Breeding of hybrid male-sterile ornamental sunflowers and evaluation of their ornamental potentials
Hibrit erkek kısır süs ayçiçeklerinin ıslahı ve süs bitkisi potansiyellerinin değerlendirilmesi
- Tez No: 943401
- Danışmanlar: PROF. DR. SONGÜL SEVER MUTLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoteknoloji, Ziraat, Biotechnology, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Sunflower (Helianthus annuus L.) was solely used as an ornamental plant until the 18th century. It is used in landscaping as a border plant and in combination with other ornamental plants, both indoors and outdoors. Sunflowers are also used as potted ornamental plants and as cut flowers. Vase life is considered as a significant selection criteria for cut flower breeders and sterile varieties have a longer vase life in comparison to fertile varieties due to the reduced ethylene synthesis. Ornamental sunflower has a wide range of colors such as purple, orange, yellow, light-yellow, red-brown, white, and lemon-yellow colors. The objective of this study was to investigate male-sterile ornamental sunflower hybrids for vase life, flower colors, and plant structures. In this context, A (CMS) and B (maintainer) lines developed using CMS method within the scope of TUBITAK project 122R004, resistant to Sulfonylurea group herbicides, were crossed and male-sterile hybrids were obtained. Morphological traits such as flowering time, germination time and rate, branching status and position, flower head attitude, plant height, stem length, flower head diameter, stem diameter, disc diameter, ray flower characteristics, pollen fertility, leaf size and color, the color of the ray flowers (petal) and disc flowers (sexual flowers) were investigated to determine the ornamental potential of the hybrids obtained. The results demonstrated that the vase life of 31 variety candidates varied between 9.2 and 14 days. The vase life of commercial varieties used for control/check ranged from 8 to 11 days. These results were achieved without any vase solution indicating that variety candidates exhibited high quality, robust plant structures, genetic superiority, and high market potential. Furthermore, according to the observations conducted to determine the ornamental potential of hybrid variety candidates, it was concluded that 15 candidates were suitable for outdoor ornamental plants in landscaping areas and public spaces, 12 candidates were found to be desirable for cut flower purposes, and, four dwarf-type candidates were determined to be suitable for use as potted plants. Within the investigation of ray flower color inheritance studies, the ray flower color of male-sterile hybrids were compared with parental lines. The results indicated the dominant colors and which parental combinations should be used in crosses to obtain the desired ray flower color. It was observed that yellow color was dominant over orange and lemon colors, and several color variations such as purple, red, lemon and apricot colors were achieved by crossing parental lines with different gaillardia tones. Red, orange, lemon, and reddish-brown, exhibited genotypic recessiveness and were phenotypically less prevalent in the majority of hybrids. This study highlighted important features on the inheritance of ray flower color traits in ornamental sunflowers, providing directions in achieving desirable color variations in ornamental crops. It also provided important and useful informations for hybrid breeding projects in the development of ornamental sunflower variety candidates and achieving various colors and tones suitable for the market.
Özet (Çeviri)
Ayçiçeği (Helianthus annuus L.), kesme çiçek, saksılı süs bitkisi ve peyzaj düzenlemelerinde yaygın kullanılan önemli bir süs bitkisidir. Vazo ömrü, kesme çiçek ıslahçıları için önemli bir seleksiyon kriteri olarak kabul edilir. Son yıllarda geliştirilen kısır çeşitler, etilen sentezinin azalması sebebiyle fertil çeşitlere kıyasla daha uzun bir vazo ömrüne sahiptir. Ayçiçeğinde, oldukça yaygın sarı dilsi çiçek renginin yanında mor, turuncu, açık-sarı, kırmızımsı kahverengi, beyazımsı, ve limon sarısı renklerde geniş bir renk yelpazesi mevcuttur. Bu çalışmanın amacı, yerli erkek-kısır süs ayçiçeği hibritlerinin süs bitkisi olarak kullanım potansiyelleri ve vazo ömrünün belirlenmesi, ve dilsi çiçek renk kalıtımının incelenmesidir. Bu