Artımlı inovasyon bağlamında ürünün görsel yeniliğine verilen tüketici tepkileri
An examination of consumer responses to visual product newness in the context of incremental innovation
- Tez No: 945190
- Danışmanlar: PROF. DR. HIZIR TENGÜZ ÜNSAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
Bu doktora tezi, artımlı tasarım inovasyonu bağlamında ürünlerin görsel yeniliğine verilen tüketici tepkilerini, elektrikli küçük ev aletleri üzerinden incelemektedir. Günümüz e-ticaret ortamında ürünlerin sanal vitrinlerdeki ilk görsel izleniminin önemi büyüktür; zira tüketiciler sadece birer alıcı olmaktan çıkıp, ürünlerin görsel özelliklerini de“tüketen”özneler haline gelmişlerdir. Bu bağlamda, ürünün görsel tasarımı, rekabetin yoğun olduğu sektörlerde dikkat çekicilik ve farklılaşma açısından kritik bir rol oynamaktadır. Çalışma, benzer biçimsel ve işlevsel özelliklere sahip ürünler arasındaki görsel ayırt ediciliğin nasıl oluştuğunu, tüketicilerin ürün yeniliğini hangi biçimsel unsurlarla ilişkilendirdiğini ve ürünleri nasıl değerlendirdiğini araştırmaktadır. Ürün görünümünden alınan estetik haz, birlik, çeşitlilik, tipiklik gibi alt kavramlarla birlikte ele alınmış, bu özelliklerin algılanan yenilik üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırma, nitel ve nicel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma desenle yapılandırılmıştır. Katılımcılara farklı ürün kategorilerinden seçilen küçük ev aletlerine (elektrikli cezve, Türk kahvesi makinesi ve elektrikli çaydanlık) ait görsel temsiller sunulmuş, katılımcılardan sesli düşünme protokolü aracılığıyla değerlendirmeler ve sıralamalar yapmaları istenmiştir. Nicel veri ise“Estetik Haz ve Belirleyicileri Ölçeği”kullanılarak toplanmıştır. Nitel bulgular, tüketicilerin yenilik değerlendirmelerini, ürünlerin kategorizasyonu, dikkat çekiciliği, benzerliği ve ayırt ediciliği gibi unsurlar üzerinden yaptığını ortaya koymuştur. Bulgular, ürün görünümünün sadece estetik bir unsur değil, aynı zamanda işlevsel ve sembolik anlamlar taşıyan çok katmanlı bir iletişim aracı olduğunu göstermektedir. Tüketiciler, ürün görünümünü sadece görsel beğeni üzerinden değil, aynı zamanda ürüne dair geçmiş deneyim, kullanım kolaylığı, performans kalitesi ve teknolojik üstünlük gibi unsurlar üzerinden değerlendirmektedir. Görsel olarak yenilikçi bulunan ürünlerin, tüketici tarafından daha dikkat çekici, anlamlı ve tercih edilir bulunduğu saptanmıştır. Nicel bulgular ise algılanan yenilik ile estetik haz arasında güçlü, pozitif bir ilişki olduğunu doğrulamıştır. Diğer bir deyişle, ürünün algılanan yenilik düzeyi arttıkça, estetik haz da artmaktadır. Bu ilişki, ürün kategorilerine göre farklılık göstermekle birlikte, tüm kategorilerde anlamlı bulunmuştur. Özellikle çeşitlilik algısının yenilik üzerinde güçlü bir etkiye sahip olduğu ve hem çeşitlilik hem de birliğin estetik hazzı olumlu etkilediği tespit edilmiştir. Bu tez, görsel yeniliğin tüketici nezdinde nasıl algılandığını anlamaya yönelik bulgular sunarak, ürün tasarımı sürecine tüketici perspektifinden katkı sağlamaktadır. Tasarımcılar ve ürün yöneticileri için görsel farklılaştırmanın rekabet avantajı yaratma potansiyeline dikkat çekmekte; çalışmanın bulguları hem kuramsal hem de uygulamaya yönelik değerli açılımlar sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This doctoral thesis examines consumer responses to the visual product newness in the context of incremental design innovation, using small electric appliances as a case study. In today's e-commerce environment, the initial visual impression of products in virtual showcases is of great importance, as consumers have evolved from being mere buyers to subjects who also 'consume' the visual characteristics of products. In this context, the visual design of a product plays a critical role in terms of attractiveness and differentiation in highly competitive sectors. The study examines how visual distinctiveness is formed among products with similar formal and functional characteristics, how consumers associate product novelty with specific formal elements, and how they evaluate these products. Aesthetic pleasure derived from product appearance is examined alongside sub-concepts such as unity, variety, and typicality, and the effects of these characteristics on perceived novelty are explored. The research is structured using a mixed design that combines qualitative and quantitative methods. Participants were presented with visual representations of small household appliances (electric coffee pots, Turkish coffee machines, and electric kettles) selected from different product categories and asked to make evaluations and rankings through a think-aloud protocol. Quantitative data was collected using the 'Aesthetic Pleasure and Determinants Scale.' Qualitative findings revealed that consumers evaluate novelty based on factors such as product categorization, attractiveness, similarity, and distinctiveness. The findings indicate that product appearance is not only an aesthetic element but also a multifaceted communication tool that conveys both functional and symbolic meanings. Consumers evaluate product appearance not only based on visual appeal but also on factors such as experience with the product, ease of use, performance quality, and technological superiority. It has been determined that products perceived as visually innovative are found to be more attention-grabbing, meaningful, and preferred by consumers. Quantitative findings confirm a strong, positive relationship between perceived novelty and aesthetic pleasure. In other words, as the perceived level of novelty in a product increases, so does aesthetic pleasure. This relationship varies across product categories but is significant across all categories. In particular, it was found that the perception of variety has a strong effect on novelty and that both variety and unity positively influence aesthetic pleasure. This thesis contributes to the product design process from a consumer perspective by presenting findings on how consumers perceive visual newness. It highlights the potential of visual differentiation to create a competitive advantage for designers and product managers, the study's findings offer valuable insights for both theory and practice.
Benzer Tezler
- İnovasyon karakteristiği ve ürün kimliği bütünlüğü ilişkisinin televizyon endüstrisi örneği ile incelenmesi
Exploration of correlation between innovation capabilities and brand identity integrity through television industry
ILGIM EROĞLU
Doktora
Türkçe
2016
Endüstri Ürünleri TasarımıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜHA ERDA
- Investigation of a MPPT based solar pv application used for home energy management systems
Ev enerji yönetim sistemleri için kullanılan MPPT tabanlı güneş PV uygulamasının incelenmesi
MUHAMMAD AAMİR ALİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Aydın ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEDİM TUTKUN
- Automatic analysis and detection of malware behavior using machine learning for computer device
Başlık çevirisi yok
ABDULLAH QASSIM ALI
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAltınbaş ÜniversitesiElektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Prof. Dr. OSMAN NURİ UÇAN
- Otomatik dolum ve plastik şekillendirme yapabilen bir hidrolik presin bilgisayarlı kontrol ünitesinin tasarımı ve gerçekleştirilmesi
Başlık çevirisi yok
ABDULLAH BORCA
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiSelçuk ÜniversitesiElektrik-Elektronik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞABAN ERGÜN
- Analysis of electromagnetic band gap structure for isolation improvement of microstrip patch antennas
Mikroşerit antenlerin izolasyon artımı için elektromanyetik bant aralıklı yapı analizi
SAMAT TURDUMAMATOV
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiGaziantep ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖLGE HATİCE ÖGÜCÜ