İslam İşbirliği Teşkilatı ülkelerinin ithalatında kaynak ülke çeşitlendirmesinin yoğunlaşma oranı, Herfindahl-Hirschman ve entropi endeksleri aracılığıyla ölçümü
Concentration rate of source country diversification in imports of Organization of Islamic Cooperation countries, measured by Herfindahl-Hirschman and entropy indices
- Tez No: 945003
- Danışmanlar: PROF. DR. SERKAN DİLEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Küresel ticaret sisteminde artan jeopolitik gerilimler, arz zinciri kesintileri ve ekonomik belirsizlikler, ülkelerin ithalat yapılarında kaynak ülke çeşitliliğinin önemini giderek artırmaktadır. Özellikle dış şoklara karşı dirençli ve sürdürülebilir bir ticaret yapısı inşa etme çabaları, gelişmekte olan ülkeler açısından stratejik bir gereklilik hâline gelmiştir. Bu bağlamda, ithalatın belirli ülkelere yoğunlaşması, ekonomik güvenlik açısından önemli bir kırılganlık kaynağı olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışma, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyesi ülkelerin ithalatında kaynak ülke çeşitlendirme düzeyini ölçmeyi ve ülkeler arası yoğunlaşma oranlarını karşılaştırmalı olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın kapsamını, 2014-2023 yılları arasında ithalat verilerine eksiksiz biçimde erişilebilen İİT üyesi 31 ülkeye ait ithalat verileri oluşturmaktadır. Söz konusu veriler Trade Map veri tabanından temin edilmiştir. Araştırmada kullanılan yöntemler arasında Herfindahl-Hirschman Endeksi (HHI), Entropi Endeksi (EI), CR4ve CR8 yoğunlaşma oranları yer almaktadır. Bu endeksler aracılığıyla, her ülkenin ithalatının ne derece çeşitlendiği ya da birkaç ülkeye bağımlı olup olmadığı yıllar bazında analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, Türkmenistan, Somali, Kırgızistan gibi ülkelerin yüksek yoğunlaşma düzeyine sahip olduğunu, buna karşın Tunus, Fas, Ürdün gibi ülkelerde orta ya da düşük yoğunlaşma düzeylerinin daha yaygın olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, sömürge geçmişine sahip ülkelerde yoğunlaşma oranlarının yüksek seyretmesi dikkat çekici bir bulgu olarak değerlendirilmektedir. Çalışma, İİT ülkelerinde uzun vadeli ve yapısal nitelikli çeşitlendirme stratejilerine ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Geopolitical tensions, supply chain disruptions, and increasing economic uncertainties in global trade have made source country diversification in imports a critical issue for many economies. Especially for developing countries, building a resilient and sustainable trade structure is no longer optional but a strategic imperative. In this context, import dependence on a limited number of countries poses a significant risk to economic security. This study aims to measure the level of source country diversification in the imports of the member states of the Organisation of Islamic Cooperation (OIC) and to comparatively analyse import concentration levels among these countries. The scope of the study includes the import data of 31 member countries of the OIC for which complete data were available for the period between 2014 and 2023. The data were obtained from the Trade Map database. The methodological framework includes the Herfindahl-Hirschman Index (HHI), Entropy Index (EI), CR4, and CR8 concentration ratios. These indices are used to assess the extent to which each country's imports are diversified or concentrated over time. The findings reveal that countries such as Turkmenistan, Somalia, and Kyrgyzstan exhibit high levels of import concentration, whereas Tunisia, Morocco, and Jordan display moderate or low concentration levels. Furthermore, the fact that countries with a colonial past tend to show higher concentration levels is identified as a notable pattern. The study concludes that many OIC countries face structural imbalances in their import portfolios and that long-term and structural strategies for source country diversification are essential.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin İslam İşbirliği Teşkilatı ülkeleri ile karşılıklı ticaretinin çekim modeli yaklaşımı ile analizi
Analysis with Turkish Islamic countries with mutual cooperation model approach shots of trade
SEDA BENEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU KILINÇ SAVRUL
- İslam İşbirliği Teşkilatına üye olan ülkelerin veri zarflama analizi ve TOPSİS yöntemiyle karşılaştırılması: Türkiye'nin yeri
Comparision of data envelopment analysis and TOPSİS method of organi̇zation of the İslamic Conference Countries: Turkey's place
HAKAN SEVGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EkonometriPamukkale ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ATALAY ÇAĞLAR
- İslam ülkelerinin güvenlik sorunları ve İslam İşbirliği Teşkilatı
Security problems of Islamic countries and Organization of Islamic Cooperation
HATİCE DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Uluslararası İlişkilerİnönü ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİKRET BİRDİŞLİ
- Türkiye'nin dış politikasında İslam İşbirliği Teşkilatı (1969-2012)
The Organisation of Islamic Cooperation in foreign policy of Turkey (1969-2012)
ABDULRAHMAN İLHAN
Doktora
Türkçe
2019
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAYİM TÜRKMAN
- İslam ülkeleri arasında ticaretin geliştirilmesinde 'Çok Taraflı Kliring Birliği' projesinin rolü ve önemi
Başlık çevirisi yok
BURHAN AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiMarmara ÜniversitesiOrtadoğu Ekonomi Politiği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUZAFFER KOÇ