Türkiye'de tasarımcı oyuncaklarında ve koleksiyon ürünlerinde grafik tasarımın kullanımı
The use of graphic design in designer toys and collectible products in Türkiye
- Tez No: 942637
- Danışmanlar: PROF. DR. FUAT AKDENİZLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Grafik Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Oyuncaklar, tarihte yalnızca birer eğlence aracı olmayıp, toplumların kültürel ve estetik değerlerini yansıtan önemli nesneler olmuşlardır. Günümüzde ise oyuncakların tasarımı grafik tasarım ve görsel sanatlarla etkileşim içinde, koleksiyon değeri taşıyan, duygusal bağ kurulabilen hem de görsel estetiğe sahip objelere dönüşmüştür. Dijitalleşmenin artması ile günümüz çocuklarının ilgisinin seksenler doksanlar çocukları kadar yoğun olmadığı, zamanla da üretimindeki kalitesi ve yaratıcı tasarımların azalmış olduğu oyuncaklar, yine de her zaman hayatın içinde oldukça büyük bir yer almaktadır. Doksanlı yılların sonlarından itibaren sanatçıların da kendi atölye ve stüdyolarında üretimlerini yaptıkları, bazen karmaşık ve özgün tasarımların bazen de pop kültürüyle harmanlamış parçaların hazırlandığı sanatçı oyuncakları ortaya çıkmaya başlamıştır. Türkiye'de ise bu sanat akımı, son yıllarda Türk tasarımcı ve sanatçıların da ürettiği, sanatsever ve koleksiyonerlerin de severek topladığı eserler olmaya başlamıştır. Bu araştırma, Türkiye'de bu tür oyuncaklar ve koleksiyon ürünlerinin üretiminde sanatçı ve tasarımcıların benimsedikleri tasarım dillerini, kullanılan grafik tasarım yöntemlerini ve üretim süreçlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Ülkemizde yakın bir dönemde görmeye başladığımız ve üretimi artan tasarımcı oyuncaklarının, günümüz tasarımcıları ve sanatçılarına da ilham kaynağı olması düşünülmektedir. Araştırmada literatür taramasının yanı sıra, ülkemizde tasarımcı oyuncakları üreten tasarımcı ve sanatçılar ile röportaj yapılmıştır. Onların bu üretim sürecinde kullandıkları grafik öğeleri izlenmiştir. Aynı zamanda sanatseverler, koleksiyonerler ve müzelerin bu eserlere olan yaklaşımlarını göstermek amaçlanmıştır. Ayrıca bir tasarımcı oyuncağı serisi olarak, hem geleneksel hem de dijital yöntemlerin kullanıldığı, çıkan eserlerdeki grafik öğelerin gösterilmesi amaçlanan bir uygulama projesi gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda araştırma süreci, nitel araştırma yöntemi ile yapılandırılmıştır. Veri toplama teknikleri olarak literatür taraması, yarı yapılandırılmış görüşmeler ve gözlem yöntemleri kullanılmıştır. Türkiye'de tasarımcı oyuncak üreten dört sanatçıyla görüşülerek, bu alandaki üretim süreçleri ve grafik tasarım uygulamaları incelenmiştir. Katılımcılar; aktif olarak bu alanda üretim yapan, eserleri sergilerde yer alan ve grafik tasarım disiplinini oyuncak üretimiyle bütünleştiren sanatçılar arasından amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Ayrıca çalışmada, hem geleneksel hem de dijital tekniklerin birlikte kullanıldığı bir uygulama projesi gerçekleştirilmiş; bu projede grafik öğelerin üretime yansıması somut örneklerle ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Toys have not only served as mere entertainment tools throughout history but have also represented significant objects reflecting the cultural and aesthetic values of societies. Today, toy design interacts with graphic design and visual arts, transforming into objects that carry collectible value, evoke emotional connections, and possess strong visual aesthetics. With the rise of digitalization, children's interest in toys is not as intense as it was for those who grew up in the 1980s and 1990s. Over time, the quality of production and the creativity in toy design have declined. Nevertheless, toys continue to occupy a significant place in everyday life. Since the late 1990s, artist-made toys—created in personal studios and workshops—have begun to emerge, sometimes showcasing complex and original designs, sometimes blending with elements of pop culture. In Turkey, this artistic movement has recently found expression through local designers and artists whose works are increasingly collected and appreciated by art lovers and collectors. This study aims to examine the design approaches, graphic design methods, and production processes adopted by artists and designers in Turkey in the creation of such toys and collectible items. Designer toys, whose production has grown in recent years, are considered a source of inspiration for today's creators. Alongside literature review, interviews were conducted with Turkish artists and designers who produce designer toys. The graphic elements used in their production processes were observed. Additionally, the study aims to highlight the perspectives of art enthusiasts, collectors, and museums toward these works. As part of the research, a designer toy series project was implemented, using both traditional and digital techniques, with the aim of showcasing the use of graphic elements in the resulting works. In this context, the research is structured using a qualitative methodology. Data collection techniques include literature review, semi-structured interviews, and observation. Interviews were conducted with four artists actively producing designer toys in Turkey to examine their creative and graphic processes. Participants were selected through purposeful sampling, focusing on individuals who integrate graphic design with toy production and exhibit their works in exhibitions. Furthermore, an original practice-based project was developed, combining both traditional and digital techniques, in which the reflection of graphic elements on the final output was documented through concrete examples.
Benzer Tezler
- Günümüzde tasarım oyuncak kavramı ve gelişimi
Concept of designer toys and its development at the present time
İREM BİLGİ
- Smart toys in teaching of social studies concepts to children with intellectual disability
Zihinsel engelli çocuklara hayat bilgisi kavramlarının öğretiminde akıllı oyuncaklar
CANSU ÇİĞDEM EKİN
Doktora
İngilizce
2017
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜRŞAT ÇAĞILTAY
- Toys in a globalizing city: Contemporary production networks and design characteristics of toys in Istanbul
Küreselleşen kentte oyuncaklar: İstanbul'da günümüz oyuncaklarının üretim ağları ve tasarım karakteristikleri
AVŞAR GÜRPINAR
Doktora
İngilizce
2014
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEBNEM TİMUR ÖĞÜT
DR. ARTEMİS YAGOU
- Türkiye'deki ahşap oyuncak üretiminde karşılaşılan bazı sorunlar ve çözüm önerileri
Some problems encountered in wooden toy production in turkey and solution suggestions
RECEP AYKAN
Doktora
Türkçe
2022
Endüstri Ürünleri TasarımıKastamonu ÜniversitesiOrman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACİ İSMAİL KESİK
- Preschool children as a user group: Design considerations for musical toys
Bir kullanıcı grubu olarak anaokulu çocukları: Müzik oyuncaklarıyla ilgili tasarıma dair kaygılar
SEDEF SÜNER
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Endüstri Ürünleri TasarımıOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. CANAN E. ÜNLÜ