Cami yapılarının algısal değerlendirmelerinde kültürlerarası farklılıkların incelenmesi
Examination of cross cultural differences in perceptual evaluations of mosques
- Tez No: 944758
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞEN ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Bu tez çalışması, farklı kültürlere sahip ve farklı coğrafyada yaşamakta olan kullanıcıların günümüz cami tasarımlarının algılanmasında beğeni, karmaşıklık, etkileyicilik ve aşinalık bilişsel değerlendirmeleri üzerinden oluşturduğu etkilerine odaklanmış olup; farklı stillere sahip camilerin ana ibadet alanı olan harim mekânı örnekleri üzerinden kültürlerarası perspektifte tercihlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, araştırma evreni olarak Malezya ve Türkiye'de yaşamakta olan halk grupları araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırma ortamı olarak yine Malezya ve Türkiye'de bulunan ve 2000 yılı sonrası inşa edilmiş camiler değerlendirilmiştir. Anket çalışmasının oluşturulabilmesi amacıyla öncelikle Malezya'dan on ve Türkiye'den dokuz olmak üzere alanında uzman toplam 19 öğretim üyesi tarafından çalışma kapsamına alınabilecek camilerin belirlenmesi ve bu camileri ifade eden stilleri ile gruplandırılması sağlanmıştır. Uzman grup tarafından Malezya'dan sekiz, Türkiye'den sekiz adet olmak üzere toplam 16 adet cami modern, geleneksel ve karma başlıkları altında gruplandırılarak çalışmaya dahil edilmiştir. Tez çalışması kapsamında, Malezya'dan 391, Türkiye'den 405 katılımcı olmak üzere toplamda 796 katılımcıdan kendilerine gösterilen 16 adet cami görselini, Beğeni başlığı altında beğendim/beğenmedim, huzur verici/rahatsız edici ve ziyaret etmek isterim/istemem; Karmaşıklık başlığı altında sade/karmaşık; Etkileyicilik başlığı altında etkileyici/sıradan ve Aşinalık başlığı altında tanıdık/yabancı sıfat çiftleri üzerinden değerlendirmeleri istenmiştir. Elde edilen veriler, IBM SPSS Statistics 26.0 programı yardımı ile analiz edilmiş olup; kültürlerarası perspektifte ve ayrıca kültürlerin kendi içinde karşılaştırmalı analiz yöntemleri ile çözümlenmiş ve iki kültür arasında algısal değerlendirmelerde bir kısmı benzer olmak üzere farklılıklar tespit edilmiştir. Bulgular değerlendirildiğinde, Malezyalı ve Türk katılımcıların genel olarak geleneksel stilde tasarlanan camilere yönelik beğeni, aşinalık ve etkileyicilik değerlendirmelerinde daha olumlu bir yaklaşım gösterdiklerini; ancak karma ve modern camilere göre daha karmaşık algıladıklarını göstermiştir. Buna ek olarak, Malezyalı katılımcıların tüm cami tasarımlarına Türk katılımcılara göre daha olumlu yaklaştığı görülmüştür. Bununla birlikte, erkek katılımcıların modern stilde tasarlanmış camileri daha olumlu değerlendirmelerine karşın, kadın ve erkek katılımcıların geleneksel ve karma stilde tasarlanmış camileri benzer doğrultuda değerlendirdikleri; genç katılımcıların ise iki ülkede de orta yaş ve yaşlı katılımcılara göre cami tasarımlarına daha olumlu yaklaştığı görülmüştür. Sonuç olarak, gelecekte tasarlanacak camilerde söz sahibi olan karar mercilerinin, yerel kültür ve değerleri dikkate almasının ve mimari çözümlerin kullanıcı odaklı geliştirilmesinin faydalı olduğu önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis focuses on different styles of contemporary mosque main prayer hall designs' cognitive evaluations of liking, complexity, impressiveness, and familiarity among users of diverse cultures from different geographical locations by identifying their preferences from cross-cultural perspective. For this purpose, the population of the study consisted of groups living in Malaysia and Türkiye. Mosques constructed after 2000 in both Malaysia and Türkiye were also considered as the research setting. With this objective, the population of the study consisted of public living in Malaysia and Türkiye and the mosques constructed after 2000 in both Malaysia and Türkiye are also considered as the research setting. In order to develop the questionnaire, 19 academic experts (ten experts from Malaysia, nine experts from Türkiye) identified the mosques and grouped them according to their representative styles. A total of 16 mosques, eight from Malaysia and eight from Türkiye, were included in the study, classified under the main styles of modern, traditional, and mixed. Within the scope of this thesis, a total of 796 participants _391 from Malaysia and 405 from Türkiye_ were asked to evaluate 16 mosque images using the following adjective pairs: like/dislike, peaceful/disturbing, and like to visit/not like to visit under Liking perceptual variable; simple/complex under Complexity perceptual variable; impressive/ordinary under Impressiveness perceptual variable; and familiar/unfamiliar under Familiarity perceptual variable. The data obtained were analysed using IBM SPSS Statistics 26.0 programme and examined from a cross-cultural perspective as well as through comparative analysis within cultures themselves in which some differences with certain similarities, in perceptual evaluations between the two cultures were identified. The findings indicates that Malaysian and Turkish participants generally expressed more positive attitudes towards mosques designed in traditional style in terms of liking, familiarity, and impressiveness, but perceived them as more complex compared to mixed and modern style mosques. Furthermore, Malaysian participants are found to have more positive attitudes towards all mosque designs than Turkish participants. Additionally, it has been seen that while male participants evaluated mosques designed in modern styles more positively, both male and female participants evaluated mosques designed in traditional and mixed styles similarly, with younger participants having a more positive attitude toward mosque designs than middle-aged and older participants in both countries. In conclusion, this study recommends that decision makers involved in mosque designs should consider local culture and values and develop user centred for future architectural solutions.
Benzer Tezler
- Camilerde kullanıma yönelik problemlerin saptanması:ankara çukurambar örnekleri
Determination of problems for use in mosque: ankaraçukurambar case
SARİYE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkGazi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDURRAHMAN YAĞMUR TOPRAKLI
- Antik dönemden günümüze mimari mekan anlayışı; Behruz Çinici ve Şevki Vanlı eserlerinin mekanın algılanmasını sağlayan ögeler açısından irdelenmesi
The architectural perfection of space from ancient age till now; examining the building examples of Behruz Çinici and Şevki Vanlı in terms of components affecting the perception of the space
ÖZLEM DURMAZ IRMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Güzel SanatlarAkdeniz ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE GÜL GÜZEL
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- The syntactic analysis of religious buildings in the Kuzguncuk district
Kuzguncuk semtindeki dini binaların sözdizimsel analizi
İREM EZGİ ÇİFTÇİ
- Organize sanayi bölgelerindeki cami yapılarının strüktürel mekansal litürjik öğe analizi: Kocaeli örneği
Structural spatial liturgical item analysis of mosque in organized industrial zones: Kocaeli̇ example
CEYDA NUR TAŞÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkGebze Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM TÜRKERİ
