Geri Dön

Sağlıkta yeni teknolojilerin kullanımı teknoloji kabul modeli ve planlı davranış teorisi özelinde bir alan araştırması

The use of new technologies in healthcare a field study based on the technology acceptance model and the theory of planned behavior

PDF İndir

  1. Tez No: 944005
  2. Yazar: SALİHA NURSAÇ YILDIZ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İLYAS TURĞAY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 104

Özet

Geçmişten günümüze sağlık teknolojilerinde yaşanan dijital dönüşüm, sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştıran ve sağlık sistemlerinin verimliliğini artıran yenilikleri beraberinde getirmiştir. Türkiye'de bu sürecin önemli bir örneği olarak Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) öne çıkmaktadır. Özellikle sağlık hizmetlerine eşit ve zamanında erişim sağlamayı amaçlayan bu sistem, dijital sağlık uygulamalarının benimsenmesinde belirleyici bir rol üstlenmiştir. Bu araştırmada, MHRS kullanıcılarının sistemi kullanma niyetlerini etkileyen faktörler Teknoloji Kabul Modeli (TKM), Planlı Davranış Teorisi (PDT) ve Göreceli Avantaj Teorisi(GAT) çerçevesinde incelenmiştir. Araştırma, İstanbul ilinde ikamet eden ve MHRS'yi kullanan 500 katılımcı ile gerçekleştirilmiş; veriler çevrim içi anket yöntemiyle toplanmıştır. Anket formu, teorik modelde yer alan yapıları ölçecek şekilde yapılandırılmış ve veri seti SmartPLS 4 yazılımı kullanılarak PLS-SEM (Kısmi En Küçük Kareler Yapısal Eşitlik Modellemesi) yöntemiyle analiz edilmiştir. Modelin güvenilirlik ve geçerlilik analizlerinde Cronbach's Alpha, Kompozit Güvenirlik (CR), Ortalama Varyans Açıklaması (AVE), Fornell-Larcker kriteri ve HTMT oranları gibi istatistiksel ölçütler değerlendirilmiş; modelin ölçüm geçerliği ve içsel tutarlılığı başarıyla sağlanmıştır. Yol analizinde 12 doğrudan ve 14 dolaylı hipotez test edilmiş, doğrudan hipotezlerin tamamı desteklenmiş; dolaylı hipotezlerin ise 13'ü desteklenmiş, yalnız 1 tanesi anlamlı bulunmamıştır. Özellikle algılanan fayda, kullanım kolaylığı, özel norm ve tutum gibi faktörlerin kullanma niyeti üzerindeki doğrudan etkileri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Diğer yandan, algılanan davranışsal kontrol değişkeninin doğrudan etkisi sınırlı kalmış; ancak tutum aracılığıyla dolaylı etkisi kısmen desteklenmiştir. Araştırma bulguları, MHRS sisteminin kullanıcılar tarafından benimsendiğini ve olumlu niyetle kullanıldığını ortaya koymaktadır. Ancak sistemin daha kullanıcı dostu hale getirilmesi, erişilebilirliğin artırılması, dijital sağlık okuryazarlığının yaygınlaştırılması ve kullanıcı memnuniyetini artıracak tanıtım çalışmalarının sürdürülmesi önerilmektedir. Elde edilen sonuçlar, dijital sağlık teknolojilerinin toplumsal kabulünü artırmaya yönelik politika ve stratejilerin geliştirilmesine katkı sunmaktadır. Anahtar Kelimeler MHRS, Teknoloji kabul modeli, planlı davranış teorisi, göreceli avantaj, dijital sağlık, PLS-SEM.

Özet (Çeviri)

Over time, the digital transformation in health technologies has introduced innovations that facilitate access to healthcare services and enhance the efficiency of health systems. In Turkey, the Centralized Physician Appointment System (MHRS) stands out as a prominent example of this process. Designed to ensure equal and timely access to healthcare, this system has played a crucial role in the adoption of digital health applications. This study examines the factors influencing users' intentions to use the MHRS system within the frameworks of the Technology Acceptance Model (TAM), the Theory of Planned Behaviour (TPB), and the Theory of Relative Advantage (TRA). The research was conducted with 500 MHRS users residing in Istanbul, and data were collected through an online survey. The questionnaire was designed to measure the constructs defined in the theoretical model, and the data were analyzed using the Partial Least Squares Structural Equation Modelling (PLS-SEM) method via SmartPLS 4 software. Statistical measures such as Cronbach's Alpha, Composite Reliability (CR), Average Variance Extracted (AVE), the Fornell-Larcker criterion, and HTMT ratios were evaluated to assess the model's reliability and validity. The model demonstrated strong measurement validity and internal consistency. The path analysis tested 12 direct and 14 indirect hypotheses. All direct hypotheses were supported, while 13 out of 14 indirect hypotheses were confirmed; only one was not found to be significant. Notably, perceived usefulness, ease of use, subjective norm, and attitude had statistically significant direct effects on the intention to use. In contrast, the direct effect of perceived behavioral control was limited, though its indirect effect through attitude was partially supported. The findings indicate that the MHRS system is well adopted by users and used with positive intent. However, further efforts are recommended to improve user-friendliness, enhance accessibility, promote digital health literacy, and continue initiatives aimed at increasing user satisfaction. These results contribute to the development of policies and strategies that foster the societal acceptance of digital health technologies. Keywords MHRS, Technology acceptance model, theory of planned behavior, relative advantage, digital health, PLS-SEM.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    788543

    Sağlık hizmeti kullanıcılarının e-Nabız kişisel sağlık sistemi kullanım niyetinin teknoloji kabul modeli çerçevesinde incelenmesi

    Examination of health service users' intention to use e-Nabız personal health system within the framework of technology acceptance model

    KEMAL İPEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Sağlık Kurumları YönetimiAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA MANSUR

  2. Tez No

    458391

    Aile hekimleri tarafından kullanılan elektronik reçete sistemi başarısının ölçülmesi ve hekimlerin algısı

    Measuring the success of the electronic prescri̇pti̇on system used by family physicians and the perception of physicians

    ELİFCAN KAÇAMAZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Aile HekimliğiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ÇELİK

  3. Tez No

    575196

    Materiality in doing: Sociomaterial practices and power mechanisms in institutional change

    Yapmanın içindeki materyalite: Kurumsal değişimde sosyomateryal pratikler ve güç mekanizmaları

    KUTAY GÜNEŞTEPE

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesi

    İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DENİZ TUNÇALP

  4. Tez No

    400916

    Scaling-up eutectic freeze crystallization

    Ötektik donma kristalizasyonunda boyut büyütme

    FATMA ELİF GENCELİ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2008

    Kimya MühendisliğiTechnische Universiteit Delft (Delft University of Technology)

    PROF. DR. GEERT JAN WITKAMP

  5. Tez No

    740030

    Recombinant production and characterization of chitinase enzyme from Pseudomonas mandelii KGI_MA19

    Pseudomanas mandelii KGI_MA19 organızmasına ait kitinaz enziminin rekombinant üretimi ve karakterizasyonu

    EMİNE TUĞÇE SARAÇ CEBECİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Biyoteknolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Moleküler Biyoloji-Genetik ve Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEVİN GÜL KARAGÜLER

Geri Dön