kapsamda, Akdeniz Üniversitesi'nde TÜBİTAK-122R004 nolu proje kapsamında sitoplazmik erkek kısırlığı (CMS) sistemiyle geliştirilen ve Sülfonilüre grubu herbisitlere dayanıklı A (CMS) ve B (maintainer) hatları melezlenmiştir. Elde edilen 31 adet erkek-kısır hibritin süs bitkisi potansiyellerini belirlemek amacıyla; çimlenme süresi ve oranı, dallanma durumu ve pozisyonu, bitki boyu, yaprak büyüklüğü ve rengi, çiçeklenme zamanı, dilsi çiçek özellikleri, polen verimliliği, çiçek tablasının çapı ve duruşu, çiçek sapı uzunluğu ve çapı, dilsi ve disk çiçeklerinin rengi gibi morfolojik özellikleri ve vazo ömrü değerlendirilmiştir. Geliştirilen çeşit adaylarının 9.2 gün ve 14 gün arasında değişen vazo ömrüne sahip olduğu belirlenmiştir. Kıyas amacıyla kullanılan ticari şahit çeşitlerin vazo ömrü ise 8 ve 11 gün arasında bulunmuştur. Bu sonuçlar, herhangi bir vazo çözeltisi kullanılmadan elde edilmiştir. Bu durum, elde edilen çeşit adaylarının kaliteli ve güçlü bir çiçek yapısına sahip olduğunu, genetik olarak üstün ve yüksek pazar potansiyeline sahip olduklarını göstermektedir. Geliştirilen çeşit adaylarından 15 tanesinin dış mekân süs bitkisi ve 12 tanesinin kesme çiçek olarak değerlendirilebileceği ve bodur tipteki dört çeşit adayının ise saksılı süs bitkisi olarak iç mekânlarda ve küçük bahçeler için kullanıma uygun olduğu belirlenmiştir. Geliştirilen hibritlerin dilsi çiçekleri renk açısından melezlemelerde kullanılan ana/baba hatların renkleri ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar ulaşılmak istenen hibrit ayçiçeği dilsi çiçek rengine hangi renge sahip ebeveyn hatların kullanılarak ulaşılacağını ortaya koymuştur. Sarı rengin, turuncu ve limon rengine baskın olduğu, farklı gaillardia tonlarındaki ebeveyn hatların melezlenmesiyle mor, kırmızı, limon ve kayısı rengi gibi çeşitli renk varyasyonlarının elde edildiği tespit edilmiştir. Melezleme çalışmalarında dilsi çiçek renklerinin dağılımı, ebeveyn kombinasyonlarındaki baskın ve çekinik özelliklere göre belirli bir kalıba uymuştur. Sarı renk baskın olup hibritlerde sıklıkla gözlemlenmiştir. Kırmızı, turuncu, limon ve kırmızımsı kahverengi gibi diğer renk grupları ise genotipik olarak resesif olup, çoğu hibritte fenotipik olarak daha az sıklıkla gözlemlenmiştir. Bu çalışma, süs ayçiçeklerinde dilsi çiçek renginin kalıtımıyla ilgili önemli verileri ortaya koymuştur Ayrıca, süs ayçiçeğinde yeni çeşitlerin geliştirilmesi ve pazar talebine uygun renk varyetelerinin elde edilmesi için yürütülen ıslah programlarına katkılar sunacağı düşünülmektedir.
Benzer Tezler
- Molecular evaluation of commercial hybrid sunflower (Helianthus annuus L.) germplasm for fertility restoration genes
Ticari hibrit ayçiçeği (Helianthus annuus L.) germplazmının fertilite restorasyon genleri için moleküler değerlendirilmesi
GÖKTUĞ SERBEZLER
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
BiyomühendislikÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE KARAKAŞ METİN
- Sülfonilüre (SU) grubu herbisit dayanımlı sitoplazmik erkek kısır ve idameci süs ayçiçeği hatlarının geliştirilmesi
Development of sulfonylurea (SU) group herbicide resistant cytoplasmic male sterile and maintenance ornamental sunflower lines
BAHAR SANCAR
Doktora
Türkçe
2024
BiyoteknolojiAkdeniz ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONGÜL SEVER MUTLU
PROF. DR. NEDİM MUTLU
- Mildiyöye (Plasmopara halstedii (Farlow) berlese & de toni) dayanıklı bazı yağlık ayçiçeği ebeveyn hatlarının çoklu dizi (Line x tester) analiz yöntemi ile melez performanslarının belirlenmesi
Determination of hybrid performances of some oil type parent lines of sunflower resistant to downy mildew (Plasmopara halstedii (Farlow) berlese & de toni) by line tester analysis
SEZGİN KIZIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
ZiraatBursa Uludağ ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHİM TANJU GÖKSOY
- Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) kendileme depresyonu ve melez gücü üzerinde bir araştırma
A study on inbreeding depression and heterosis in sunflower (Helianthus annuus L.)
HASAN KAYIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
ZiraatUludağ ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜRRAHİM TANJU GÖKSOY
- Mor havuçta erkek kısır ve fertil hatların moleküler yöntemlerle belirlenmesi
Identification of male sterile and fertile lines in purple carrot by molecular methods
ÜNAL KAL