektedir. Bu araştırmanın özgün değeri, Kapadokya'nın erişilebilirliğinin önündeki tasarımsal engellerin yanında, planlama ölçeğindeki engellerin de göz önüne alınarak kapsamlı ve bütüncül bir değerlendirmesinde yatmaktadır. Araştırmanın bulgularına göre, Göreme Milli Parkı ve Kapadokya Kayalık Sitlerindeki doğal ve kültürel miras alanları, hem topografik özellikler hem de mevcut altyapı eksiklikleri nedeniyle erişilebilirlik açısından kısıtlıdır. Fiziksel engelliler, bebek arabaları, yürüme zorluğu çeken bireyler ve yaşlılar için uygun olmayan koşullar öne çıkmaktadır. Sonuçlar, erişilebilir turizmin geliştirilmesinin dezavantajlı grupların bölgeden faydalanmasını sağlayacağını, aynı zamanda turizmin niteliğini geliştireceğini göstermektedir. Turizm altyapısında yapılacak iyileştirmelerin, Göreme Milli Parkı ve Kapadokya Kayalık Sitleri'ni Türkiye'de diğer turistik bölgelere örnek teşkil eden bir model haline getirebileceği vurgulanmaktadır. Bölgenin erişilebilirliğini artırmak için öneriler, doğal ve kültürel değerlerin korunmasına öncelik verirken, ziyaretçi deneyimini iyileştiren sürdürülebilir çözümleri içermektedir. Bu bağlamda erişilebilir turizm yaklaşımları, tarihi peyzajların tanıtımını iyileştirirken, turistik mekanların erişilebilir hale getirilmesi turist sayısını ve turizm kalitesini artırmaktadır. Ancak bu süreçte koruma-kullanma dengesi gözetilmeli, bölgenin doğal ve kültürel değerleri korunarak daha geniş bir ziyaretçi kitlesine hitap eden sürdürülebilir çözümler geliştirilmelidir.
Özet (Çeviri)
In recent decades, awareness of accessibility has grown globally alongside the achievements of the disability rights movement. Beyond being a human right, accessibility also represents an expanding market for accessible tourism. Universal design, awareness, and investment are key factors in meeting the increasing demand for this market. In countries like Turkiye, where tourism is a vital sector, improving the quality of tourism is crucial. This research aims to identify design and planning barriers to accessibility in protected areas and to present approaches for accessible tourism and management within these areas. Göreme National Park and the Rock Sites of Cappadocia, listed as UNESCO World Heritage Sites, consist of historical and cultural landscapes formed by erosion. Despite their geological structures and rock-carved settlements making them highly significant for tourism, these areas are under threat of over-tourism due to planning deficiencies. The study adopts a mixed-methods approach, integrating the analysis of both quantitative and qualitative data. Quantitative data include measurements of accessibility, field observations, aerial photographs, and satellite imagery, while qualitative data involve interviews with experts playing scientific and managerial roles in planning the area. The originality of this research lies in its comprehensive and holistic evaluation of Cappadocia's accessibility challenges, considering both design and planning barriers. According to the findings, the natural and cultural heritage sites of Göreme National Park and the Rock Sites of Cappadocia face significant accessibility limitations due to topographic features and existing infrastructure deficiencies. The conditions are particularly unsuitable for individuals with physical disabilities, parents with strollers, people with mobility issues, and elderly visitors. The results indicate that developing accessible tourism will not only enhance the inclusivity of the area for disadvantaged groups but also improve the overall quality of tourism. Enhancing tourism infrastructure could position Göreme National Park and the Rock Sites of Cappadocia as exemplary models for other tourist destinations in Turkiye. Recommendations for increasing accessibility in the region prioritize preserving natural and cultural values while incorporating sustainable solutions to enhance visitor experience. Accessible tourism approaches improve the promotion of historical landscapes and boost both tourist numbers and the quality of tourism. However, this process must maintain a balance between conservation and use, ensuring that the region's natural and cultural heritage is preserved while providing sustainable solutions to cater to a broader audience
Benzer Tezler
- Milli park ve tabiat parkı haritalarının tasarımı için öneriler
Suggestions for the map design of national park and natural park
NEVİN SUR KIZILIRMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESİBE NECLA ULUĞTEKİN
- Comparative study of federated learning for credit risk assessment and fairness evaluation
Federe öğrenmenin karşılaştırmalı çalışması: Kredi risk değerlendirmesi ve adalet ölçümü
MUSTAFA AKTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEHÇET UĞUR TÖREYİN
DR. RUŞEN HALEPMOLLASI
- Lojistik köylerin analizi ve planlamasında coğrafi bilgi sistemi kullanımı: Kayacık örneği
Application of geographic information system for logistic villages planning and analysis: Kayacik sample
HESHAM ALRAGHEB
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İnşaat MühendisliğiNecmettin Erbakan Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE CANAN GÜNGÖR
- Impact of lack of public green areas on the living conditions of Mogadishu's residents
Kamusal yeşil alanların eksikliğinin Mogadişu halkının yaşam koşulları üzerindeki etkisi
ABDULWASA ABDIWALI HASSAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Ormancılık ve Orman MühendisliğiBursa Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH EMİN AKAY
- Privacy preserving search and data retrieval from data clouds
Veri bulutlarında mahremiyet korumalı arama ve veri getirme yontemi
MOHANAD DAWOUD
Doktora
İngilizce
2017
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ TURGAY ALTILAR