Olası bir İstanbul depreminin turist davranışı üzerindeki etkisinin araştırılması
Research on the effect of a possible İstanbul earthquake on tourist behaviour
- Tez No: 944872
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE DİLEK DARBY, DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN BALYEMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Büyükşehir Planlaması ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Deprem, ülkemizde en fazla felakete yol açan afetlerin başında gelmektedir. Bu afetler sonucunda ekonomi ciddi şekilde zarar görmekte; 1990'lı yıllardan günümüze kadar meydana gelen depremlerde Türkiye'nin toplam ekonomik kaybı yaklaşık 82 milyar dolar olarak hesaplanmaktadır. Depremlerin yol açtığı kayıplar arasında turizm sektörü de önemli bir yer tutmaktadır. 1999 Kocaeli Depremi'nde yabancı turist kaybı %20 oranında gerçekleşirken, 2023 Şubat ayında meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremde turistik tesislerin toplam hasar maliyeti 114 milyon dolar olarak açıklanmıştır. Turizm, küresel ekonomide gayrisafi millî hasılanın (GSMH) yaklaşık %10'unu oluşturmaktadır. Türkiye'de ise bu oran %12 civarındadır. İstanbul, ülkemizin turizm sektörünün en önemli merkezi konumundadır. 2024 yılı verilerine göre Türkiye'ye gelen turistlerin %35'i İstanbul'u ziyaret etmektedir. Bu turistlerin büyük çoğunluğu ise Tarihi Yarımada'da konaklamayı tercih etmektedir. Olası bir İstanbul depreminde, özellikle bu bölgedeki tarihi ve kültürel varlıkların zarar görme ihtimali ile turistler üzerindeki olası olumsuz etkiler önemli bir sorun teşkil etmektedir. Bu araştırma, tarihsel olarak büyük depremler yaşamış ve günümüzde de yüksek deprem riski taşıyan, ekonomik ve turistik açıdan merkezi bir şehir olan İstanbul'da gerçekleştirilmiştir. Saha olarak turistlerin yoğunlukla bulunduğu Tarihi Yarımada'da yer alan Çemberlitaş ve Sultanahmet meydanları seçilmiştir. Çalışmanın başlangıcında, özellikle 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli büyük depremin ardından, turistlerin Türkiye'ye yönelik bakış açılarında, deprem riski algısının artmış olabileceği ve bunun kısa vadede bile olsa davranışlarını etkileyebileceği varsayılmıştır. Bu bağlamda, turistlerin artan risk algılarının hem seyahat tercihlerini hem de ilgili kurum ve işletmelerin afetlere hazırlık çalışmalarını şekillendirebileceği düşünülmüştür. Ancak araştırma sonuçları, turistlerin risk algısının ne 6 Şubat depreminden ne olası bir İstanbul depreminden ne de 1999 Marmara depreminden etkilendiğini ortaya koymuştur. Depremlerin, turistlerin seyahat kararlarında doğrudan belirleyici bir unsur olmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte, turistlerin büyük çoğunluğunun hem konaklama tesislerinde hem de şehir genelinde depreme karşı hazırlıklı olunması gerektiğini düşündüğü ve böyle bir hazırlık talep ettiği görülmüştür. Ancak bu beklenti, seyahat tercihlerini doğrudan etkileyen bir unsur olarak öne çıkmamıştır. Doğal afetlerin ve risk algısının turizm sektörüne yansımaları detaylı bir şekilde ele alınmış; sürdürülebilir ve dirençli bir turizm sektörü oluşturmak adına öneriler sunulmuştur. Elde edilen veriler, gruplar arasındaki anlamlı farklılıkları belirlemek amacıyla Kruskal-Wallis testi ile analiz edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Earthquakes are among the most devastating disasters in Türkiye, causing severe economic damage. From the 1990s to the present, the total economic loss caused by earthquakes in the country is estimated at approximately 82 billion USD. The tourism sector has also been significantly affected. In the 1999 Kocaeli Earthquake, the loss of foreign tourists reached 20%, while the February 2023 Kahramanmaraş-centered earthquake resulted in a reported 114 million USD in damage to tourism facilities. Tourism accounts for about 10% of global GDP, while in Türkiye, it contributes around 12%. Istanbul is the country's most important tourism hub. According to 2024 data, 35% of tourists visiting Türkiye came to Istanbul, with the majority preferring accommodation in the city's historical core—the Historic Peninsula. In the event of a major earthquake, this area's cultural heritage and tourist population are at significant risk. This study was conducted in Istanbul, a city that has historically experienced major earthquakes, currently faces high seismic risk, and holds central economic and touristic importance. The fieldwork was carried out in the Historic Peninsula, specifically in Çemberlitaş and Sultanahmet Squares, which are highly frequented by tourists. At the outset, it was anticipated that the massive February 6, 2023 earthquake would have heightened tourists' perception of earthquake risk in Türkiye, possibly influencing their behaviors in the short term. It was also expected that an increase in this perception might reflect in travel patterns and contribute to the preparedness efforts of tourism stakeholders. However, the research findings revealed that tourists' risk perception was not significantly influenced by the February 6 earthquake, a potential Istanbul earthquake, or the 1999 Marmara Earthquake. These events were not found to have a direct impact on tourists' travel decisions. Nevertheless, a majority of tourists expressed that both accommodation facilities and the city in general should be better prepared for potential earthquakes. Although such preparedness is desired, it does not appear to play a decisive role in their travel behavior. The study explores in detail the relationship between natural disasters, risk perception, and tourism, and offers recommendations for developing a more sustainable and resilient tourism sector. The collected data were analyzed using the Kruskal-Wallis test to assess statistically significant differences between groups.
Benzer Tezler
- Potential implications of sea-level rise in Türkiye and its vicinity
Türkiye ve çevresinde deniz seviyesi yükselmesinin olası etkileri
EBRU ALABAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Deniz Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KARACA
DR. METİN BAYKARA
- İstanbul'da beklenen MW 7.5 büyüklüğündeki depremin ardından kurulacak yiyecek tedarik zincirinin ajan tabanlı benzetimle analizi
Analysis of food supply chain to be established after the expected MW 7.5 earthquake in Istanbul with agent based simulation
FURKAN ONUR USLUER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EkonometriBursa Uludağ ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARZU EREN ŞENARAS
- Olası İstanbul depreminin Marmara Bölgesinde sanayi sektörüne etkisi
The affect of a major earthquake in İstanbul at Marmara Region' s industrial sector
FAHRİ ALTINGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Kamu Yönetimiİstanbul ÜniversitesiTeknoloji ve Sanayi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULKADİR TUNA
- İstanbul'da PS logu ile belirlenmiş karakteristik zeminlerin deprem tepki spektrumlarının incelenmesi
Study of earthquake response spectrums of characteristic soils determined by PS loggings in İstanbul
SERHAT TOMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HALUK EYİDOĞAN
- Analyzing the dynamic impacts of the expected Istanbul earthquake on the economy of Istanbul via system dynamics
Beklenen İstanbul depreminin İstanbul ekonomisi üzerindeki dinamik etkilerinin sistem dinamiği aracılığıyla incelenmesi
ÇAĞLA ALPARSLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiYeditepe ÜniversitesiEndüstri ve Sistemler Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EYLÜL DAMLA GÖNÜL SEZER
DR. ÖĞR. ÜYESİ DUYGUN FATİH DEMİREL