Zazaca öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri üzerine fenomenolojik bir çalışma
A phenomenological study on problems encountered in Zazaki teaching and solution suggestions
- Tez No: 944008
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BEDRETTİN BASUĞUY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Zazaca, Öğretim, Okul, Seçmeli Ders, Problem, Çözüm Önerisi, Zaza Language, Teaching, School, Elective Course, Problem, Solution Proposal
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bingöl Üniversitesi
- Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Zaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
Önemli bir kültürel mirasın taşıyıcısı olan Zazaca, yüzyıllarca sözlü gelenekle varlığını sürdürmüştür. Fakat modern eğitim sisteminde resmi olarak yer almaması nedeniyle, yeni nesillere aktarımında ciddi aksamalar yaşamıştır. Bu durum, yalnızca dilin kaybını değil, aynı zamanda o kültüre özgü değerlerin, toplumsal belleğin ve kimlik oluşumunun zayıflamasını da beraberinde getirmiştir. Dolayısıyla dil öğretiminin toplumsal ve kültürel işlevi, eğitim politikaları kapsamında yeniden ele alınması gereken kritik bir konu olarak öne çıkmaktadır. Araştırmada, 2012-2013 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulamaya konulan seçmeli Zazaca ders süreciyle birlikte, Bingöl ilindeki uygulamaların yerinde incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırmanın temel amacı, Zazaca öğretim sürecinde görev yapan öğretmenlerin karşılaştıkları sorunları belirlemek ve öğretmenlerin deneyimlerinden yola çıkarak bu sorunlara yönelik çözüm önerilerini ortaya koymaktır. Literatürde benzer dil öğretim yaklaşımları ve yöntemleri geniş yer bulurken, Zazaca gibi yerel dillerinin öğretiminde yaşanan problemlerin akademik açıdan yeterince incelenmemiş olması, çalışmanın özgünlüğünü ortaya koymaktadır. Bu çalışma, nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji deseninde yapılan bir araştırmadır. Bu desenin seçilmesindeki ana amaç, öğretmenlerin tecrübelerinden yararlanarak Zazaca öğretiminin etkili bir şekilde yapılabilmesi için pratik çözümler geliştirmektir. Araştırmanın katılımcılarını Bingöl ilinde bulunan ortaokul ve Halk Eğitim Merkezlerinde görev yapan Zazaca öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırma katılımcıları amaçlı örneklem yöntemine göre belirlenmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme ve gözlem formları kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, içerik analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma; Zazaca öğretmenleriyle yapılan görüşmeler, sınıf gözlemleri ve doküman analizi gibi nitel yöntemin gerektirdiği araştırma teknikleri kullanılarak yürütülmüştür. Çalışmanın sınırları, sadece bu coğrafi bölgede uygulanan öğretim süreçlerine odaklanması ve öğretmenlerin kişisel deneyimlerine dayalı veriler üzerinden ilerlemesi olarak belirlenmiştir. Böylece elde edilen bulgular; hem öğretmenlerin uygulama sahasındaki zorluklarını hem de mevcut eğitim politikalarının aksayan yönlerini ortaya koyarak, geleceğe yönelik iyileştirme önerilerine zemin hazırlamaktadır. Araştırmanın ortaya koyduğu veriler, sadece eğitimciler ve politika yapıcılar için değil; aynı zamanda kültürel mirasın korunması ve yerel dillerin yaşatılmasına yönelik stratejik planlamalarda da önemli bir referans niteliği taşımaktadır. Bu bağlamda çalışmanın, yerel dillerde eğitiminin geliştirilmesi ve sürdürülebilir kılınması açısından akademik ve pratik katkıları büyük önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
As a significant bearer of cultural heritage, the Zaza language has survived for centuries through oral tradition. However, due to its absence from the formal education system, its transmission to new generations has faced serious disruptions. This situation not only endangers the language itself but also weakens the cultural values, collective memory, and identity formation associated with it. Therefore, the social and cultural function of language education emerges as a critical issue that needs to be reconsidered within the framework of educational policies. The study aims to examine the implementation of the elective Zaza language course, which has been in effect since the 2012–2013 academic year, with a focus on the practices in the province of Bingöl. The primary objective is to identify the challenges faced by teachers involved in Zaza language instruction and, based on their experiences, to propose solution strategies. While similar language teaching approaches and methodologies are well-represented in the literature, the academic examination of challenges specific to the teaching of local languages such as Zaza remains insufficient, underscoring the originality of this study. This research employs a qualitative research design, specifically a phenomenological approach. The main rationale for selecting this approach is to develop practical solutions for effective Zaza language instruction based on teachers' experiences. The study participants consist of Zaza language teachers working in middle schools and Public Education Centers in Bingöl. Participants were selected through purposive sampling. Data collection involved semi-structured interviews and observation forms developed by the researcher, and the gathered data were analyzed using content analysis. The research was conducted using qualitative methods, including interviews with Zaza language teachers, classroom observations, and document analysis. The study is limited to the teaching processes implemented in this particular geographical region and relies on data derived from teachers' personal experiences. Consequently, the findings highlight both the challenges faced by teachers in practice and the inadequacies of current educational policies, thereby laying the groundwork for future improvements. The findings of this research serve as a valuable reference not only for educators and policymakers but also for strategic planning aimed at preserving cultural heritage and sustaining local languages. In this context, the study holds significant academic and practical contributions to the development and sustainability of education in local languages.
Benzer Tezler
- Mewlîd û Eqîde yê Mela Muhemmedê Muradanî
Mela Muhemmedê Muradanî'nin Mevlîd û Eqîde adlı eseri
MEHMET ERDOĞMUŞ
Yüksek Lisans
Zazaca
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiZaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEDRETTİN BASUĞUY
- Eqîdenameyo Zazakî yê Mela Mehemedê Hezanîyî (Metno transkrîbekerde, wekenitiş û açarnayîş
Mela Mehemedê Hezanî'nin Zazaca akaidnamesi (Transkripsiyonlu metin, inceleme ve çeviri)
METİN ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Zazaca
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiZaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NUSRETTİN BOLELLİ
- Zazakî de zerfî û goreyê raweyan şuxulnayîşê zerfan
Zazacada zarflar ve zarfların kiplere göre kullanımı
ŞAHAP LAÇİN
Yüksek Lisans
Zazaca
2018
DilbilimBingöl ÜniversitesiZaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÇİFTCİ
- Hîkayeyê Roşan Lezgînî de awanî û tema
Roşan Lezgin'in hikayelerinde yapı ve tema
MİHRİBAN SUBAŞI
Yüksek Lisans
Zazaca
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiZaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEBİ BUTASIM
- Eleviyanê Zazaunê Dêrsımi de itıqat u ritueli
Dersim Zaza Alevilerinde inanç ve ritüeller
HIDIR SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Zazaca
2020
DinBingöl ÜniversitesiZaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÇİFTCİ