Yomra (Trabzon) ilçesinde yetiştirilen foşa ve yomrali fındık çeşitlerinde bor, NPK ve koyun gübresi uygulamalarının etkinliğinin belirlenmesi
Determining the efficacy of boron, NPK, and sheep manure applications on 'foşa' and 'yomrali̇' hazelnut cultivars grown in yomra district (Trabzon)
- Tez No: 943002
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ADNAN DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 279
Özet
Bu çalışma, Yomra (Trabzon) yöresinde Foşa ve Yomrali fındık çeşitlerinde bor, koyun gübresi ve kimyasal (NPK) gübre kombinasyonlarının fındığın fenolojik, morfolojik, züruf, yaprak ve iç kalite (nem, ham yağ, protein, E vitamini) parametreleri üzerindeki etkilerini incelemiştir. Gübreleme stratejilerinin fındık kalitesi ve besin değeri üzerinde çeşitlere özgü, önemli ve istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar yarattığı tespit edilmiştir. Fenolojik olarak Foşa çeşidi erkenci olup 5 Ağustos 2024'te, Yomrali ise geççi karakterle 20 Ağustos 2024'te hasat olumuna ulaşmıştır. Meyve ve iç ağırlıklarında Foşa'da Kom. 17 (Bor 200 + KyG 20 + KimG 1 doz) (4.14 g ve 2.14 g), Yomrali'da ise Kom. 14 (Bor 200 + KyG 20 + KimG 0 doz) (3.83 g ve 1.99 g) en yüksek değerleri vermiştir. İç oranı, her iki çeşitte de 1 doz kimyasal gübre uygulamasıyla Foşa'da %51.99, Yomrali'da %52.48 ile optimize edilmiştir. Kabuk kalınlığı Foşa'da Kom. 14 (0.85 mm), Yomrali'da Kom. 1/Kom. 25 (0.81 mm) ile en ince bulunmuştur. Göbek boşluğu, Foşa'da Kom. 24 (3.82 mm) ve Yomrali'da Kom. 3 (0.77 mm) ile en düşük seviyeye çekilmiştir. Beyazlanma oranları, yüksek bor ve organik gübre uygulamalarıyla artarken, züruf yırtmaçlılık Foşa'da Kom. 25 (2.37) ile yüksek, Yomrali'da daha zayıf seviyede kalmıştır. Yaprak büyüklüğünde yüksek bor dozları baskılayıcı etki göstermiştir. Fındık içindeki nem değeri Foşa'da Kom. 25 (%4.22) ve Yomrali'da Kom. 27 (%4.10) ile optimum seviyelere indirilerek depolama ömrü artırılmıştır. Protein oranı Foşa'da Kom. 17 (%18.04), Yomrali'da Kom. 20 (%17.92) ile artırılmıştır. Ham yağ oranı Foşa'da Kom. 16 (%59.82), Yomrali'da Kom. 18 (%58.65) ile en yüksek seviyelere ulaşmıştır. E vitamini (α-tokoferol) içeriği, Foşa'da Kom. 17 (466.89 µg/g) ve Yomrali'da Kom. 14 (458.12 µg/g) ile kontrol gruplarına göre belirgin artışlar göstermiştir. Sonuç olarak, fındık kalitesi ve besin değeri üzerinde çeşit genetiği ve gübreleme kombinasyonları arasında güçlü bir etkileşim vardır. Çalışma, bor ve koyun gübresi ile kimyasal gübrenin dengeli kullanımının fındık kalitesini ve besin değerini artırmada kritik rol oynadığını vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study investigated the effects of various boron, sheep manure, and chemical (NPK) fertilizer combinations on phenological, morphological, husk, leaf, and kernel quality (moisture, crude fat, protein, vitamin E) parameters of 'Foşa' and 'Yomrali' hazelnut cultivars in Yomra (Trabzon). Fertilization strategies significantly influenced hazelnut quality and nutritional value, with cultivar-specific responses observed. Phenologically, 'Foşa' was an early cultivar, maturing on August 5, 2024, while 'Yomrali' was late-maturing, reaching harvest maturity on August 20, 2024. Highest fruit and kernel weights were recorded for 'Foşa' with Com. 17 (Boron 200 + Sheep Manure 20 + Chemical Fertilizer 1 dose) (4.14 g and 2.14 g), and for 'Yomrali' with Com. 14 (Boron 200 + Sheep Manure 20 + Chemical Fertilizer 0 dose) (3.83 g and 1.99 g). Kernel ratio was optimized in both 'Foşa' (51.99%) and 'Yomrali' (52.48%) with 1 dose chemical fertilizer. Shell thickness was thinnest in 'Foşa' with Com. 14 (0.85 mm) and 'Yomrali' with Com. 1/Com. 25 (0.81 mm). Kernel cavity was minimized in 'Foşa' with Com. 24 (3.82 mm) and 'Yomrali' with Com. 3 (0.77 mm). Blanching ratios increased with high boron and organic manure, while husk separability was high in 'Foşa' (Com. 25, 2.37) but weaker in 'Yomrali'. High boron doses suppressed leaf area. Kernel moisture content was optimized for storage in 'Foşa' (Com. 25, 4.22%) and 'Yomrali' (Com. 27, 4.10%). Protein content increased in 'Foşa' (Com. 17, 18.04%) and 'Yomrali' (Com. 20, 17.92%). Crude fat content reached its highest levels in 'Foşa' (Com. 16, 59.82%) and 'Yomrali' (Com. 18, 58.65%). Vitamin E (α-tocopherol) content significantly increased compared to controls, reaching its highest in 'Foşa' (Com. 17, 466.89 µg/g) and 'Yomrali' (Com. 14, 458.12 µg/g). In conclusion, a strong interaction exists between cultivar genetics and fertilization combinations on hazelnut quality and nutritional value. The study highlights that balanced use of boron, sheep manure, and chemical fertilizers is critical for enhancing hazelnut quality and nutritional value, underscoring the importance of integrated fertilization strategies.
Benzer Tezler
- Ergani (Diyarbakır) ilçesinde bağcılık: Alan kullanımı, üretici eğilimleri ve yerel üzüm çeşitlerinin projeksiyonu
Determination of the effectiveness of boron, sheep manure and chemical fertilizers applied to Foşa and Yomralı hazelnut varieties grown in Yomra (Trabzon) district
ÖZGE BATU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADNAN DOĞAN
- Trabzon ili Yomra ilçesinde 5403 ve 6537 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun uygulanabilirliğinin araştırılması
Investigation of Soil Conservation and Land Use Law (Law no: 5403 and 6537) applicability in Yomra district of Trabzon province
SAMET OFLUOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET BOZ
- Öge gösterim kuramına dayalı kavram öğretiminin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersindeki başarılarına etkisi
The effect of concept teaching based on component display theory on 7th grade students' achievements in Turkish lesson
TAHA YASİR CEVHER
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT UNGAN
- Özel gereksinimli bireylerin fiziksel aktivite düzeylerinin geliştirilmesinde ebeveyn rolü ve etkisi
The role and impact of parents in improving the physical activity levels of individuals with special needs
ŞULE FURUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İDİRİS YILMAZ
- 1970 – 2019 yılları arası ormanlarda karbon stok değişiminin belirlenmesi (Yomra planlama birimi örneği)
Determination of carbon stock change in forests between 1970 - 2019 (sample of Yomra planning unit)
İBRAHİM GERÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MISIR