Tekinsizlik bağlamında doppelgänger kavramının günümüz sanatına yansıması
The reflection of the concept of doppelgänger in contemporary art in the context of the uncanny
- Tez No: 945460
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ASLAN SEVİNÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Sanat, Psikanaliz, Tekinsizlik, Doppelgänger, İkiz Benlik, Art, Psychoanalysis, Uncanny, Doppelgänger, Double Self
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Heykel Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
İnsanlık tarihiyle birlikte başlayan sanat, yüzyıllar boyunca inanç, mitolojik unsurlar, toplumsal gereksinimler, kahramanlıklar gibi olgularla ilişkilendirilmiştir. 20. yüzyıla kadar kendine ait bir sorgulama alanına sahip olan sanat, yüzyılın ilerleyen dilimlerinde diğer disiplinlerle daha yoğun ilişkiler içerisine girmiştir. İnsanın duygu ve düşüncelerinin, deneyimlerinin, bilinç ve bilinçaltı durumlarının sanatsal yaratıcılık üzerindeki etkisi, 20.yüzyılın ilk yarısında sanatçı ve eser arasındaki ilişki çerçevesinde incelenirken, yüzyılın ikinci yarısından sonra bu inceleme alanı izleyici faktörünü de içine alarak daha geniş bir mecraya yayılmıştır. Sanatın giderek genişleyen tanımında, psikanalizin kavramlarından olan tekinsizlik unsuru dönem içerisindeki sanatçıların başlıca sorguladığı konulardan birisi haline gelmiştir. Tekinsizlik; eskiden beri tanıdık olan bir nesnenin, bir durumun, mekânın ya da duygunun artık yabancılaşması, görünmeyenin görünür kılınması, bastırılanın gün yüzüne çıkması ve başkalaşması, muğlak olanın, rahatsızlık ve huzursuzluk verenin açığa çıkması ile ilişkilidir. Tekinsizliği psikanalitik çerçevede ele alan Freud, tekinsizlik kavramını farklı unsurlar ile ifade etmiştir. Dört unsura yer verilen eser inceleme raporunda; muğlak mekanlar, canlı/cansız varlık ayrımı, ölüm ve çalışmanın odağı olan doppelgänger ele alınmıştır. Görsel ve yazılı kaynaklar ışığında doppelgänger unsuru etimolojik ve kavramsal olarak irdelenmiştir. 20. Yüzyıldan günümüze sanat yapıtlarındaki doppelgänger unsuruna dair inceleme ve değerlendirilme yapılmıştır. Bu araştırma sürecinde tekinsizlik kavramının unsurlarından birisi olan doppelgänger kapsamında çalışmalar üretilmiştir.
Özet (Çeviri)
While the influence of human emotions and thoughts, experiences, and the states of consciousness and subconsciousness on artistic creativity had been studied within the context of the relationship between the artist and the artwork during the first half of the 20th century, this area of study has been expanded into a broader scope, incorporating the factor of the viewer as well, after the second half of the century. In the increasingly broad definition of art, the element of uncanny, a concept from psychoanalysis, has become one of the main topics questioned by artists throughout the period. The uncanny is related to the alienation of an object, situation, space, or emotion that was once familiar, the making visible of what was invisible, the emergence of the repressed, and its transformation, and to the revelation of what is ambiguous, unsettling, and discomforting. Freud approached the concept of the uncanny within a psychoanalytic framework and examined it under four main headings: ambiguous spaces, the distinction between the living and the non-living, death, and the doppelgänger. The first section of this study examines the concept of the uncanny etymologically and conceptually. The second section examines the concept of the doppelgänger, one of the elements of the uncanny, and its relationship with art through examples of art works. In the third section, the works produced during the thesis process are questioned through the concept of the doppelgänger.
Benzer Tezler
- Psikanalitik Edebiyat Kuramı bağlamında Julio Cortázar, Cristina Fernández Cubas ve İnci Aral öykülerinde tekinsizlik
The uncanny in the stories of Julio Cortázar, Cristina Fernández Cubas and İnci Aral in the context of Psychoanalytic Literary Theory
NİHAL KALKAN YAĞCI
Doktora
Türkçe
2021
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. H. ŞEBNEM ATAKAN
- Fotoğraf sanatında tekinsizlik: Roger Ballen fotoğrafları üzerine bir inceleme
The uncanny in photograpy art: A review on Roger Ballen photographs
EREN GÖRGÜLÜ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2020
Güzel SanatlarKocaeli ÜniversitesiPlastik Sanatlar Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. OSMAN ODABAŞ
- Hulki Aktunç'un Bir Çağ Yangını ve Son İki Eylül romanlarında tekinsizlik
The uncanniness in Hulki Aktunç's Novels Bir Çağ Yangını and Son İki Eylül
OĞUZCAN ÜNLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERMİN ZEYNEP UYSAL
- Gothic elements as reflected in Frankenstein and Dracula: The uncanny in the representation of evil
Frankenstein ve Dracula adlı romanlardaki gotik öğeler: Canavar temsilinde tekinsizlik
HÜSEYİN ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
İngiliz Dili ve EdebiyatıAtılım Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKŞEN ARAS
- Sanat yapıtlarında abject konumunda ceset
Corpse in abject position in artworks
HASRET ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LALE ALTUNEL