Mitolojik mekânların günümüz teknolojileri kullanılarak görselleştirilmesi ve kültür-mekân anlayışının incelenmesi
Visualization of myhtological places using today's technologies and examining the understanding of culture-place
- Tez No: 942068
- Danışmanlar: DOÇ. İSMAİL EMRE KAVUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
İnsan üretimi olan mitolojik hikâyeler farklı kültürlerde kendinden bir iz taşır. Tam da bu sebeple mitoloji karşılaştırmalı olarak incelemeye uygundur. Geleneksel olarak, mitolojik sahneler resim, heykel veya yazılı metinler aracılığıyla tasvir edilmiştir. Ancak, günümüzde yapay zekâ teknolojisi, bu sahneleri daha canlı ve etkileyici hale getirmek için yeni seçenekler ve yöntemler içermektedir. Bu tez çalışmasında günümüze kadar ulaşmış mitolojik anlatılardan seçilen bazı mekânların/sahnelerin, farklı platformlardaki yapay zekânın veri yönlendirmesi ve veri işlemesi kullanılarak, mekân tasvirlerinin görsel çıktı haline getirilmesi sağlanmıştır. Mitolojik sahnelerin yapay zekâ kullanılarak görselleştirilmesi, sanat ve teknolojinin birlikte çalışmasının bir örneğini sunar ve mitolojinin canlılığını, kültürlerarası etkileşimi ve merakı, sanat-teknoloji ilişkisinin birbirleriyle olan ilgisini artırabilir. Kurulacak görsel etkileşim farklı kültürlerden mitolojik sahnelerin günümüzde yaşatılması ve daha geniş kitlelere ulaştırılmasını mümkün kılacaktır. Günümüzdeki teknolojik gelişmeler, insanların algılama bilincinin artması ve bireylerin yeni fikirlere daha açık hale gelmesiyle kurgusallık ve Metaverse kavramları, insanlığın kurgusal geçmişinin derinlerinden gün yüzüne çıkarak hızlı bir gelişim göstermeye başlamıştır. İnsanlık tarihine baktığımızda kurgusal mekân yaratımı ve yeni nesillere aktarımı konularında geçmiş insanlığın şimdilere göre daha yatkın ve dönemin koşullarının da buna ne kadar elverişli olduğunu görebiliriz. Tarihimizde çocukluktan hatta doğumdan itibaren bize anlatılan masallar, okunan kitaplar, günümüzde ise daha çok izlenen çizgi filmlerle yetişen nesillerin sahip olduğu bilişsel yaratıcılıkla beyinlerimizde anlatılanları yeniden yaratma ve imgeleme eylemleri günümüzdeki terimle ''kurgulama'' temellerinin atıldığını kanıtlar niteliktedir. Kurgulama kavramı geçmişten günümüze ölçeğin büyümesiyle aktarılmaktadır. Tarihin ilk zamanlarında küçük bir alet kurgulama durumu söz konusuyken şimdilerde büyük ölçekte evrenler kurgulanmakta ve sanal dünyalar hakkında fikir yürütülmektedir. Bireylerin yaratıcı içgüdüleri ve beynin imgeleme kapasitesi arttığından beri üretmeye ve yeni kurgularda buluşmaya devam vi etmekteyiz. Aslında yapay gerçeklik sayesinde insanlığın başlangıcından beri hissedilen veya inanılan dünya görünür dünyaya kavuşturulmaktadır. Neredeyse tüm kültürlerde karşımıza çıkan mitler (yani insanlık ile evrenin yaratılış ve doğasını, geleneklere özgü inanç ve uygulamaların hikâyeleri) destanlar, masalların bireyler üzerinde sezi yardımıyla mekân hayal etme içgüdüsü canlandırma özelliği bulundurmaktadır. Yeni nesil kurgusal mekânlar ise doğal olarak zihnimizde oluşturduğumuz bu görüntü ve imgelemelerin sanal ortamda somut hale dönüştürülmesini içerir. Bu tez çalışması kapsmaında çeşitli mitolojik hikâyelerde geçen mekânların günümüzdeki kurgusal ve gerçeküstü mekânlarla ilişkisi irdelenmiş ve incelenmiştir. Fiziksel ve sosyal çevre, inançlar yaşam tarzı ve yöntemi gibi etkenlerle kültürel algı oluşmaktadır. Farklı kültürlerin katmanlaşan birikimleri günümüzdeki tasarım anlayışlarının yönlenmesine neden olmuş durumdadır. Anlatılan hikâyelerde ya da mitlerde herkesin düşünde tek tip bir mekân canlanması beklenemez. Düş manzaralarını göreceli olarak birbirinden ayıracak olan farklar araştırma kapsamında incelenmiştir. Bu akademik çalışmada mitolojik anlatılardan faydalanarak farklı kültürlerin epik, fantastik yaratılarını etnografya-iletişim-mekân bağlamında karşılaştırmalı olarak incelemek ve başlıca farkları veya benzerlikleri irdelemek hedeflenmiştir. Günümüze ulaşmış farklı kaynaklardan seçilerek belirlenen mitler üzerinde iç mekânla ilgili tasvirlere yönelik analizler yapmak ve farklı coğrafyalarda geleneksellik taşıyan iç mekân unsurları ya da iç mekân kurgusunu günümüze kadar olan süreçte ortaya çıkarmak literatüre katkı sağlayacaktır. Bu amaçlar ışığında mitolojik anlatıların mekânlarla nasıl kurgulandığını, sahnelerin olay örgüsüne nasıl ortaklık ettiğini farklı bakış açılarından görsel olarak yapay zekâ ve günümüz teknolojileri kullanarak somutlaştırmak istenmiştir. Bu gelişim süreci sonucunda insanlık tarihinde mitolojinin ve diğer sözel anlatı türlerinin gelişimi ve çağdaş mitlerin incelemesini yaparken aynı zamanda sanat-teknoloji ve kültür arasında güçlü köprüler kurmak hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
Mythological stories bear a trace of themselves in different cultures. Therefore, mythology is suitable for comparative examination. Mythological scenes have been depicted through paintings, sculptures, or written texts till nowadays. Today, artificial intelligence technology includes new options and methods to make these scenes vivid and impressive. In this academic thesis, it has been ensured that some places/scenes selected from the mythological narratives that have survived to the present day are turned into visual outputs by using the data routing and processing of artificial intelligence from different platforms. Visualization of mythological scenes using AI provides an example of art and technology working together and can increase the vitality of mythology, intercultural interaction, and curiosity. The visualization of mythological scenes using artificial intelligence offers an example of the collaboration between art and technology. This fusion can enhance the vibrancy of mythology, foster intercultural interaction and curiosity, and deepen the relationship between art and technology. The visual engagement that will be established makes it possible to keep mythological scenes from various cultures alive in the present day and to bring them to wider audiences. With today's technological advancements, the heightened awareness of perception, and individuals becoming more open to new ideas, the concepts of fiction and the Metaverse have begun to rapidly evolve, surfacing from the depths of humanity's fictional past. When we look at human history, we can see that past societies were more inclined toward creating fictional spaces and passing them on to future generations, and that the conditions of their time were quite conducive to this. Throughout our history, from childhood or even birth, the stories told to us, the books read, and more recently, the animated films watched by new generations, have laid the foundations for what we now call“fictionalization.”These experiences have fostered cognitive creativity and the mental recreation and visualization of what is told. The concept of fictionalization has expanded in scale from the past to the present. While in ancient times it might have involved the creation of a small tool, today entire universes are being imagined, and ideas about virtual worlds are being developed. Since individuals' creative instincts and the brain's capacity for imagination have increased, we continue to produce and meet within new fictions. In fact, through virtual reality, the world that has been sensed or believed in since the beginning of humanity is being made visible in the tangible world. Myths—found in nearly all cultures—such as those that narrate the creation and nature of humanity and the universe, as well as stories rooted in traditions and rituals, possess the ability to awaken an intuitive instinct in individuals to imagine spaces. The new generation of fictional spaces naturally involves the transformation of these mental images and visualizations into tangible forms in virtual environments. Within the scope of this thesis, the relationship between spatial depictions in various mythological narratives and today's fictional and surreal spaces has been examined and analyzed. Cultural perception is shaped by factors such as the physical and social environment, beliefs, lifestyle, and methods of living. The layered accumulation of different cultures has influenced the orientation of contemporary design approaches. In narrated stories or myths, it is unrealistic to expect a single, uniform spatial imagination to arise in every individual's mind. The distinctions that relatively separate these imagined dreamscapes have been examined within the scope of this study. This academic research aims to analyze the epic and fantastical creations of different cultures by utilizing mythological narratives within a comparative framework, focusing on the ethnography–communication–space relationship. The study investigates the primary differences and similarities among cultures by analyzing interior space depictions found in selected myths from various surviving sources. Furthermore, it explores interior spatial elements and spatial constructs that carry traditional significance across different geographies, tracing their development up to the present day. This is expected to contribute to the existing literature. In light of these objectives, the study seeks to visualize how mythological narratives are spatially constructed and how scenes interact with plot structures. Through the use of artificial intelligence and contemporary technologies, these scenes are intended to be concretized from different perspectives in a visual manner. As a result of this developmental process, the study not only examines the evolution of mythology and other oral narrative forms throughout human history and the emergence of contemporary myths, but also aims to establish strong bridges between art, technology, and culture.
Benzer Tezler
- Hint mitolojisi araştırmalarının meseleleri
Problematics of studying Indian mythology
ÖZLEM GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUNUS EMRE GÜRBÜZ
- Anadolu masallarında mekân
Place in Anatolian tales
ZEYNEP MENTEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Fırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESMA ŞİMŞEK
- Eğridirli Şeyh Mehmet Dede sultan'ın Hızırname'si (inceleme-metin)
Hıdırname By Shaikh Mehmet Dede Sultan from Eğridir
MUHAMMET ALİ BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGUT KARABEY
- Anadolu–Türk kenti ile Hıdırlık mevkilerinin ilişkilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relations of Anatolia-Turkish city and Hidirlik hills
TUBA HATİPLER ÇİBİK
- Tekinsizlik bağlamında doppelgänger kavramının günümüz sanatına yansıması
The reflection of the concept of doppelgänger in contemporary art in the context of the uncanny
PELİN BULU YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarErciyes ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ASLAN SEVİNÇ