Firdevsî-i Rûmî Süleymân-nâme-i Kebîr 56. cilt (İnceleme-metin)
Firdevsî-i Rûmî Süleymân-nâme-i Kebîr volume 56 (Examina-tion-text)
- Tez No: 944961
- Danışmanlar: PROF. DR. NAZMİ ÖZEROL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Firdevsî-i Rûmî, Süleymân-nâme-i Kebîr, transliteration, analysis
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 438
Özet
Bu çalışmada, dönemin en çok eser veren sanatçılarından ve tarihçilerinden biri kabul edilen Firdevsî-i Rûmî'nin 81 ciltlik Süleymân-nâme-i Kebîr adlı eserinin 56. cildi transkribe edilerek günümüz alfabesine aktarılmış ve incelemesi yapılmıştır. Eserin transkripsiyonunda ve incelenmesinde, Topkapı Sarayı Müzesi Yazma Eserler Kütüp-hanesi bulunan ve tespit edilen tek nüsha olan Hazine 1533'te kayıtlı nüsha kullanıl-mıştır. Süleymân-nâme, nesir üzerine bina edilmekle birlikte manzum-mensur karşık yazılmış bir eserdir. Hz. Süleyman'ın hayatını destansı ve efsanevi bir şekilde anlatan eser; tıp, tarih, mitoloji, felsefe, geometri, yıldız ilmi, mimari gibi çeşitli konularda bilgiler vermektedir. Bu yönüyle ansiklopedik bir eser vasfı taşımaktadır. Eski Türk edebiyatına kaynaklık edebilecek bilgiler vermesi, eseri Eski Türk edebiyatı açısından önemli kılmaktadır. Eski Anadolu Türkçesi döneminin dil özellikleriyle kaleme alınan Süleymân-nâme, Türkçenin zenginliğini göstermesi bakımından da Türk dili açısından için önemli bir eserdir. Bu çalışma, giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde Firdevsî'nin hayatı, edebî şahsiyeti ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde metnin üslûp özellikleri ele alınmış; eserde yer alan arkaik kelimeler, deyim ve atasözleri incelenmiştir. İkinci bölümde eserin muhtevası incelenmiştir. Dinî ve tarihî unsurlar, kozmik âlem, insan ve insan dışındaki topluluklar, hayvanlar, mekânlar ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise metnin imlâ özellikleri üzerinde durulmuş; eserin dil yapısı, Eski Anadolu Türkçesi dil özellikleri bağlamında incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise Süleymân-nâme'nin 56. cildinin çeviri yazısı yapılmıştır. Anlatılan hikâyeler, beş ana başlıkta toplanmış ve bunların alt başlıkları verilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular, sonuç bölümünde değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the 56th volume of Süleymân-nâme-i Kebîr, a monumental work by Fir-devsî-i Rûmî-one of the most prolific authors and historians of the late 15th and early 16th centuries-has been transcribed into the modern Turkish alphabet and analyzed. For this examination, the only known copy of the work, registered as Hazine 1533 and housed in the Topkapı Palace Museum Manuscript Library, was utilized. Firdevsî-i Rûmî lived during the second half of the 15th century and the first half of the 16th century. His renown primarily stems from Süleymân-nâme-i Kebîr, a volu-minous composition consisting of 81 volumes. The work is written in the linguistic features of the Old Anatolian Turkish period and is encyclopedic in nature, encompas-sing a broad range of subjects including medicine, history, mythology, philosophy, geometry, astrology, and architecture. This dissertation consists of an introduction and four main chapters. The intro-duction provides information on Firdevsî's life, literary identity, and works. The first chapter addresses the linguistic and stylistic characteristics of the text, focusing on archaic words, idioms, and proverbs present in the manuscript. The second chapter explores the content of the work, analyzing religious and historical elements, the cos-mic realm, humans and non-human entities, animals, and locations. The third chapter examines the orthographic features of the text and analyzes its linguistic structure in the context of Old Anatolian Turkish. In the fourth chapter, the transliteration of the 56th volume of Süleymân-nâme is presented. The stories narrated in the volume are grouped under five main headings, each accompanied by subheadings. The findings of the study are evaluated in the conclusion section.
Benzer Tezler
- Firdevsî-i Rûmi Süleyman-nâme (56. cilt) İnceleme-transkripsiyonlu metin
Firdevsî-i Rûmi Süleyman-name (volume 56) Review text with transcripted
ÖMER EREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İHSAN ŞEHİTOĞLU
- Firdevsî-i Rûmî Süleymân-nâme-i Kebîr 55. cilt (İnceleme-metin-dizin)
Firdevsî-i Rûmî Süleymân-nâme-i Kebîr volume 55 (Review-text-index)
METEHAN YÜCETÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HULUSİ EREN
- Firdevsî-i Rûmî Süleymân-nâme-i Kebîr-34-35. ciltler (İnceleme-tenkitli metin-dizin)
Firdevsî-i Rûmî Süleyman-nâme-i Kebîr 34-35. ciltler (Analysis-criticizing text-concordance)
HULUSİ EREN
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ
- Firdevsî-i Rûmî Süleymân-nâme-i Kebîr 78. cilt (İnceleme-metin-dizin)
Firdevsî-i Rûmi Süleymân-nâme-i Kebîr volume 78 (Review, text, index)
ABDULSAMET DEMİRBAĞ
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHİR SELÇUK
- Firdevsî-i Rûmî Süleymân-nâme-i kebîr 11.,12.,13. ciltler (İnceleme-metin)
Firdevsî-i Rumi-Suleyman-name-i Kebir 11, 12, 13. Volumes (Analysis- edition)
NECMİYE ÖZBEK ARSLAN
Doktora
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