Hemodiyaliz hastalarına yönelik geliştirilen yapay zeka destekli mobil öğrenmenin beslenme ve sıvı alımı kontrolü ve bireysel yönetime etkisi
The impact of artificial intelligence-supported mobile learning developed for hemodialysis patients on nutrition and fluid intake control and individual management
- Tez No: 942765
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZNUR USTA YEŞİLBALKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı, hemodiyaliz hastalarına yönelik geliştirilen yapay zeka destekli bir mobil öğrenme müdahalesinin, beslenme ve sıvı alımı düzenlemesini geliştirme ve bireysel yönetimi destekleme konusundaki etkinliğini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: Araştırma, Ocak 2024 - Şubat 2025 döneminde özel bir diyaliz merkezinde hemodiyaliz tedavisi gören ve katılım kriterlerini karşılayan hastalar ile yürütülen randomize kontrollü bir araştırma olarak planlanmıştır. Basit rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 76 hasta, 38'er kişilik müdahale ve kontrol gruplarına ayrılmıştır. Mobil uygulama, hastalar için animasyonlu beslenme eğitimleri içeren bir“eğitim”modülü ve günlük sıvı ile besin tüketimlerini kaydedebilecekleri bir“veri girişi”modülünden oluşmaktadır. Veriler üç, dört ve beş izlem döneminde yüz yüze görüşmeler yoluyla araştırmacı tarafından“Hasta Tanıtım Formu”,“Hemodiyaliz Hastalarına Yönelik Bireysel Yönetim Ölçeği (HDYBYÖ-17)”,“Hemodiyaliz Hastalarının Diyet Davranış Ölçeği”ve“Hemodiyaliz Hastalarında Sıvı Kontrol Ölçeği (HHSKÖ)”kullanılarak toplanmıştır. İstatistiksel analizler IBM SPSS Statistics 25 ve R yazılımları kullanılarak gerçekleştirilmiş, anlamlılık düzeyi genel analizlerde 0,05, etkileşim analizlerinde ise 0,1 olarak kabul edilmiştir. Verilerin normal dağılıma uygunluğu Shapiro-Wilk testi ile değerlendirilmiş, kategorik değişkenler için Pearson Ki-kare testi uygulanmıştır. Tekrarlı ölçümler, nonparametrik Brunner-Langer F1-LD-F1 modeli ile analiz edilmiştir. Bulgular: Müdahale ve kontrol gruplarının yaş ortalamaları sırasıyla 58.6±1.97 ve 65.7±1.90 yaş olup, gruplar arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p=0.263). Cinsiyet dağılımı her iki grupta da benzerdir. Müdahale grubunda, diyaliz öncesi kilo değerlerinde zaman içinde anlamlı bir düşüş gözlemlenirken (p=0.011), kontrol grubunda bu değişim istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p=0.203). Müdahale öncesine kıyasla, 2. hafta (p=0.002), 1. ay (p=0.013) ve 2. ayda (p=0.022) belirgin kilo kaybı tespit edilmiş; ancak 3. ayda başlangıç değerlerine dönüş eğilimi gözlenmiştir (p=0.850). Müdahale grubunun HDYBYÖ-17 toplam puanı zaman içinde anlamlı bir artış göstermiştir (p
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of this study is to evaluate the effectiveness of an artificial intelligence-supported mobile learning intervention developed for hemodialysis patients in improving the regulation of nutrition and fluid intake and supporting individual management. Materials and Methods: The study was designed as a randomized controlled trial conducted with patients receiving hemodialysis treatment at a private dialysis center between January 2024 and February 2025, who met the inclusion criteria. A total of 76 patients were randomly assigned to either the intervention (n=38) or control group (n=38). The developed mobile application consists of two main components: an“education”section featuring animated videos on dietary management for hemodialysis patients and a“data entry”section where patients can log their daily fluid and food intake. Data were collected by the researcher through face-to-face interviews during the third, fourth, and fifth follow-up periods using the“Patient Information Form,”“Hemodialysis Patients' Self-Management Scale (HDPSMS-17),”“Hemodialysis Patients' Dietary Behavior Scale,”and the“Fluid Control Scale in Hemodialysis Patients (FCSHP).”Data analysis was performed using R and IBM SPSS Statistics 25, with a significance level of 0.05 (p
Benzer Tezler
- Ev hemodiyalizine uyumda sağlık inanç ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi
Development of the health belief scale in adaptation to home hemodialysis and examining its psychometric properties
MERCAN ÜNSAL
- Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların evde bakım vericilerine verilen eğitimin bakım yüküne ve hastaların yaşam kalitesine etkisi
The effect of training provided to home caregivers of patients who received hemodialysis treatment upon care burden and patients' quality of life
BETÜL BAYRAK
Doktora
Türkçe
2019
HemşirelikKaradeniz Teknik ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİRSEL CANAN DEMİRBAĞ
- Hemodiyaliz hastaları için geliştirilen sağlık okuryazarlığı ölçeği kullanılarak sağlık okuryazarlığının yaşam kalitesi ve tedavi etkinliği ile ilişkisinin değerlendirilmesi
Assessment of the relationship of health literacy with the quality of life and treatment efficiency using the health literacy scale developed for hemodialized patients
NESLİHAN YAVUZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
NefrolojiGazi Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADRİYE ALTOK
- Hemodiyaliz hastalarının sosyotropik-otonomik kişilik özellikleri ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Investigating the relationship between sociotropic-autonomic personality traits and attachment styles of hemodialysis patients
ECREN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sosyal HizmetlerAnkara ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EDA PURUTÇUOĞLU
- Kronik diyaliz tedavisine acil şartlarda başlayan hastalara verilen yapılandırılmış eğitim ve tedavi karar desteğinin hasta sonuçlarına etkisi
The effect of structured education and treatment decision support on patient outcomes in urgent start chronic dialysis patients
ZEHRA AYDIN