F4 generasyonundaki bezelye hatlarının tarımsal özelliklerinin belirlenmesi
The determination of agronomic characteristics of pea lines in F4 generation
- Tez No: 946501
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NUR KOÇ KOYUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Augmented deneme deseni, bitki ıslahı, Pisum sativum ssp. arvense, seleksiyon, verim, Augmented trial design, plant breeding, Pisum sativum ssp. arvense, selection, yield
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 52
Özet
Dünyada en çok üretilen dördüncü baklagil olan bezelyede hastalıklar verim kaybına neden olan faktörlerdendir. Hastalıklara toleranslı çeşit geliştirilmesi suretiyle bezelye protein ihtiyacının karşılanmasında sürdürülebilir tarıma imkan sunmaktadır. Bu sebeple, melezlenmiş ve teksel seleksiyonla F4 generasyonuna getirilmiş olan 24 bezelye hattı ve 6 kontrol varyetesi 2016 yılında Konya'da tarla şartlarında Augmented deneme desenine göre 3 tekerrürlü olup, her tekerrürde 6 kontrol olacak şekilde planlanması yapılmıştır. Genotipler içerisinde ise bitki başına en fazla bakla sayısı 11.35 adet ile G1 kodlu 10-1 hattından elde edilmiştir. G11 kodlu 12-1 hat ise tohum verimi (229,93 kg da-1) açısından en yüksek değerlere sahip olduğu ifade edilebilir. Ayrıca çalışmamızda, tarla şartlarında doğal olarak gelişen virüs ve külleme semptom varlığı gösterenler skor 1 hasta olarak, göstermeyenler ise skor 3 sağlıklı olarak belirlenmiş ve bu etmenlerin varlığında genotiplerin gösterdikleri toleransı belirlemek amacıyla path analizi yapılmıştır. Path analizi sonucunda bitki boyu, bakla genişliği ve bakla yüksekliğinin virüs ve külleme etmeni varlığı ile ilişkili olduğu ifade edilebilir. Ayrıca bu beş özellik kullanılarak yapılan kümeleme analizi sonucunda 24 hat ve 6 kontrol varyete dört gruba ayrılmıştır. Birinci grup olan hassas içindeki en toleranslı genotipler G11 (12-1) ve G9(4) hatları ön plana çıkmıştır. İkinci grup olan iki patojen etmenine karşı toleranslı olan ise G10 (208) genotipidir. Üçüncü grupta külleme hastalığına toleranslı tipler yer almakta olup G1 (10-1), G2 (15) ve G18 (10-1 Özel S) genotipleri ön plana çıkmaktadır. En toleranslı genotiplerden oluşan son grupta ise G12 kodlu 10-1 Özel genotipi en verimli tip olarak belirlenmiştir. Çalışmamızın sonucunda ön plana çıkan bu yedi genotip ile hastalıklara yüksek tolerans gösteren ve tane verimi yüksek olan çeşitlerin geliştirilmesinde gen kaynağı olarak kullanabileceği kanaatindeyiz.
Özet (Çeviri)
Peas, the fourth most produced legume globally, suffer from yield losses due to diseases. Developing disease-tolerant varieties can contribute to sustainable agriculture by meeting the protein needs through pea cultivation. For this reason, 24 pea lines, advanced to the F4 generation through hybridization and single-seed descent selection, along with 6 control varieties, were evaluated in 2016 under field conditions in Konya using an Augmented Experimental Design with three replications. Among the genotypes, the highest number of pods per plant (11.35 pods) was observed in the line coded as G1 (10-1). The line coded as G11 (12-1) demonstrated the highest seed yield (229.93 kg da⁻¹). Additionally, plants exhibiting natural symptoms of viral infection and powdery mildew under field conditions were scored as 1 (diseased), while those without symptoms were scored as 3 (healthy). To evaluate the tolerance of genotypes under these biotic stress conditions, a path analysis was conducted. The path model revealed that plant height, pod width, and pod height were associated with the presence of viral and powdery mildew pathogens. Furthermore, a cluster analysis based on these five traits grouped the 24 lines and 6 control varieties into four clusters. In the first group, comprising susceptible genotypes, G11 (12-1) and G9 (4) emerged as the most tolerant lines. The second group included genotypes tolerant to both pathogens, with G10 (208) standing out. The third group consisted of genotypes tolerant to powdery mildew, with G1 (10-1), G2 (15), and G18 (10-1 Ozel S) being prominent. The fourth and final group, composed of the most tolerant genotypes, identified G12 (10-1 Ozel) as the most productive type. Based on the findings, we conclude that these seven genotypes, characterized by high tolerance to diseases and superior seed yield, hold potential as genetic resources for developing high-yielding, disease-resistant pea varieties.
Benzer Tezler
- Buğdayda (Triticum aestivum L.) Rht5 cücelik geninin koleoptil uzunluğu üzerine etkilerinin agronomik ve moleküler düzeyde incelenmesi
Investigation of the effects of Rht5 dwarfing gene on choleoptile length at agronomic and molecular level in wheat (Triticum aestivum L.).
GONCA UĞURBAŞÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatEge ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA AYKUT TONK
- Bazı yem bezelyesi (Pisum sativum L.) melez kombinasyonlarının erken generasyonlarında genetik değişkenliğin belirlenmesi
Determination of genetic variability in early generations of some forage peas (Pisum sativum L.) hybrid combinations
GÖZDE ŞENBEK
- Bazı soya melezlerinin verim, agronomik ve kalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi ve kalıtımlarının belirlenmesi
Evaluation of some soybean hybrids in terms of yield, agronomic and quality characteristics and determination of their inheritance
ALİYE YILDIRIM KESKİNOĞLU
- Doğal vejetasyondan seçilen aspir (Carthamus tinctorius L.) hatlarında verim, kalite ve bazı bitkisel özelliklerin belirlenmesi
The determination of yield, quality and some plant characteristics of safflower (Carthamus tinctorius L.) lines selected from natural vegetation
FAİK BİRBEN
- Soya melezlerinin F4 generasyonunda verim ve verim komponentleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi
Determination of correlations beetween yield and yield components soybean F4 generations
NUBAR İLHAN