Ilgaz Dağları'nın morfometrik özellikleri
Morphometric characteristics of Ilgaz Mountains
- Tez No: 941993
- Danışmanlar: PROF. DR. CİHAN BAYRAKDAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Jeomorfoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Ilgaz Dağları, ana hatlarıyla KD-GB doğrultusunda uzanış gösteren, yaklaşık 100 km uzunluğunda ve 30 km genişliğinde bir kütledir. Batı Karadeniz'in en yüksek zirvelerini (Büyükhacet T. 2587 m ve Küçükhacet T. 2546 m) barındıran kütlenin kuzeyinde Küre Dağları (2019 m), güneyinde ise Köroğlu Dağları'nın bir uzantısı olan Kös Dağı (2099 m) bulunur. Türkiye'nin en büyük yanal atımlı fay sistemi olan KAFZ ise Ilgaz zirvelerinin güneyinden, dağın uzanış doğrultusuna paralel olarak geçer. Bu tez çalışmasıyla Ilgaz Dağları'nın jeomorfolojik gelişiminde rol oynayan etken ve süreçlerin; arazi çalışmaları, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve morfometrik analizlerden yararlanılarak ortaya konması amaçlanmıştır. Bu kapsamda; eğim ve bakı analizleri, hipsometrik eğri (Hc) ve hipsometrik integral (Hi), swath profil analizi, dağ cephesi sinüzitesi (Smf) indeksi, akarsu uzunluk-gradyan (SL) indeksi; vadi tabanı genişliği-vadi tabanı yüksekliği (Vf) indeksi ve sirk morfometrisi gibi bir takım jeomorfolojik indeks ve analizden faydalanılmıştır. Ilgaz Dağları'nın jeomorfolojik gelişiminde tektonik, flüviyal, buzul ve periglasiyal süreçleri etkili olmuştur. Doğrultu atımlı faylanmaya bağlı olarak gelişen akarsu ve sırt ötelenmeleri sahada yaygın olarak görülmektedir. Düşey atımlı faylanmalar ise belirgin eğim kırıklıkları, üçgen yüzeyler ve birikinti yelpazeleri meydana getirmiştir. Morfometrik analizlerden elde edilen, düşük Smf (>3) ve Vf (>1) değerleri ile yüksek THi (1) değerleri, aktif cephelerde akarsuların tektonik kökenli gençleşme hareketine derine aşındırma yaparak tepki verdiğini göstermektedir. Bulgular, Kös Dağı'nın da belirgin bir yükselme rejimi altında olduğunu teyit etmektedir. Ek olarak, bu çalışmayla kantitatif veriler ışığında Ilgaz Dağları'nda glasiyal bir sirkin varlığı doğrulanmıştır. Sirk tabanı yüksekliği dikkate alınarak, pELA değerinin 2334 m olduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Ilgaz Mountains are a massif approximately 100 km in length and 30 km in width, extending predominantly in a NE-SW direction. Hosting the highest peaks (Büyükhacet Peak 2587 m, Küçükhacet Peak 2546 m) of the Western Black Sea region, the massif is situated between the Küre Mountains to the north and Kös Mountain (2099 m), an extension of the Köroğlu Mountains, to the south. The North Anatolian Fault Zone (NAFZ), which is the largest strike-slip fault system in Türkiye, runs parallel to the axis of extention of the Ilgaz Mountains, passing just south of the peaks. This thesis aims to identify the factors and processes that have influenced the geomorphological evolution of the Ilgaz Mountains through fieldwork, Geographic Information Systems (GIS), and morphometric analyses. In this context, various geomorphological indices and analyses have been employed, including slope and aspect analyses, hypsometric curve (Hc) and hypsometric integral (Hi), swath profile analysis, mountain-front sinuosity (Smf) index, stream length-gradient (SL) index, valley floor width-to-height ratio (Vf) index and cirque morphometry. The geomorphological evolution of the Ilgaz Mountains has been shaped by tectonic, fluvial, glacial and periglacial processes. Stream and ridge offsets associated with strike-slip faulting are widespread in the field. Normal faulting has resulted in prominent slope breaks, triangular facets, and alluvial fans. The low Smf (>3) and Vf (>1) values, along with the high THi (1) demonstrate that rivers along active fronts have responded to tectonic rejuvenation through downcutting. The findings also confirm that Mount Kös is subject to a pronounced uplift regime. Furthermore, this study verifies the presence of a glacial cirque in the Ilgaz Mountains through quantitative data. Based on the elevation of the cirque floor, the estimated paleo-Equilibrium Line Altitude (pELA) is calculated to be 2334 m.
Benzer Tezler
- Tosya ilçesinde araziden yararlama ve planlamaya yönelik öneriler
Land use in Tosya district and suggestions on planning
BARIŞ TAŞ
- InSAR teknolojisi ve InSAR verisinin değerlendirilmesinde açık kaynak kodlu yazılımların kullanılması
InSAR technology and interpretation of InSAR data by using open source code software
ADİL ENİS ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGİN TARI