Fibromiyalji sendromunda dijital destekli davranışsal fiziksel aktivite müdahalesinin etkinliği
Efficacy of digitally assisted behavioral physical activity intervention in fibromyalgia syndrome
- Tez No: 942258
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EDA TONGA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Physiotherapy and Rehabilitation
- Anahtar Kelimeler: fibromiyalji, fiziksel aktivite, dijital sağlık, davranış değişikliği, sosyal bilişsel kuram, fibromyalgia, physical activity, digital health, behavior change, social cognitive theory
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı, fibromiyalji (FM) tanılı kadın bireylerin fiziksel aktivite (FA) algılarını ve davranışlarını incelemek ve bu bulgular doğrultusunda geliştirilen dijital destekli davranışsal bir FA müdahalesinin etkinliğini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: Çalışma, iki aşamalı karma yöntem deseniyle yürütüldü. İlk aşama nitel olarak tasarlandı ve Sosyal Bilişsel Kuram'ın beş bileşenine dayalı olarak FM tanılı 10 kadın ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapıldı. Tematik analiz sonucunda elde edilen sekiz ana tema, müdahale içeriğinin oluşturulmasına katkı sağladı. Nicel olarak tasarlanan ikinci aşamada ise FM tanılı 34 kadın randomize şekilde müdahale (n=17) ve kontrol (n=17) gruplarına atandı. Müdahale grubuna, 8 hafta süren dijital destekli davranışsal FA programı ve hasta eğitimi birlikte uygulanırken; kontrol grubuna yalnızca hasta eğitimi verildi. Değerlendirmeler başlangıçta ve 8. hafta sonunda yapıldı. FA düzeyi Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi – Kısa Form ile, adım sayısı pedometre ile ve yaşam kalitesi Fibromiyalji Etki Anketi ile değerlendirildi. İkincil ölçütlerde ise; ağrı Vizüel Analog Skala ile, yorgunluk Yorgunluk Şiddet Ölçeği ile, uyku kalitesi Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi ile, fonksiyonel kapasite Sandalyede Otur-Kalk Testi ile ve egzersize yönelik bilişsel eğilimler Bilişsel Davranışçı Fiziksel Aktivite Ölçeği ile değerlendirildi. Bulgular: Nitel aşamada, kişiye özel stratejilere duyulan ihtiyaç ve bilişsel/sosyal etmenlerin FA davranışını etkilediği görüldü. Nicel bulgularda, gruplar arasında yaşam kalitesi, subjektif FA, uyku kalitesi, fonksiyonel kapasite ve bilişsel eğilimlerde müdahale grubu lehine anlamlı fark saptandı (p0,05). Sonuç: Bu çalışmanın nitel bulguları, FM tanılı kadın bireylerde FA davranışını şekillendiren sosyal ve bilişsel faktörleri ortaya koyarak müdahalenin içeriğinin yapılandırılmasına temel oluşturmuştur. Nicel sonuçlara göre ise, hasta eğitimine ek olarak uygulanan dijital destekli davranışsal FA müdahalesinin, subjektif FA düzeyi, yaşam kalitesi, uyku kalitesi, fonksiyonel kapasite ve egzersize yönelik bilişsel eğilimleri iyileştirmede etkili olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Objective: The study aimed to examine the perceptions and behaviors related to physical activity (PA) in women with fibromyalgia (FM), and to evaluate the effectiveness of a digitally supported behavioral PA intervention developed based on these findings. Materials and Methods: Two-phase mixed methods design was employed. First, a qualitative study based on Social Cognitive Theory involving semi-structured interviews with 10 women diagnosed with FM was conducted. Thematic analysis revealed eight themes, which informed intervention development. The second phase was quantitative, with 34 women with FM randomly assigned to an intervention group (n=17) or control group (n=17). The intervention group received an 8-week digitally supported behavioral PA program with patient education, while the control group received patient education only. Assessments were conducted at baseline and post-intervention (week 8). Primary outcome measures included self-reported PA (International Physical Activity Questionnaire – Short Form), step count measured by pedometer, and quality of life assessed by the Fibromyalgia Impact Questionnaire. Secondary outcomes were pain (Visual Analog Scale), fatigue (Fatigue Severity Scale), sleep quality (Pittsburgh Sleep Quality Index), functional capacity (Sit-to-Stand Test), and cognitive attitudes toward exercise (Cognitive Behavioral Physical Activity Questionnaire). Results: In the qualitative phase, the need for individualized strategies and cognitive/social factors were found to influence PA behavior. According to the quantitative findings, there was a significant difference between the groups in terms of quality of life, self-reported PA, sleep quality, functional capacity and cognitive attitudes towards exercise in favor of the intervention group (p0.05). Conclusion: The qualitative findings provided the basis for structuring the intervention by revealing factors shaping PA behavior in women with FM. Quantitative results show that the digitally assisted behavioral PA intervention with patient education improved self-reported PA level, quality of life, sleep quality, functional capacity and cognitive attitudes towards exercise.
Benzer Tezler
- Primer ve sekonder fibromiyalji sendromunda 2010 ACR tanı kriterlerinin performansı
Performance of 2010 ACR diagnosis criteria for primary and secondary fibromyalgia syndrome
DİLEK AYKANAT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonEge ÜniversitesiFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU ON
- Psikolojik katılık ile günlük yaşamda iyi oluş ve işlevsellik arasındaki ilişki: Fibromiyaljili hastalarda dijital günlüklerin kullanıldığı gözlemsel tek vaka çalışmaları
The relationship between psychological inflexibility, and well-being and functioning in everyday life: An n-of-1 observational study using digital diaries in patients with fibromyalgia
AFRA SELMA TAYGAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSNÜ ERKMEN
- Fibromiyalji sendromunda kantitatif EEG bulguları,TENS ve akupunkturun tedavideki etkinliği
Quantitative EEG findings in fibromyalgia syndrome, TENS and acupuncture efficacy in the treatment
MERVE YÜKSEL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2014
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonBaşkent ÜniversitesiFiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEHRİ AYAŞ
- Fibromiyalji sendromunda lumbal bölge kaslarının enduransı, esnekliği ve abdominal yağlanmanın dizabilite üzerine etkisi
The endurance, flexibility and the effect of abdominal adiposis on disability of lumbal regional muscles in fibromyalgia syndrome
ALPER PERÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Fizyoterapi ve Rehabilitasyonİstanbul Okan ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE ATICI
- Fibromiyalji sendromunda nöropatik ağrının değerlendirilmesi
The assessment of neuropathic pain in fibromyalgia syndrome
MERYEM KÖSEHASANOĞULLARI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonDokuz Eylül ÜniversitesiFiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF AKALIN