Felsefi değer bilgisinin mimarlıktaki yeri
The place of philosophical value knowledge in architecture
- Tez No: 943972
- Danışmanlar: PROF. DR. İOANNA KUÇURADİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Mimarlık, Philosophy, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Maltepe Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
21. yüzyıl Türkiye'sindeki mimarlığın durumu, özellikle 6 Şubat 2023 tarihli depremlerde karşılaşılan bilançonun ağırlığı, mimarlığın nasıl bir etkinlik olduğunun sorgulanmasını zorunlu kılmıştır. Böyle durumlar“malumun ilânı”olmakta; en yalın şekliyle, insanları çevresel koşullardan korumak amacıyla mekân yaratma işi olan mimarlığın, temel amacını yerine getiremediğini göstermektedir. Mimarlığa işlevini yeniden kazandırmanın yolu ise, ortaya koyduğu bilgilerle yaşam sorunlarının görülmesini mümkün kılan felsefeden geçmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde, felsefe ile mimarlık arasındaki ilişkinin izleri felsefe tarihi boyunca sürülmüştür. Klasik felsefede, Skolastik felsefede, Modern felsefede ve 20. yüzyıl felsefesinde mimarlığın nasıl bir yer edindiği araştırılmış; Platon, Aristoteles, Kant, Schopenhauer, Hartmann, Heidegger ve Wittgenstein'ın mimarlık anlayışları ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde, mimarlıktaki yaşam sorunlarına kavramsal bir açıklık kazandırılması hedeflenmiştir. İçeriği değer bilgisiyle aydınlatılmış bir“yaşam sorunu”kavramına dayanarak; yaşam sorunlarının ortaya çıktığı insanlararası ilişkiler, bu sorunların çözülmesinde rol oynayan“etik eylem”kavramı, böyle eylemlere duyulan ihtiyacı gösteren dünya sorunları ve bunların insan haklarıyla olan ilgisi incelenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde ise, mimarlığa tür olarak insan, birey ve kişi perspektiflerinden bakılarak, mimarın içinde bulunduğu insanlararası ilişkiler ele alınmıştır. Bu doğrultuda, bu ilişkilerde kendisini gösteren sorunlar saptanmış, bu saptamalardan hareketle nasıl bir mimarlık yapma tarzına ihtiyaç duyulduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tür olarak insan perspektifinden mimarın tarihsel ilişkisinde,“mimarlıkta '-izm'ler”şeklinde kendisini gösteren, yaratmayla ilgili sorunların giderilmesi, mimarlığı bir kişi-üstü değer olarak; birey perspektifinden mimarın toplumsal ilişkisinde,“mimarlıkta insan hakları ihlalleri”şeklinde kendisini gösteren, inşa etmeyle ilgili sorunların giderilmesi, mimarlığı bir kamu hizmeti olarak; kişi perspektifinden mimarın etik ilişkisinde,“mimarlıkta çıkarlar ve değer yargıları”şeklinde kendisini gösteren, değerlendirmeyle ilgili sorunların giderilmesi de, mimarlığı bir“borçluluk”olarak görmeyi sağlar. Söz konusu olan bu üç perspektif, mimarlık etkinliğinin yapısının çözümlenmesini mümkün kılmıştır. Böylece bir insansal etkinlik olarak mimarlığın değerlendirme –anlama, değerini belirleme, değerliliğini belirleme–, yaratma –imgeleme, tasarlama, projelendirme, sınama– ve inşa etme olmak üzere üç adımda ortaya konulduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The state of architecture in 21st century Turkey, especially the gravity of the situation brought to light by the earthquakes on February 6, 2023, has made it necessary to question what kind of an activity architecture is. Such situations are“declaration of the obvious”; in its simplest form, they show that architecture, which is the work of creating spaces to protect people from environmental conditions, cannot fulfill its basic purpose. The way to restore architecture's function lies in philosophy, which, through the knowledge it offers, enables us to see life problems. In the second chapter of the study, the relation between philosophy and architecture is traced throughout the history of philosophy. The place of architecture in classical philosophy, scholastic philosophy, modern philosophy and 20th century philosophy is investigated; the conceptions of architecture of Plato, Aristotle, Kant, Schopenhauer, Hartmann, Heidegger and Wittgenstein are discussed. The aim of the third chapter of the study is to provide conceptual clarity to life problems within architecture. Based on the concept of a 'life problem' whose content is clarified by value knowledge, the following are examined: the interpersonal relationships where these problems emerge, the concept of ethical action in resolving them, the world problems that highlight the need for such action where life problems arise, the concept of ethical action that plays a role in solving these problems, and world problems that require such actions and their relevance to human rights. The fourth chapter delves into the interpersonal relationships of architects, viewing architecture from three perspectives which of the human being as a species, the individual, and the person. In this regard, problems that manifest themselves in these relationships are identified and based on these identifications, an attempt is made to state what kind of architectural practice is needed. In this context, problems arising in these relationships have been stated, and based on these statements, an attempt has been made to define the kind of architectural practice that is needed. Thus, the following results are obtained: From the perspective of the human being, in an architect's“historical relationship”, it can be seen that the occurring problems related with creating, referred as“-isms in architecture”, and the elimination of these problems makes architecture a supra-personal value. From the perspective of the individual, in an architect's“social relationships”, it can be seen that the occurring problems related with constructing, referred as“human rights violations in architecture”, and the elimination of these problems, makes architecture a public service. Last but not least, from the perspective of the person, in an architect's“ethical relationship”, it can be seen that the occurring problems related with evaluating, referred as“interests and value judgments in architecture”, and the elimination of these problems makes architecture an“indebtednesss”. These three perspectives have made it possible to analyze the structure of architectural activity. In this respect, it has been concluded that architecture, as a human activity, is presented in three steps: evaluating, creating –imagining, designing, projecting, testing– and constructing.
Benzer Tezler
- Orijinal kopya bir mimarlığa doğru: Mimarlıkta bir yüzer gösteren
Towards an original-copy architecture: A floating signifier in architecture
ZEYNEP GÜL SÖHMEN TUNAY
- Bodily experience and spatial thinking in architectural design process
Mimari tasarım sürecinde bedensel deneyim ve uzamsal düşünme
SEMA ALAÇAM
Doktora
İngilizce
2014
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLEN ÇAĞDAŞ
- Mimarlıkta nesne yönelimli ilişki modelleri: çağdaş mimarlık denemeleri üzerinden bir tartışma
Object oriented relationship models in architecture: a discussion on contemporary architecture experiments
GİZEM GÜLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN CİRAVOĞLU DEMİRDİZEN
- Mimarlıkta anlam sorununun ontolojik açıdan incelenmesi
An onthological study regarding the question of meaning in architecture
ONUR ARABACIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. BELKIS ULUOĞLU