Kentsel yayılımın eko-çevresel değerlendirilmesi için yeni bir yaklaşım: Herat şehri (Afganistan) örneği
A new approach for eco-environmental evaluation of urban sprawl: a case of herat city, Afghanistan
- Tez No: 945178
- Danışmanlar: PROF. DR. FEVZİ KARSLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 174
Özet
Kentsel yayılma, Afganistan gibi gelişmekte olan ülkelerdeki kentsel ekosistemler için önemli zorluklar oluşturmaktadır. Kentsel genişleme yaşam koşullarını iyileştirirken, aynı zamanda çevresel bozulmaya da yol açmakta ve kalkınma ile ekolojik koruma arasında denge sağlamak için sürdürülebilir çözümlere duyulan acil ihtiyacı vurgulamaktadır. Bu nedenle, bu çalışma, 2000, 2013 ve 2024 yıllarında Herat'ın ekolojik durumu üzerindeki kentsel yayılmanın etkisini Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve uzaktan algılama teknikleri kullanarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Arazi kullanım sınıflandırması, Destek Vektör Makinesi (SVM), Rastgele Orman (RF) ve Sınıflandırma ve Regresyon Ağacı (CART) makine öğrenimi algoritmaları kullanılarak gerçekleştirilmiş olup, RF en yüksek doğruluğu göstermiştir. Kentsel genişleme hızı, Kentsel Genişleme Yoğunluk Endeksi kullanılarak ölçülmüş, kentsel yayılma ise Göreceli Shannon Entropisi ile değerlendirilmiştir. Ekolojik durumu değerlendirmek için, Bilinen Granülasyon Entropisi (KGE), Kapsamlı Mesafe Tabanlı Sıralama (COBRA) ve İdeal Çözüme Benzerlik Yoluyla Sıralama Tercihi Tekniği (TOPSIS) algoritmaları entegre edilerek sekiz ekolojik parametre (yeşillik, nem, ısı, yapılaşma, aerosoller, gece ışıkları, bitki terlemesi ve brüt birincil üretim) kullanılarak yeni bir Ortalama Uzaktan Algılama Ekolojik İndeksi (MRSEI) geliştirilmiştir. MRSEI'nin performansı, Temel Bileşen Analizi (PCA) ile değerlendirilmiştir. Bulgular, güneydoğu hariç tüm yönlerde ekolojik kalitenin düştüğünü, güneydoğunun ise çalışma dönemi boyunca mükemmel durumunu koruduğunu ortaya koymaktadır. Kentsel yayılma ile kentsel ekolojik sağlık arasında negatif bir ilişki tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Urban sprawl poses significant challenges to urban ecosystems in developing countries like Afghanistan. While urban expansion improves living conditions, it also leads to environmental degradation, highlighting the urgent need for sustainable solutions to balance development with ecological preservation. Therefore, this study aims to assess the impact of urban sprawl on Herat's ecological status in 2000, 2013, and 2024 using Geographic Information Systems (GIS) and remote sensing techniques. Land-use classification was performed using Support Vector Machine (SVM), Random Forest (RF), and Classification and Regression Tree (CART) machine learning algorithms, with RF demonstrating the highest accuracy. Urban expansion speed was quantified using the Urban Expansion Intensity Index, while Relative Shannon's Entropy was employed to measure urban sprawl. To evaluate ecological status, a novel Mean Remote Sensing Ecological Index (MRSEI) was developed by integrating Known Granulation Entropy (KGE), Comprehensive Distance-Based Ranking (COBRA), and the Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) algorithms with eight ecological parameters: greenness, wetness, heat, built-up areas, aerosols, nighttime light, vegetation transpiration, and gross primary productivity. The Principal Component Analysis (PCA) was used to evaluate the performance of the MRSEI. The findings reveal a decline in ecological quality across all directions except the southeast, which maintained excellent status throughout the study period. A negative correlation was identified between urban sprawl and urban ecological health. To mitigate urbanization's adverse effects, local authorities must prioritize conserving green spaces, water bodies, and sustainable resource management.
Benzer Tezler
- Süleymaniye'de kentsel yayılımın ve tarımsal alanların kaybının uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanarak belirlenmesi
Determination of urban expansion and loss of agricultural lands in Sulaymaniyah using remote sensing and geographic information systems (GIS)
SARKAWT HAMAKHRSHEED AHMED
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatHarran ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR SÜRÜCÜ
- Nilüfer çayı'nın karakter analizi ve Bursa kentinin yeşil ağ sistemi ile ilişkisi kapsamında tasarım stratejilerinin geliştirilmesi
An analysis the character of Nilufer stream and a design model proposal in the scope of the relationship of the city of Bursa with the green network system
MERVE DİLMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Peyzaj MimarlığıBursa Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL SAYAN ATANUR
DOÇ. DR. FATMA AYÇİM TÜRER BAŞKAYA
- Ekosistem hizmetleri odaklı kent modeli tasarımı
Design of an urban model focused on ecosystem services
FIRAT ÇAĞLAR YILMAZ
Doktora
Türkçe
2021
Peyzaj MimarlığıAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRAN ŞAHİN
- Uyarlanabilir yeniden kullanımın yeşil metamorfozu: Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası Pamuk Ambarı binası
The green metamorphosis of adaptive reuse: The cotton warehouse building of the Sumerbank Kayseri Textile Factory
ŞEREF ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkEskişehir Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET İNCEOĞLU
- Düzce kent merkezi yeşil altyapı bileşenlerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi
The determination and evaluation of green infrastructure components on Duzce urban center
HAYRİYE TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Peyzaj MimarlığıDüzce ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYBİKE AYFER KARADAĞ